از اقدامات اولیه برای ثبت شرکت تصمیم گیری برای انتخاب و تعیین نوع شرکت است. انتخاب نوع شرکت به اهداف اعضا در آینده، نوع فعالیت افراد، میزان مسئولیت هر یک از شرکا و تعداد افراد عضو و.. بستگی دارد.
مطالعات تاریخی و بازرگانی نشان می دهد از میان شرکت های هفت گانه، شرکت های سهامی، با مسئولیت محدود، تضامنی و نسبی در زمره شرکت های فعال و متداول در امر تجارت و امور بازرگانی محسوب گردیده و شرکت های مختلط غیر سهامی، مختلط سهامی چندان در عرصه تجارت و بازرگانی و امور انتفاعی، نمود نداشته است؛ چرا که مجموع شرکت های مختلط سهامی و غیر سهامی که از زمان تصویب قانون تجارت تا پایان دهه 80 تاسیس گردیده اند به عدد 30 بالغ نمی شود و بسیاری از همین تعداد اندک نیز به فاصله کمی از زمان ایجاد،منحل و یا بلااستفاده رها شده اند.شرکت های تعاونی نیز عمدتاَ در جهت رفاه حال شرکاء تشکیل گردیده و عملاَ در عدد شرکت های تجارتی و انتفاعی محسوب نمی شوند.
در حال حاضر،روز به روز به انواع شرکت ها افزوده می شود که بر حسب موضوع و فعالیت، ثابت یا ثابت نبودن سرمایه شان و یا برحسب سهیم بودن دولت در سرمایه آن ها و نسبت این شراکت، قواعد راجع به آن ها متفاوت است. مع ذلک باید توجه داشت که هر چند این شرکت ها گوناگون اند، قالب های عمده آن ها، در واقع همان قالب هایی است که قانون تجارت تهیه کرده است. البته اقتباس فعالان تجاری از قالب شرکت سهامی بیش از قالب های دیگر است. امروزه ثبت شرکت با مسئولیت محدود و ثبت شرکت سهامی خاص از متداول ترین انواع ثبت شرکت می باشند.
در ادامه ی مطلب، جهت تسهیل در انتخاب نوع شرکت، ابتدا تعریفی از شرکت به عمل خواهد آمد و اقسام شرکت های تجاری و مشخصات عمومی هر یک از آن ها گفته خواهد شد و سپس در مورد شرکت های سهامی خاص و شرکت های با مسئولیت محدود که از مهم ترین انواع شرکت های تجاری می باشند بحث می گردد.پر واضح است برای انتخاب درست در تعیین نوع شرکت ابتدا می بایست نسبت به ویژگی ها وهمچنین قوانین و مقررات مرتبط با انواع شرکت های تجاری آشنایی کامل داشته باشید.
تعریف شرکت تجارتی:
اجتماع دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی به منظور انجام عملیات تجاری و کسب سود را شرکت گویند.
انواع شرکت های تجاری:
شرکت های تجاری به موجب ماده 20 قانون تجارت بر هفت قسم به شرح ذیل طبقه بندی شده اند.
1-شرکت های سهامی 2-شرکت های با مسئولیت محدود 3-شرکت های تضامنی 4-شرکت های نسبی 5-شرکت های مختلط سهامی 6- شرکت های مختلط غیر سهامی 7-شرکت های تعاونی تولید و مصرف
انواع شرکت های تجاری را که در قانون تجارت آمده است در مورد هر یک جداگانه مبحثی آورده شده اما از لحاظ ماهیت می توان شرکت های تجاری را به شرکت های سرمایه، شخص، مختلط و کمیتی تقسیم نمود.
انواع شرکت های تجاری از لحاظ ماهوی یا مسئولیت اعضاء:
الف)شرکت های سرمایه
در این شرکت ها شخصیت شرکا اهمیتی ندارد و شرکا فقط تا میزان سرمایه ای که در شرکت گذاشته اند مسئول تعهدات شرکت می باشند. چون هدف در آن ها بدون توجه به شخص شرکا جمع آوری سرمایه است به سهولت قابل نقل و انتقال است.
