نوع دیگری از انواع شرکت های تجاری که در قانون تجارت ایران به رسمیت شناخته شده است شرکت سهامی خاص می باشد. مطابق آمار موجود در اداره ثبت شرکت ها، شرکت های سهامی خاص از جمله رایج ترین انواع شرکت در ایران هستند.
این شرکت، از انواع شرکت های سرمایه است و مزیت این گونه شرکت ها اینست که برخلاف شرکت ها که با فوت یکی از شرکا امکان انحلال شرکت وجود دارد در شرکت های سهامی خاص، فوت یا خروج یکی از سهامداران تاثیری در سرنوشت شرکت ندارد. ماده 4 لایحه اصلاحی قانون تجارت، شرکت سهامی خاص را چنین تعریف نموده است : " شرکت هایی که تمام سرمایه آن ها در موقع تاسیس منحصراَ توسط موسسین تامین گردیده است ".

بیشتر کارآفرینان هنگام راه اندازی شرکت سهامی خاص در ایران ، با این سوال مواجه هستند که ضرورت های ثبت و تشکیل شرکت سهامی خاص چیست. ما در این مقاله به بیان این مطلب می پردازیم.

روند تشکیل و ثبت شرکت سهامی خاص 

1- در شرکت های سهامی خاص، تشکیل مجمع عمومی موسس الزامی نیست و ارائه مدارک ذیل به مرجع ثبت شرکت ها کافی است. ( م 82 ل. ا. ق. ت )
2- جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری برای تقویم آورده های غیرنقدی ضروری است و نمی توان آورده های غیرنقد را به مبلغی بیش از ارزیابی کارشناس قبول کرد. ( م 82 ل. ا. ق. ت )
3- موسسین شرکت که همان سرمایه گذاران شرکت باشند، مدارک ذیل را به مرجع مربوطه تسلیم می کنند : (م 20 ل. ا. ق. ت )
- اظهارنامه ثبت که به امضای همه سهام داران رسیده باشد.
- اساسنامه ای که به امضای همه سهام داران رسیده باشد.
- اظهارنامه ای حاکی از تعهد همه سهام شرکت و تادیه تمام قسمت غیرنقدی سهام شرکت و شرح امتیازات و موجبات سهام ممتازه که باید به امضای همه سهام داران رسیده باشد.
- گواهی بانکی مبنی بر تادیه قسمت نقدی سهام شرکت
- صورتجلسه ای دال بر انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان که به امضای همه سهام داران رسیده باشد.
- مدرکی دال بر قبول سمت توسط مدیران و بازرسان که نشان می دهد آنان با علم به تکالیف این سمت، عهده دار آن شده اند.
- نام روزنامه کثیرالانتشاری که تا اولین مجمع عمومی عادی سالانه شرکت، آگهی های شرکت در آن منتشر می شود.

4- با توجه به آنکه برای تاسیس و ثبت نمودن شرکت، دادن مدارک فوق به اداره مربوطه کافی است، در شرکت سهامی خاص اصولاَ دوره تاسیس وجود ندارد.
5- توجه داشته باشید که در شرکت سهامی خاص، تشکیل مجمع عمومی موسس الزامی نیست . سهام داران می توانند برای تشکیل شرکت، اقدام به برگزاری مجمع عمومی موسس نمایند یا آنکه طبق ماده 20 ل. ا. ق. ت صرفاَ مدارک مذکور در آن ماده را که به امضای تمام سهام داران رسیده است، به مرجع فوق الذکر تقدیم کنند؛ بنابراین سهام داران می توانند برای تشکیل شرکت از یکی از دو روش زیر استفاده کنند :
- تشکیل مجمع عمومی موسس
- عدم تشکیل مجمع عمومی موسس و اکتفا به مدارک و صورت جلسه های مذکور در ماده 20 ل. ا. ق. ت که به امضای تمام سهام داران رسیده باشد.
6- موسسین نسبت به کلیه اعمال و اقداماتی که به منظور تاسیس و ثبت کردن شرکت انجام می دهند، مسئولیت تضامنی دارند؛ چه شرکت تشکیل شود و چه تشکیل نشود.

موضوع فعالیت شرکت سهامی 

1- شرکت سهامی، در هر صورت ، ولو آنکه موضوع فعالیت آن، اعمال تجاری نباشد، شرکت تجاری محسوب می شود.
2- موضوع فعالیت سایر شرکت ها، باید اعمال تجاری باشد، جز شرکت های تعاونی که در آن ها هم مانند شرکت های سهامی ، موضوع فعالیت می تواند عملیات تجاری نباشد.

