ارکان شرکت تعاونی یعنی ارکانی که در پیشبرد فعالیت ها و اهداف شرکت های تعاونی در کنار یکدیگر قرار می گیرند و موجب می گردد که شرکت تعاونی به نحو مطلوب تصمیم گیری ، اداره و نظارت گردد که مطابق ماده 29 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ارکان شرکت های تعاونی را به سه مورد تقسیم نموده است :
1. مجمع عمومی
2. هیات مدیره
3. بازرس یا بازرسان
مجمع عمومی ( رکن تصمیم گیرنده )
ماده 30 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی می گوید :
" مجمع عمومی که بر اساس این قانون بالاترین مرجع اتخاذ تصمیم و نظارت در امور شرکت های تعاونی می باشد از اجتماع اعضای تعاونی یا نمایندگان تام الاختیار آن ها به صورت عادی و فوق العاده تشکیل می شود و هر عضو بدون در نظر گرفتن میزان سهم فقط دارای یک رای است . "
مجمع عمومی به صورت مجمع عمومی عادی و مجمع عمومی فوق العاده تشکیل می شود.
_ مجمع عمومی عادی
مجمع عمومی عادی عبارت است از اجتماع اعضای تعاونی یا نمایندگان تام الاختیار آن ها که برای تصمیمات جاری سالانه شرکت در محل معین گرد هم می آیند.
_ مجمع عمومی فوق العاده
مجمع عمومی فوق العاده عبارت است از اجتماع اعضاء تعاونی یا نمایندگان تام الاختیار برای تصمیمات فوق العاده شرکت از جمله تغییر در مواد اساسنامه یا عزل و نصب و قبول استیفا هیئت مدیره و یا انحلال و ادغام که در محل معین گرد هم آمدند.
وظایف مجمع عمومی عادی :
ماده 34 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی وظایف و اختیارات مجمع عمومی عادی را به شرح ذیل مقرر کرده است :
1. انتخاب هیات مدیره و بازرس یا بازرسان
2. رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره ترازنامه و حساب سود و زیان و سایر گزارش های مالی هیات مدیره پس از قرائت گزارش بازرس یا بازرسان
3. تعیین خط مشی و سایر عملیات مالی به پیشنهاد هیات مدیره
4. اتخاذ تصمیم نسبت به ذخایر و پرداخت سود و مازاد درآمد و تقسیم آن طبق اساسنامه
5. اتخاذ تصمیم نسبت به افزایش و یا کاهش سرمایه در حدود قوانین و مقررات
6. تصویب مقررات و دستورالعمل های داخلی تعاونی
7. سایر وظایفی که قوانین و مقررات بر عهده مجمع عمومی قرار می دهد.
8. تعیین روزنامه کثیرالانتشار برای درج آگهی های ثبت شرکت .
9. اتخاذ تصمیم در مورد عضویت شرکت تعاونی در شرکت ها و اتحادیه ها و اتاق های تعاون و میزان سهام و یا حق عضویت سالانه پرداختی براساس موازین مقرر در این قانون .
نکته : مجمع عمومی فوق العاده بنا به تقاضای کتبی حداقل یک سوم اعضاء تعاونی و یا اکثریت مطلق اعضاء هیات مدیره و یا بازرسس یا بازرسان با حضور حداقل دوسوم اعضاء کل مجمع تشکیل می شود. در صورتی که بار اول با دوسوم اعضاء تشکیل نشود، بار دوم با نصف به علاوه یک رسمیت خواهد داشت و در نوبت سوم با هر تعداد شرکت کننده رسمیت خواهد یافت.
هیات مدیره ( رکن اداره کننده )
اداره امور تعاونی طبق اساسنامه بر عهده هیات مدیره ای مرکب از حداقل سه نفر و حداکثر هفت نفر عضو اصلی و تا یک سوم اعضاء اصلی علی البدل می باشند که از بین اعضاء برای مدت سه سال و با رای مخفی انتخاب می گردند. اخذ رای برای انتخاب اعضا اصلی در یک نوبت به عمل می آید. حائزین اکثریت بعد از اعضاء اصلی به ترتیب اعضاء علی البدل شناخته می شوند و انتخاب مجدد هر یک از اعضاء اصلی و علی البدل هیات مدیره حداکثر برای دو نوبت متوالی بلامانع است .
ناگفته نماند انتخاب اعضاء اصلی و علی البدل هیات مدیره با اکثریت نسبی مجمع عمومی می باشد.
پس از انتخاب اعضاء هیات مدیره در اولین جلسه از میان خود یک نفر را به عنوان رئیس هیات مدیره ، یک نفر را به عنوان نایب رئیس و یک یا دو نفر را به عنوان منشی انتخاب می کند.