این شرکت ها مکلفند در کلیه سربرگ ها و مکاتبات خود،میزان سرمایه شرکت را قید نمایند تا طرف معامله با آن ها از آن آگاه باشد. شرکت های سهامی و با مسئولیت محدود از این نوع شرکت ها هستند.
از خصوصیات این نوع شرکت ها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1.قابل انتقال بودن سهام
2.اوراق سهام بعد از فوت شرکاء به وراث وی منتقل می شود.
شرکت های سهامی خاص و سهامی عام و شرکت های مختلط سهامی جزو شرکت های سرمایه محسوب می شوند.
ب)شرکت های اشخاص
در این نوع شرکت ها شخصیت شریک اهمیت بسیار داشته و اعتبار شرکت بستگی به اعتبار آ ن ها دارد.
شرکا در شرکت تضامنی مسوول پرداخت کلیه تعهدات شرکت می باشند و تعهدات آن ها محدود به میزان سرمایه آن ها در شرکت نمی باشد.به علت تاثیر شخصیت شرکا در این نوع شرکت ها نقل و انتقال سهم الشرکه ممنوعیت ها و محدودیت هایی دارد.
از خصوصیات این نوع شرکت ها عبارتند از:
1.بدون رضایت سایر شرکاء انتقال سهام صورت نمی گیرد.
2.بدون رضایت سایر شرکاء بعد از فوت قابل انتقال به وراث نیست.
3.در برخی موارد خروج یک شرکت باعث انحلال شرکت می گردد.
شرکت تضامنی و نسبی همچنین شرکت های مختلط غیر سهامی و با مسئولیت محدود را می توان جزو شرکت های اشخاص دانست.
ج)شرکت های مختلط
در این نوع شرکت ها مسئولیت برخی شرکا محدود به سرمایه آن ها و مسئولیت دیگران نامحدود است. در این نوع شرکت ها اگر سرمایه به صورت سهام گذاشته شود وضع حقوقی شرکت مخلوطی از مقررات شرکت های سهامی و تضامنی خواهد بود و اگر سرمایه به صورت سهم الشرکه باشد وضع حقوقی شرکت مخلوطی خواهد بود از مقررات شرکت های با مسوولیت محدود و تضامنی.
د)شرکت های کمیتی
برخی به جای این قسم نام شرکت های تعاونی را برگزیده اند.در این شرکت ها تعداد سرمایه گذاران زیاد است،سوددهی و میزان سرمایه زیاد نیست.شرکت در جهت رفاه اعضاء تشکیل می گردد لذا مسوولیت خاصی برای شرکا در قانون مطرح نگردیده است.
مشخصات عمومی شرکت های تجاری:
در شرکت سهامی عام،حداقل شرکا 5 نفر؛ حداقل سرمایه 5/000/000 ریال ؛حداقل هیئت مدیره یا مدیران 5 نفر و مسئولیت شرکا به میزان مبلغ اسمی سهام هر شریک است.
در شرکت سهامی خاص،حداقل شرکا 3 نفر؛ حداقل سرمایه 1/000/000 ریال ؛حداقل هیئت مدیره یا مدیران 3 نفر و مسئولیت شرکا به میزان سهم الشرکه هر شریک است.
در شرکت با مسئولیت محدود، حداقل شرکا 2 نفر؛ و حداقل سرمایه محدودیت ندارد؛ حداقل هیئت مدیره یا مدیران یک نفر یا بیشتر و مسئولیت شرکا به میزان سهم الشرکه هر شریک است.
در شرکت تضامنی، حداقل شرکا 2 نفر ؛حداقل سرمایه محدودیت ندارد؛ حداقل هیئت مدیره یا مدیران یک نفر یا بیشتر و مسئولیت شرکا نامحدود است و هر شریک مسئولیت کامل دارد.
در شرکت نسبی، حداقل شرکا 2 نفر ؛حداقل سرمایه محدودیت ندارد؛ حداقل هیئت مدیره یا مدیران یک نفر یا بیشتر و مسئولیت شرکا به نسبت سهم الشرکه هر شریک است.
