یکی از خصایص شرکت های تجاری علاوه بر همکاری شرکاء،جستجوی سود و تقسیم آن میان شرکاء است.همان طور که در مقالات پیشین گفته شد،شرکت های تجاری دارای شخصیت حقوقی هستند.شرکاء با همکاری و آوردن سرمایه،یک شخصیت حقوقی را به وجود می آورند که این شخص حقوقی صاحب سرمایه می شود و دارایی به این شخص منتقل می گردد.

• جستجوی سود و تقسیم آن میان شرکاء

سود به معنای دارایی است که به دارایی موجود شرکاء در شرکت افزوده می شود.از نظر حقوقی،صرفه جویی هم ممکن است سود تلقی شود.
در قانون فرانسه آمده است که اگر ایجاد شرکت برای صرفه جویی در هزینه ها باشد،می توان عنوان شرکت بر روی آن گذاشت.در واقع جلوگیری از کسر سود هم خود نوعی سود است.اما سود به تنهایی کافی نیست تا شرکت،شرکت تجاری تلقی شود.بلکه سود باید میان شرکاء تقسیم شود.
در گذشته تفاوت انجمن های غیر تجاری با شرکت ها در این بود که ذکر می شد،اگر هدف موسسه ای بردن سود و تقسیم آن میان اعضاء باشد شرکت است،در غیر این صورت انجمن تلقی می شود.مانند انجمن ادبی،ورزشی و موسسات غیرانتفاعی که برای فرار از این امر،تشکیل دهندگان خود در موسسه استخدام می شدند و سودی را که موسسه به دست می آورد،به صورت دستمزد بین یکدیگر تقسیم می کردند.
در حال حاضر در ایران،آنچه شرکت ها و انجمن ها را از یکدیگر منفک می کند،موضوع بردن سود و تقسیم میان اعضاء نیست،زیرا هم انجمن ها و هم موسسات می توانند سود ببرند و تقسیم کنند.بلکه تفاوت در نوع فعالیت است.اگر فعالیت موسسه جنبه فرهنگی ادبی،هنری،مذهبی و اجتماعی داشته باشد(مثل مدارس غیرانتفاعی)،باید انجمن تلقی شود و برعکس،اگر موضوع فعالیت موسسه ای تجاری و انحصاراَ اقتصادی باشد،شرکت محسوب می شود.
اگر کار اقتصادی نیز در حد برطرف کردن نیاز منطقه(مثلاَ یک مدرسه) باشد،تجارت محسوب نمی شود.

• نحوه تقسیم سود

تقسیم سود هم در قانون مدنی و هم در حقوق تجارت باید به نسبت سرمایه باشد.با این وجود،در شرکت های تجاری شرکاء می توانند این نسبت را به هم بزنند.در واقع در شرکت های مدنی نمی توان سود بیشتری را برای یکی از شرکاء در نظر گرفت،مگر در مقابل انجام عملی از طرف آن شریک.ولی در شرکت های تجاری شرکاء می توانند با یکدیگر در گذاشتن سهم بیشتری برای یک یا چند شریک توافق کنند.معذلک تقسیم سود نباید به گونه ای باشد که سودی که به یکی از شرکاء می رسد در حد صفر یا مشابه صفر باشد.شرکت در سود،شرط اساسی است.
در شرکت های سهامی این افزایش سهم شریک در بردن سود،در قالب سهام به نسبت سرمایه اعطا می گردد.ممکن است یکی از امتیازات سهم ممتاز،بردن سود بیشتر یا داشتن دو یا چند رای برای هر سهم باشد.در قانون فرانسه حق رای بیشتر برای سهام که به آن حق رای مضاعف می گویند،ملغی شده است.
در قانون مدنی،تقسیم سود حتماَ می بایست به نسبت سرمایه باشد،مگر اینکه در قبال انجام کاری توسط یکی از شرکاء باشد.(البته به شرط بردن سود)

• تقسیم زیان

یکی از ویژگی های شرکت های تجاری و مدنی،تقسیم زیان میان شرکاء است.به عبارت دیگر،زیان باید به عهده شرکاء و به نسبت سرمایه ایشان باشد.
در مضاربه،تقسیم سود وجود دارد اما زیان را تقسیم نمی کنند؛زیرا مضارب(سرمایه گذار) حق هیچ گونه دخالتی در کار عامل ندارد.لذا،در ریسک فعالیت هم دخالت ندارد و زیانی به او تعلق نمی گیرد.تقسیم زیان از مسائل اساسی شرکت است.

• نحوه تقسیم زیان

در شرکت های سهامی باید تقسیم سود و زیان بر اساس توافق صورت گیرد و در نظر گرفتن سود یا زیان بیشتر برای بعضی سهامداران باید توجیه منطقی داشته باشد.اما در این صورت نیز باید در نظر داشت که این امر موجب نزدیک به صفر یا صفر شدن زیان یک یا چند شریک شود.
در حقوق مدنی هم تقسیم زیان می تواند به نسبت سرمایه نباشد.اما سود را باید به نسبت سرمایه تقسیم کرد.در شرکت های سهامی سود می تواند ما به ازاء فعل نباشد،بلکه ما به ازاء اعتبار باشد.
لطفاَ با ما همراه باشید*
مرکز مشاوره و اطلاع رسانی ثبت شرکت فکر برتر
42143-021