ماده یک قانون شرکت های تعاونی، شرکت تعاونی را به شرح ذیل تعریف می کند:
" شرکت تعاونی شرکتی است که برای مدت نامحدود به منظور رفع احتیاجات مشترک شرکاء و بهبود وضع مادی و اجتماعی آنان برای یک یا چند منظور تشکیل می شود؛ از جمله انجام خدمات عمومی و هرگونه فعالیت مربوط به تولید محصولات کشاورزی و صنعتی، تهیه و طبقه بندی و نگاهداری و تبدیل و فروش محصولات مزبور، تهیه و توزیع هر نوع کالا و لوازم مورد نیاز زندگی و حرفه ای آنان، تحصیل وام و اعتبار برای شرکاء، اقدام به عملیات ساختمانی و ایجاد مسکن، بیمه محصولات و حیوانات ،قبول نمایندگی موسسات و کارخانجات وابسته به فعالیت های مذکور در فوق، خرید سهم الشرکه شرکت های مشابه و امثال منظورهای مذکور "

به موجب قانون جدید 1392، شرکت های تعاونی بر سه قسم است : شرکت تعاونی سهامی عام و شرکت تعاونی سهامی خاص و شرکت تعاونی غیرسهامی.
در مقالات پیشین ، مفصلاَ راجع به شرکت تعاونی غیرسهامی توضیح داده شد، در این مقاله برآنیم تا به شرکت های تعاونی سهامی عام و سهامی خاص بپردازیم.

شرکت تعاونی سهامی عام

طبق ماده 419 قانون اشخاص حقوقی و شرکت های تجاری ، شرکت تعاونی سهامی عام شرکتی است که تمام سرمایه آن به سهام تقسیم و بخشی از سرمایه آن به وسیله عموم تامین می شود و تعداد سهام هر یک از سهامداران از میزان مشخصی که به موجب این قانون تعیین می شود تجاوز نمی کند. سهامدار شرکت تعاونی سهامی عام جز آنچه که به عنوان آورده تعهد کرده است، مسئولیتی در قبال دیون شرکت ندارد.
این شرکت نوعی شرکت سهامی عام است که فقط از نظر درصد مالکیت سهام هر شخص محدود به پنج درصد کل سهام است و سهم بی نام و سهم ممتاز ندارد. در غیر این موارد طبق ماده 424 کلیه احکام شرکت سهامی عام با رعایت مقررات ، در مورد شرکت تعاونی سهامی عام نیز مجری است.
تمام سرمایه شرکت تعاونی سهامی عام به سهام تقسیم می شود و بخشی از سرمایه از طریق بورس یا غیربورس به فروش عمومی گذاشته می شود. خرید سهام در هر شرکت تعاونی سهامی عام محدود به 5% کل سهام است و طبق ماده 421 قانون فوق الذکر هر گاه ، به هر علت ، تعداد سهام هر یک از سهامداران به طور مستقیم یا غیرمستقیم از میزان مذکور در این ماده تجاوز کند، سهام زاید را با رعایت مقررات مربوط واگذار کند. در غیر اینصورت، هیات مدیره شرکت، سازمان بورس و اوراق بهادار و هر یک از سهامداران می توانند الزام او را به واگذاری سهام مذکور از دادگاه تقاضا کنند.
سهامداران جز آنچه که به عنوان آورده در شرکت گذاشته اند مسئولیتی در قبال دیون شرکت ندارند.

شرکت تعاونی سهامی خاص

طبق ماده 425 قانون اشخاص حقوقی و شرکت های تجاری شرکت تعاونی سهامی خاص ، شرکتی است که تمام سرمایه آن به سهام تقسیم و در زمان تاسیس فقط به وسیله موسسان تعهد می شود و تعداد سهام هر یک از سهامداران از میزان مشخصی که به موجب این قانون تعیین شده است تجاوز نمی کند. سهامدار شرکت تعاونی سهامی خاص به جز آنچه که به عنوان آورده تعهد می کند مسئولیتی در قبال دیون شرکت ندارد.
این شرکت نوعی شرکت سهامی خام است که فقط از نظر درصد مالکیت سهام هر شخص محدود به ده درصد کل سهام است. تعداد اعضاء از ده کمتر نمی تواند باشد در غیر این موارد طبق ماده 436 احکام شرکت سهامی خاص با رعایت مقررات در مورد شرکت تعاونی سهامی خاص نیز مجری است.
البته مقررات شرکت تعاونی سهامی خاص با شرکت سهامی خاص می تواند تفاوت های دیگری نیز داشته باشد و به دلیل اعتبار درج محدودیت ها در اساسنامه می تواند اشکال مختلفی به خود گیرد. به این دلیل است که برخلاف شرکت سهامی خاص ثبت شرکت تعاونی سهامی خاص نیاز به مجوز وزارت تعاون دارد. طبق ماده 435 قانون جدید برای ثبت شرکت های تعاونی سهامی خاص اخذ مجوز از وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی الزامی است. وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی بر رعایت مفاد این قانون و اساسنامه در شرکت های تعاونی سهامی خاص نظارت می کند و اصلاح اساسنامه این شرکت ها منوط به تایید وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی است. شرایط اعطای مجوز به شرکت های تعاونی سهامی خاص، نحوه نظارت وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی بر این شرکت ها به موجب آیین نامه ای است که به وسیله وزارتخانه های تعاون ، کار و رفاه اجتماعی و دادگستری تدوین می شود و ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون به تصویب هیات وزیران می رسد. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پیگیری جرائم و تخلفات مربوط به شرکت های تعاونی سهامی خاص در حکم ذی نفع و از پرداخت هزینه های دادرسی معاف است.
از انتخابتان متشکریم.
هم چنین بخوانید :
- شرکت تعاونی چیست و نحوه ثبت آن به چه صورت است ؟
- ثبت شرکت تعاونی غیرسهامی
- مجوز ثبت شرکت تعاونی