در شرکت مختلط سهامی، حداقل شرکا 2 نفر؛ حداقل سرمایه محدودیت ندارد؛ حداقل هیئت مدیره یا مدیران یک نفر یا بیشتر و مسئولیت شرکا در شرکای ضامن نامحدود و در شرکای سهامی به میزان مبلغ اسمی هر شریک است.
در شرکت مختلط غیر سهامی، حداقل شرکا 2 نفر؛ حداقل سرمایه محدودیت ندارد؛ حداقل هیئت مدیره یا مدیران یک نفر یا بیشتر و مسئولیت شرکای ضامن نا محدود و شرکای غیر سهامی به میزان سهم الشرکه است.
در شرکت تعاونی ،حداقل شرکا 7 نفر ،حداقل سرمایه محدودیت ندارد ،حداقل هیئت مدیره یا مدیران 3 تا 7 نفر و مسئولیت شرکا در صورت سهامی بودن به میزان مبلغ اسمی هر سهامدار و در غیر سهامی با توجه به تراضی شرکا در اساسنامه است.
خصوصیات شرکت های سهامی خاص:
1-سرمایه شرکت سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد. یعنی حداقل سرمایه یک میلیون ریال است ولی در مورد افزایش یا حداکثر آن محدودیتی وجود ندارد.
2-هر گاه به علل و موجباتی سرمایه شرکت از این مبلغ کمتر شود شرکاء باید آن را تامین نمایند و یا اینکه آن را تبدیل به شرکت تضامنی یا مسئولیت محدود بنمایند.
3-شرکت سهامی خاص حق انتشار اوراق قرضه را ندارند.
4-کلمه خاص باید قبل یا بعد از نام شرکت ذکر گردد در غیر اینصورت هر یک از افراد ذینفع می تواند انحلال آن را از دادگاه بخواهد.
5-سرمایه باید شامل اوراق سهام باشد.
6-شرکت های سهامی خاص نمی توانند سهام خود را برای پذیره نویسی یا فروش در بورس اوراق بهادار یا وسیله بانک ها عرضه نمایند و یا به انتشار آگهی و یا اطلاعیه و هر نوع تبلیغی برای فروش سهام خود اقدام کنند مگر اینکه از مقررات شرکت های سهامی عام تبعیت نمایند.
موادی از قانون تجارت در رابطه با شرکت سهامی خاص:
-شرکت سهامی، شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمی سهام آن هاست.(ماده 1)
-شرکت سهامی شرکت بازرگانی محسوب می شود ولو اینکه موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد.(ماده 2)
-در شرکت های سهامی تعداد شرکا نباید از سه نفر کمتر باشد.(ماده 3)
شرکت سهامی به دو نوع تقسیم می شود (ماده 4):
نوع اول: شرکت هایی که موسسین آن ها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند.این گونه شرکت ها شرکت سهامی عام نامیده می شود.
نوع دوم: شرکت هایی که تمام سرمایه آن ها در موقع تاسیس منحصراً توسط موسسین تامین گردیده است.این گونه شرکت ها شرکت سهامی خاص نامیده می شود.
-در موقع تاسیس، سرمایه شرکت های سهامی عام از پنج میلیون ریال و سرمایه شرکت های سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد. در صورتی که سرمایه شرکت بعد از تاسیس به هر علت از حداقل مذکور در این ماده کمتر شود باید ظرف یک سال نسبت به افزایش سرمایه تا میزان حداقل مقرر به عمل آید یا شرکت به نوع دیگری از انواع شرکت های مذکور در قانون تجارت تغیر شکل یابد وگرنه هر ذینفع می تواند انحلال آن را از دادگاه صلاحیت دار درخواست کند.
-برای تاسیس و ثبت شرکت های سهامی خاص فقط تسلیم اظهارنامه به ضمیمه مدارک ذیل به مرجع ثبت شرکت ها کافی خواهد بود:
1.اساسنامه شرکت که باید به امضاء کلیه سهامداران رسیده باشد.
