در سراسر کشور شرکت های بزرگ و کوچک زیادی وجود دارند که هر یک از آن ها دارای سود و زیان های مختلفی هستند. تعداد نیروی کار در هر یک از آن ها متفاوت بوده و میزان ارزش افزوده، سودآوری و میزان فروش آن ها نیز با یکدیگر متفاوت می باشد. طبق تحقیقاتی که در سال ۱۳۹۸ انجام گرفته است، بزرگ‌ترین شرکت های ایران بر اساس فاکتور ها و معیار های مختلفی تعیین شده است. اگر می خواهید با این شرکت ها بیش تر آشنا شوید و بدانید بزرگ ترین شرکت های ایران کدامند، کافیست که تا انتهای مقاله همراه ما باشید. 

بررسی آمار ها برای انتخاب بزرگ‌ترین شرکت های ایران 

مطابق با گزارشات سازمان مدیریت صنعتی بیش از نیمی از ثبت شرکت های بزرگ و برتر ایران در استان تهران قرار گرفته اند. استان های اصفهان، کرمان، خوزستان و استان البرز در رده های بعدی قرار خواهند گرفت. از طرفی مطابق با نتایجی که از این تحقیقات به دست آمده است، اکثر شرکت هایی که به عنوان شرکت های برتر دنیا انتخاب شده اند، جزو بخش خصوصی بوده و شرکت های دولتی سهم کم تری در این رتبه بندی به دست آورده اند. اگر بخواهیم به طور دقیق تر بیان کنیم، ۵۶ درصد از بزرگترین شرکت های ایران خصوصی بوده و بقیه شرکت های دولتی می باشند. 

مطابق با آماری که به دست آمده است، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس با بیش از ۱۴۶هزار میلیارد تومان درآمد در ابتدای این لیست قرار می گیرد. در لیست چند شرکت برتر ایران پس از پتروشیمی خلیج فارس نام  ۹ شرکت دیگر آورده شده است که عبارتند از:

• بانک ملت
• فولاد مبارکه اصفهان
• پالایش نفت بندرعباس
• سرمایه گذاری غدیر
• ایران خودرو
• مپنای بانک صادرات ایران
• نفت و گاز پارسیان

مروری بر برترین شرکت های ایرانی 

طبق تحقیقاتی که برای یافتن بزرگ‌ترین شرکت های ایران انجام شده است، سهم فروش ۱۰۰ شرکت برتر ایران نسبت به شرکت هایی که در رده ۱۰۱ تا ۲۰۰ قرار می گیرند، خیلی بیش تر می باشد. به طوری که صد کشور اول ۹/۸۶ درصد از کل سهم فروش را به خود اختصاص داده اندو میزان سهم این شرکت ها در اشتغال زایی حدود ۴/۷۱ درصد می باشد. در میان ۵۰۰ شرکت برتر ایرانی این صد شرکت ۵/۹۲ درصد از صادرات را به خود اختصاص داده اند و این اعداد و ارقام بسیار چشمگیر و خیره کننده می باشد. شاخصی که برای رتبه بندی شرکت ها در ایران مورد استفاده قرار می گیرد شما ۹ فاکتور مختلف می شود که عبارتند از:

• اندازه شرکت
• میزان رشد 
• میزان سودآوری 
• نحوه عملکرد 
• میزان بهره وری
• صادرات
• نقدینگی
•  بدهی
• شاخص های بازار 

از نظر فاکتور اشتغال زایی شرکت ایران خورو در صدر این لیست قرار می گیرد. این شرکت با بیش از ۴۹ هزار نیروی کارموفق به دریافت این جایگاه شده است. صنایع پتروشیمی خلیج فارس در رتبه اول لیستی قرار گرفته است که با استفاده از فاکتور ارزش افزوده شرکت ها را مورد سنجش قرار داده است. این شرکت همچنین از نظر صادرات، بیش ترین سود آوری و شاخص های بازار نیز در رتبه اول قرار دارد. بانک ملت از نظر داشتن بیش ترین دارایی و نقدینگی در رتبه اول لیست قرار گرفته است. 

روند ارزیابی شرکت ها

همان طور قبلا نیز اشاره کردیم انتخاب بزرگ‌ترین شرکت های ایران بر اساس فاکتور های مختلفی انجام می گیرد. معمولا هر صد کشور را بر اساس یک فاکتور خاص با یکدیگر مقایسه کرده و رتبه بندی می کنند. طبق تحقیقات و مقایسه هایی که در سال ۱۳۹۸ انجام گرفته است، ده شرکت به عنوان شرکت پیشرو انتخاب شده اند که این شرکت ها عبارتند از:

• گروه ارزش آفرینان پاسارگاد
• پالایش نفت اصفهان
• پالایش نفت بندرعباس
• توسعه فراگیر فولاد خوزستان
• سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات
• فروشگاه های زنجیره ای افق کوروش
• فولاد کاوه جنوب کیش
• فولاد مبارکه اصفهان
• گسترش انرژي پاسارگاد
• شرکت معدنی گل گهر

حال اگر بخواهیم شرکت ها را بر اساس بیش ترین صعود رتبه در این سال معرفی کنیم، باید بگوییم که شرکت های پخش هجرت، گسترش انرژي پاسارگاد، معماران تجارت آفتاب و همچنین شرکت گروه توسعه فراگیر فولاد خوزستان در بیش ترین صعود را تجربه کرده اند. پس از این شرکت ها، شرکت گروه ارزش آفرینان پاسارگاد، نفت ستاره خلیج فارس، پتروشیمی فن آوران و فروشگاه زنجیره ای رفاه در ادامه این لیست قرار گرفته اند. 

