دراین نوشتار ابتدا با  انواع شرکت های تجاری آشنا می شویم، سپس تفاوت واشتراک بین شرکت ها وموسسات غیر تجاری را مورد بررسی قرار می دهیم؛ ونهایتاٌ به تعریف مختصر نسبت به شرکت های تجاری و موسسات غیرتجاری خواهیم پرداحت.
• طبق ماده 20 قانون تجارت شرکت های تجاری به هفت نوع، تقسیم می شود.
1. شرکت سهامی
2.شرکت با مسئولیت محدود
3. شرکت تضامنی
4.شرکت تعاونی تولید ومصرف
5. شرکت مختلط سهامی
6.شرکت مختلط غیر سهامی
7.شرکت نسبی

در جدول زیر تفاوت واشتراک بین شرکت های سهامی خاص، با مسئولیت محدود، تضامنی، تعاونی وموسسه های غیر تجاری نشان داده شده است در خصوص شرکت های مختلط غیر سهامی ومختلط سهامی وشرکت های نسبی، به دلیل اینکه اهمیت کمتری برای اشخاص حقیقی وحقوقی دارند، مورد بررسی قرارنگرفته است.

• شرکت سهامی :
مطابق ماده 2 قانون تجارت، شرکت سهامی شرکت بازرگانی محسوب می شود حتی اگر موضوع عملیات آن بازرگانی نباشد. وطبق ماده 3 قانون تجارت، در شرکت سهامی تعداد شرکاء نباید از 3 نفر کمترباشد. وبراساس ماده 1 قانون تجارت ، سرمایه شرکت های سهامی به سهام تقسیم شده وسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی آنهاست.

• انواع شرکت های سهامی
بر اساس ماده 4 قانون تجارت شرکت سهامی به دو نوع سهامی خاص وسهامی عام تقسیم می شود.
• شرکت سهامی خاص :
شرکت هایی که تمام سرمایه آنها در موقع تأسیس منحصرآ توسط موسسین تأمین گردیده است. وطبق ماده 5 قانون تجارت سرمایه شرکت های سهامی خاص از مبلغ 000/000/1 ریال نباید کمتر باشد.
• شرکت سهامی عام :
شرکت های که موسسین آنها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام تامین می کنند اینگونه شرکت ها شرکت ها سهامی عام نامیده می شوند. ومطابق ماده 5 قانون تجارت سرمایه شرکت های سهامی عام از مبلغ 000/000/5 ریال نباید کمتر باشد.
نکته : در شرکت های سهامی عام عبارت "شرکت سهامی عام " ودر شرکت های سهامی خاص عبارت "سهامی خاص " باید قبل از نام شرکت یا بعد از آن بدون فاصله با نام شرکت در کلیه اوراق واطلاعیه ها و آگهی ها ی شرکت به طور روشن و خوانا قید شود.
• شرکت با مسئولیت محدود :
طبق 94 قانون تجارت، شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل می شود وهر یک ازشرکاء بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطغات سهام تقسیم شده باشد، فقط تا میزان سرمایه خود درشرکت مسئول پرداخت بدهی ها وتعهدات شرکت است.
دراسم شرکت باید عبارت (با مسئولیت محدود) قید شود در غیر این صورت آن شرکت در مقابل اشخاص ثالث شرکت تضامنی محسوب وتابع مقررات آن خواهد بود.
• شرکت تضامنی :
شرکت تضامنی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود. اگر دارایی شرکت برای پرداخت تمام بدهی ها کافی نباشد هریک از شرکاء مسئول پرداخت بدهی ها شرکت می باشد؛هر قراری که بین شرکاء برخلاف این ترتیب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث کان لم یکن خواهد بود.
⃰  درنام شرکت تضامنی باید عبارت (شرکت تضامنی) و لااقل اسم یک نفر از شرکاء ذکر شود.
• شرکت تعاونی :
یک شرکت تعاونی یک انجمن ثبت شده مستقل و وظیفه مند متشکل از افراد است با یک پیوستگی معمول از علایق، که به طور داوطلبانه با یکدیگر برای رسیدن به نیازهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود و استنشاق از مشارکت مساوی از سرمایه مورد نیاز مشتری شدن محصولات و خدماتشان و پذیرش سهم منصفانه ای از ریسک و منافعی که بر اساس اصول پذیرفته شده بین المللی متقبل شده اند، متحد شده اند.
شرکت های تعاونی را می توان به طور کلی به سه گروه تولیدی،توزیعی ویا (تولیدی_ توزیعی ) تقسیم نمود.
• شرکت مختلط سهامی :
به موجب ماده 162 ق.ت، شرکت مختلط سهامی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی بین عده شرکاء سهامی ویا چند نفر شریک ضامن تشکیل می شود.
شرکاء سهامی کسانی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام یا قطعات سهام متساوی (قیمت) درآمده ومسئولیت آنها تا میزان همان سرمایه است که در شرکت دارند.
شریک ضامن کسی است که سرمایه او به صورت سهام در نیامده ومسئول کلیه بدهی ها است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود، در صورت تعدد شریک ضامن مسئولیت آنها در مقابل طلبکاران و روابط آنها با یکدیگر تابع مقررات شرکت تضامنی خواهد بود.
در اسم شرکت باید عبارت (شرکت مختلط) ولااقل اسم یکی از شرکاء ضامن قید شود.
• شرکت مختلط غیر سهامی :
شرکت مختلط غیرسهامی شرکتی است که برای امور تجاری درتحت اسم مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن ویک یا چند نفر شریک یا مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شود؛ شریک ضامن مسئول کلیه بدهی ها است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود، شریک مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه است که در شرکت گذارده و یا بایستی بگذارد.
دراسم شرکت باید عبارت (شرکت مختلط) ولااقل اسم یکی از شرکاء ضامن قید شود.
• شرکت نسبی :
مطابق ماده 183 قانون تجارت، شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجاری تحت نام مشخصی بین دویا چند نفر تشکیل ومسئولیت هریک از شرکاء به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته.
دراسم شرکت نسبی عبارت (شرکت نسبی ) ولااقل اسم یک نفر از شرکاء باید ذکر شود، در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکاء نباشد بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده عبارتی از قبیل ( وشرکاء) (وبرادران) ضروری است.
• موسسات غیر تجاری :
به موجب ماده 584 قانون تجارت، تشکیلات وموسساتی که برای مقاصد غیر تجاری تاسیس می شوند از تاریخ ثبت شخصیت حقوقی پیدا می کنند. مانند موسسات حسابرسی وحسابرسی وخدمات مالی وموسسه های حقوقی ومشاوره ای وموسسات خیریه وموسسه آموزشی وسایر موارد.
• انواع موسسات غیر تجاری
موسسات به دودسته تقسیم می شوند:
1. موسسات انتفاعی :موسساتی که موسسین قصد کسب سود وتقسیم آن بین اعضاء را دارند، اینگونه موسسات ، موسسات انتفاعی غیرتجاری نامیده می شوند وثبت آنها در بعضی موارد نیاز به مجوز دارد.
2. موسسات غیر انتفاعی : موسساتی که موسسین آنها قصد کسب سود وتقسیم بین اعضاء را ندارند، اینگونه موسسات موسسه غیر انتفاعی نامیده می شوند و بایستی قبل از ثبت، مجوز از نیروی انتظامی دریافت نمایند.