زمان تشکیل شرکت سهامی خاص 

از تاریخی که مدیران و بازرسان در شرکت سهامی خاص، کتباَ قبول سمت می کنند، شرکت سهامی تشکیل می شود. بنابراین تشکیل شرکت سهامی خاص، قبل از ثبت کردن شرکت در اداره ثبت صورت می گیرد.
• حداقل تعداد موسسین در شرکت سهامی خاص :
به استناد ماده 3 ل. ا. ق. ت ، حداقل تعداد اعضای شرکت سهامی خاص سه نفر می باشد.
• سرمایه شرکت سهامی خاص :
1- حداقل سرمایه لازم برای تشکیل شرکت سهامی خاص، یک میلیون ریال است .
2- حداکثر خاصی برای سرمایه تعیین نشده است و سرمایه با سقف خاصی روبرو نیست.
3- سرمایه ممکن است نقدی یا غیرنقدی ( غیرپولی ) باشد.
4- سرمایه غیرنقدی مانند ورقه اختراع، ملک ، ابزارآلات و دستگاه های صنعتی و ... است.
5- در شرکت سهامی خاص اگر سرمایه نقدی باشد باید حداقل 35% آن در ابتدای امر تادیه شود و اگر بخشی از آن غیرنقدی ( غیرپولی ) باشد باید تمام قسمت غیرنقدی در همان ابتدای تاسیس تادیه شود.
6- در شرکت های سهامی خاص، برخلاف شرکت های سهامی عام ، ممکن است تمام آورده سهام داران غیرنقد باشد.
• اسم شرکت سهامی خاص :
در اسم شرکت های سهامی خاص، باید عبارت " شرکت سهامی خاص " بلافاصله قبل یا بلافاصله بعد از نام اصلی شرکت ، در کلیه اوراق و اطلاعیه ها و آگهی های شرکت، به طور روشن و خوانا قید شود.
• سهام در شرکت های سهامی :
سهام جمع سهم است. در شرکت های سهامی، سرمایه شرکت به قطعات مساوی تقسیم می شود که به این قطعات مساوی، سهم گفته می شود. سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی است که مشخص کننده میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحبان آن در شرکت سهامی است. کلمه سهام مخصوص شرکت های سهامی و تعاونی است و در سایر شرکت ها از عبارت " سهم الشرکه " استفاده می شود ؛ از همین رو به شرکا در شرکت های سهامی، " سهام دار " نیز اطلاق می شود.
• میزان حقوق و تعهدات هر سهام دار :
حقوق و تعهدات هر سهام دار، به نسبت یا به میزان سهام او است.
1- حقوقی مانند حق گرفتن سود، حق تقدم در خرید سهام جدید، حق رای در جلسات مجامع عمومی شرکت ، حق گرفتن وجوه پس از تصفیه شرکت به نسبت سهام هر سهام دار است.
2- تعهداتی مانند تعهد به تادیه مبلغ اسمی سهام به میزان سهام هر سهام دار است.
• اقسام سهام :
1- سهم بانام : سهامی که مالک آن مشخص و معلوم است و متعلق به شخصی شناخته می شود که سهام به اسم او در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت رسیده است. در این خصوص باید توجه داشت که :
- دفتر ثبت سهام شرکت، دفتری است که در شرکت نگهداری می شود و نام سهام داران و میزان سهام هر یک از ایشان در آن مندرج است.
- ممکن است که نام دارنده سهام روی ورقه سهم درج شود یا آنکه درج نشود و فقط عبارت " سهام بانام " روی ورقه نوشته شود.
- آنچه مهم است اینکه در هر حال در دفتر ثبت سهام شرکت، نام دارنده سهام و شماره سهام او درج می شود.
2- سهم بی نام : سهامی که مالک آن مشخص و معلوم نیست و به صورت سند در وجه حامل تنظیم و ملک دارنده آن شناخته می شود؛ مگر آنکه خلاف آن ثابت شود.
* سهام ممتاز :
سهام ممتاز ، سهامی است که برای آن امتیازاتی بیش از سایر سهام در نظر گرفته شده است. سهام ممتاز ممکن است به موجب اساسنامه یا طبق تصویب مجمع عمومی فوق العاده، پیش بینی شود. برخی از امتیازات سهام ممتاز، از باب تمثیل عبارت است از :
1- اختصاص درصد معینی از سود به سهامداران ممتاز
2- اختصاص سود بیشتر از بقیه به سهامداران ممتاز
3- پرداخت مبلغ معینی اضافه بر سود معمولی به سهامداران ممتاز
4- اعطای حق تقدم برای طرف معامله شدن با شرکت
5- تقدم خرید در سهام جدید
هم چنین بخوانید :
- راهنمای گام به گام تشکیل و ثبت شرکت سهامی خاص
- مراحل ثبت شرکت سهامی خاص
- ثبت شرکت با مسئولیت محدود بهتر است یا سهامی خاص ؟