بررسی بزرگ ترین شرکت های ایرانی از نظر رشد فروش و ارزش افزوده

طبق مطالعات و تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است، بزرگ‌ترین شرکت های ایران از نظر میزان رشد فروش در سال ۱۳۸۹ به شرح زیر می باشند:

• نفت ستاره خلیج فارس
• پخش هجرت
• گسترش انرژی پاسارگاد
• گروه توسعه فراگیر فولاد خوزستان
• گروه ارزش آفرینان پاسارگاد

همچنین طبق نتایجی که از همین تحقیقات به دست آمده است، شرکت های زیر از نظر داشتن بیش ترین ارزش افزوده به عنوان برترین شرکت های ایرانی معرفی شده اند:

• صنایع پتروشیمی خلیج فارس
• فولاد مبارکه اصفهان
• بانک ملت
• شرکت مخابرات ایران
• سرمایه گذاری غدیر
• گروه مپنا
• شرکت ملی صنایع مس ایران
• شرکت سرمایه گذاری پارس آریان
• شرکت نفت و گاز پتروشیمی تامین
• گروه نفت و گاز پارسیان 

معرفی ۱۰ شرکت برتر صادرات گرا و برترین گروه های صنعتی 

برای تعیین بزرگ‌ترین شرکت های ایران از نظر شاخص صادرات به سه فاکتور مهم توجه شده است. این سه فاکتور شامل مواردی مانند شاخص صادرات، رشد صادرات و نسبت صادرات به فروش می شوند. بر اساس این شاخص برترین شرکت های ایرانی معرفی شده اند که عبارتند از:

• شرکت بازرگانی صندوق بازنشستگی کشوری
• شرکت پتروشیمی خارگ
• شرکت پتروشیمی رازی
• شرکت پتروشیمی زاگرس
• شرکت پتروشیمی لاله
• شرکت سرمایه گذاری ایران
• شرکت شیرین دارو
• شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس
• شرکت لوله گستر خادمی
• شرکت معماران تجارت آفتاب 

اگر بخواهیم شرکت ها را بر اساس گروه های صنعتی دسته بندی کنیم و سپس آن ها را رتبه بندی نماییم، باید بگوییم که در حالت کلی شرکت ها را در ایران به ۳۱ گروه مختلف تقسیم بندی می کنند. بزرگ‌ترین شرکت های ایران از نظر میزان فروش ابتدا با گروه بانکی تعلق می گیرد. پس از آن نیز گروه های فرآورده های نفتی و پتروشیمی قرار می گیرند. در لیستی که بر اساس این فاکتور تهیه شده است، شرکت صنایع سلولزی آخرین رتبه را به خود اختصاص داده است. 

از نظر سودآوری گروه پتروشیمی، گروه فلزات اساسی و گروه فرآورده های نفتی در رتبه های اول تا سوم قرار می گیرند و از نظر میزان دارایی نیز بانک، پتروشیمی و گروه سرمایه گذاری مالی در ابتدای لیست قرار می گیرند. اگر بخواهیم لیست را بر اساس ارزش افزوده تعیین کنیم، باید بگوییم که گروه های پتروشیمی، فلزات اساسی و بانک ها در ابتدای لیست قرار می گیرند. 

کلام آخر 

شرکت های زیادی در سراسر کشور فعالیت دارند که همه آن ها در تلاش هستند تا در لیست بزرگ‌ترین شرکت های ایران قرار بگیرند. محققان و کارشناسان برای رتبه بندی شرکت ها از فاکتور های مختلفی استفاده می کنند و بر اساس آن لیست برترین شرکت ها تعیین می شود. معمولا این شرکت ها بر اساس معیار هایی مانند میزان رشد و سود آوری، نحوه عملکرد و میزان بهره وری، صادرات و میزان نقدینگی، بدهی و شاخص های بازار رتبه بندی شده و در لیست ها قرار می گیرند. 

سوالات متداول برای بزرگ‌ترین شرکت های ایران 

بر اساس این شاخص گروه انرژی، فرآورده های نفتی و سرمایه گذاری های مالی در رتبه های اول تا سوم قرار می گیرند. 

گروه بانک ها، گروه قطعات خودروو همچنین فلزات اساسی بزرگ ترین شرکت ها بر اساس این معیار می باشند. 

گروه های پتروشیمی، فرآورده های نفتی و فلزات اساسی در صدر این لیست قرار می گیرند.