2-اظهارنامه مشعر بر تعهد کلیه سهام و گواهی نامه بانکی
3-انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت که باید در صورت جلسه ای قید و به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
4.قبول سمت مدیریت و بازرسی با رعایت قسمت اخیر ماده 17
5.ذکر نام روزنامه کثیرالانتشار
موادی از قانون تجارت در رابطه با شرکت با مسئولیت محدود:
-شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده و هر یک از شرکا بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است.(ماده 94)
-شرکت با مسئولیت محدود وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی و تسلیم شده باشد.(ماده 96)
-شرکت با مسئولیت محدود به وسیله یک یا چند نفر مدیر موظف یا غیر موظف که از بین شرکا یا از خارج برای مدت محدود یا نامحدودی معین می شوند اداره می گردد.(ماده 104)
-هر یک از شرکا به نسبت سهمی که در شرکت دارد دارای رای خواهد بود مگر اینکه اساسنامه ترتیب دیگری مقرر داشته باشد(ماده 107)
-روابط بین شرکا تابع اساسنامه است.اگر در اساسنامه راجع به تقسیم نفع و ضرر مقررات خاصی نباشد تقسیم مزبور به نسبت سرمایه شرکا به عمل خواهد آمد.(ماده 108)
-هر شرکت با مسئولیت محدود که عده شرکاء آن بیش از دوازده نفر باشد باید دارای هیات نظار بوده و هیات مزبور لااقل سالی یک مرتبه مجمع عمومی شرکا را تشکیل می دهد.هیات نظار باید بلافاصله بعد از انتخاب شدن تحقیقی کرده و اطمینان حاصل کند که دستور مواد 96 و 97 رعایت شده است..(ماده 109)
برای تشکیل شرکت با مسئولیت محدود طی مراحل ذیل ضروری است:
1.تنظیم شرکتنامه و امضای آن
2.تادیه و پرداخت کل سرمایه شرکت
3.ثبت شرکت در اداره ثبت شرکت ها
در رابطه با موارد فوق لازم است به توضیحات ذیل توجه شود:
-شرکت نامه در شرکت های با مسئولیت محدود رکن اساسی آن است؛ به طوری که عدم تنظیم آن سبب بطلان شرکت است. در شرکتنامه نسبت مشارکت هر شریک و سهم الشرکه هر کدام اعم از نقدی یا غیر نقدی که باید تقویم شده باشد،قید می گردد.
-در شرکت های با مسئولیت محدود بر خلاف شرکت های سهامی،کل سرمایه نقدی باید در ابتدا پرداخت شده و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد،در حالی که در شرکت های سهامی با پرداخت 35 در صد سرمایه نقدی و تعهد بقیه آن می توان اقدام به تاسیس شرکت نمود.به موجب ماده 100 قانون تجارت چنانچه شرکت با مسئولیت محدود نسبت به تادیه کل سرمایه نقدی و غیر نقدی اقدام ننماید باطل و از درجه اعتبار ساقط است. البته باید توجه داشت که شرکت حتی در صورتی که به موجب عدم اجرای این امر ابطال گردد،در مقابل اشخاص ثالث و مطالبات آن ها حق استناد به این بطلان را ندارد.
-پس از طی مراحل فوق، شرکت باید در اداره ثبت شرکت ها ثبت شود. اسم شرکت نباید متضمن نام هیچ یک از شرکا باشد و همانند شرکت های سهامی، الزاماً باید نامی غیر از نام شرکا داشته باشد و حتی نام آن نباید به صورتی باشد دکه اشخاص ثالث اعتبار شرکت را منوط یا مرتبط با اعتبار یکی از شرکا تلقی کنند و اگر جز این باشد شریکی که نام او در شرکت قید شده در مقابل اشخاص ثالث حکم شریک ضامن در شرکت تضامنی را خواهد داشت.
بیشتر بخوانید:
امید است این مطلب توانسته باشد راهگشای خوانندگان محترم بوده و در رفع مشکلات آن ها موثر واقع شده باشد. خواهشمند است در صورت وجود هر گونه سوال یا ابهامی با کارشناسان مجرب ما تماس حاصل نمایید. 42143-021 همکاران ما در ثبت شرکت فکر برتر آماده ی پاسخگویی به کلیه ی سوالات شما عزیزان در زمینه های حقوقی و ثبتی نظیر ثبت شرکت و ثبت برند می باشند.