اما در صورت استعفاء ، فوت ، ممنوعیت قانونی و یا غیبت غیرموجه مکرر ( به نحوی که در اساسنامه تعیین می شود ) اعضاء هیات مدیره ، یکی از اعضاء علی البدل به ترتیب آراء بیشتر برای بقیه مدت مقرر به جانشینی وی در جلسات هیات مدیره شرکت می نماید.
وظایف و اختیارات هیات مدیره :
مطابق ماده 37 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی وظایف و اختیارات هیات مدیره به شرح ذیل می باشد :
1. دعوت مجمع عمومی ( عادی – فوق العاده )
2. اجرای اساسنامه و تصمیمات مجمع عمومی و سایر مقررات مربوط
3. نصب و عزل و قبول استعفای مدیر عامل و نظارت بر عملیات وی و پیشنهاد میزان حقوق مدیر عامل به مجمع عمومی
4. قبول درخواست عضویت و اخذ تصمیم نسبت به انتقال سهم اعضاء به یکدیگر و دریافت استعفای هر یک از اعضاء هیات مدیره
5. نظارت بر مخارج جاری تعاونی و رسیدگی به حساب ها و ارائه به بازرس یا بازرسان و تسلیم به موقع گزارش مالی و ترازنامه تعاونی به مجمع عمومی
6. تهیه و تنظیم طرح ها و برنامه ها و بودجه و سایر پیشنهادات و ارائه آن به مجمع عمومی جهت اتخاذ تصمیم
7. تعیین نماینده از بین اعضای تعاونی برای حضور در جلسات مجامع عمومی شرکت ها و اتحادیه هایی که تعاونی در آن ها مشارکت دارد.
8. تهیه و تنظیم دستورالعمل های داخلی تعاونی و اقدیم آن به مجمع عمومی برای تصویب
9. تعیین نماینده یا وکیل در دادگاهها و مراجع قانونی و سایر سازمان ها یا حق توکیل
10. تعیین و معرفی صاحبان امضای مجاز ( یک یا دو نفر از اعضاء هیات مدیره به اتفاق مدیر عامل ) برای قراردادها و اسناد تعهد آور تعاونی
نکته : هیات مدیره مکاف است بلافاصله بعد از انتخاب جهت مدیریت عملیات تعاونی و اجرای تصمیمات مجمع عمومی و هیات مدیره فرد واجد شرایطی را از بین اعضای تعاونی و یا از خارج تعاونی برای مدت دو سال به عنوان مدیر عامل آن تعاونی انتخاب کند که زیر نظر هیات مدیره انجام وظیفه نماید. وظایف و اختیارات و حقوق و مزایای مدیر عامل طبق آیین نامه ای خواهد بود که بنا به پیشنهاد هیات مدیره به تصویب مجمع عمومی خواهد بود.
بازرس یا بازرسان ( رکن نظارت کننده )
شرکت های ثبت شده روش های مختلفی را برای نظارت بر عملکرد مالی و غیرمالی مدیران شرکت پیش بینی کرده اند. برخی از شرکت ها مانند شرکت های شخص روش های ساده تری دارد. برخی از شرکت ها که به صورت مختلط و ترکیبی است از سیستم هیات نظار استفاده نموده است و همچنین شرکت با مسئولیت محدود چنانچه تعداد شرکاء بیش از دوازده نفر باشد هیئت نظار را پذیرفته است اما شرکت های سرمایه یا کمیتی که معمولاَ اعضاء یکدیگر را نمی شناسند و تعداد زیادی سهامدار یا عضو دارد از سیستم بازرسی که توسط مجمع عمومی انتخاب می گردد این نظارت را انجام می دهد.
وظایف بازرس یا بازرسان تعاونی :
وظایف بازرس یا بازرسان شرکت های تعاونی به شرح ذیل می باشد :
1. نظارت مستمر بر انطباق نحوه اداره امور تعاونی و عملیات و معاملات انجام شده با اساسنامه و قوانین و مقررات و دستورالعمل های مربوطه
2. رسیدگی به حساب ها ، دفاتر ، اسناد ، صورت های مالی از قبیل ترازنامه و حساب های عملکرد و سود و زیان ، بودجه پیشنهادی و گزارشات هیات مدیره به مجمع عمومی
3. رسیدگی به شکایات اعضاء و ارائه گزارش به مجمع عمومی و مراجع ذی ربط
4. تذکر کتبی تخلفات موجود در نحوه اداره امور تعاونی به هیات مدیره و مدیر عامل و تقاضای رفع نقص
5. نظارت بر انجام حسابرسی و رسیدگی به گزارش های حسابرسی و گزارش نتیجه رسیدگی به مجمع عمومی شرکت و مراجع ذیربط
از انتخابتان متشکریم.
خوانندگان عزیز ، می توانند سوالات خود را از طرق ذیل با ما در میان بگذارند :
شماره تماس:42143-021
سامانه ی پیامکی: 100042143
تماس با مشاوران ارشد از طریق شماره های مندرج در سامانه