علاوه بر شرکت ها که به امور تجاری اشتغال دارند ، قانون گذار ، نهاد حقوقی خاصی را که دارای شخصیت حقوقی می باشد، جهت انجام اموری که جنبه غیرتجاری دارد از قبیل کارهای علمی و ادبی یا امور خیریه یا خدماتی پیش بینی نموده است.
طبق ماده 1 آیین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات غیرتجاری مصوب 1337 : " مقصود از تشکیلات و موسسات غیرتجاری قانون تجارت، کلیه تشکیلات و موسساتی است که برای مقاصد غیرتجاری از قبیل امور علمی یا ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل می شود اعم از آنکه موسسین و تشکیل دهندگان قصد انتفاع داشته یا نداشته باشند " .
آخرین گام از مراحل ثبت شرکت، آگهی شدن ثبت شرکت شما در روزنامه رسمی و کثیرالانتشار می باشد . به دستور ماده 6 نظام نامه راجع به مواد 196 و 197 و 199 قانون تجارت مصوب 1311 ، در ظرف ماه اول ثبت هر شرکت، خلاصه شرکت نامه و منضمات آن باید توسط اداره ثبت محل در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار مرکز اصلی شرکت با هزینه خود شرکت منتشر شود.
ضمانت اجرای تخلف از ثبت اصل شرکت و تخلف از آگهی کردن خلاصه شرکت نامه به شرح ذیل است :
یکی از مواردی که در رابطه با ثبت شرکت و آغاز شراکت در فعالیت اقتصادی مطرح می گردد تنظیم سندی به نام شرکتنامه است. شرکتنامه قراردادی است که بین شرکای شرکت های تجاری که حاوی مشخصات شرکا و نام و موضوع و مدت شرکت بوده و متضمن شرایط تشکیل و اداره آن به منظور نیل به اهداف شرکت و تعیین کننده حقوق و تکالیف و مسئولیت های شرکا در قبال هم و نسبت به اشخاص ثالث می باشد.
زمانی که افراد تصمیم به شروع یک فعالیت تجاری با مشارکت یکدیگر می گیرند ، نیازمند ثبت شرکت هستند. ثبت شرکت قراردادی تجاری است که گاه بین افراد حقیقی ( مردم عادی ) و حقوقی ( شرکت ها ) بسته می شود تا بنا بر آن سرمایه، توانایی یا روابط خود را در چهارچوب قوانین برای کسب منفعت به شراکت بگذارند.
به دستور ماده 2 قانون ثبت شرکت ها، کلیه شرکت های ایرانی موجود باید به ثبت برسند و چنانچه شرکتی به ثبت نرسد نه تنها هر ذی نفعی می تواند بطلان عملیات آن را از محکمه تقاضا نماید، بلکه از یک طرف طبق ماده 220 قانون تجارت، شرکای آن در حکم شرکای شرکت تضامنی می باشند و از طرف دیگر طبق ماده 2 قانون مذکور، مدیران شرکت های متخلف ممکن است به تقاضای دادستان محکوم به پرداخت جزای نقدی نیز گردند و در صورت تقاضای دادستان اصولاَ حکم انحلال شرکت صادر گردد.
همان طور که می دانیم ، ثبت شرکت ها در ایران تابع طریقه اعلامی ( خوداظهاری ) است. به این معنی که متقاضی ثبت شرکت یا موسسه، با تکمیل فرم اظهارنامه یا تقاضانامه و شرکت نامه ( بسته به نوع شرکت یا موسسه ) که شامل مواردی همچون موضوع فعالیت، محل فعالیت ، مشخصات سهامداران ، میزان سرمایه و مشخصات اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل می شود و همچنین ارائه اساسنامه ای که دربر گیرنده نحوه اداره شرکت و اساس تشکیلات و عمل شرکت می باشد به مرجع ثبت شرکت ها، درخواست ثبت شرکت یا موسسه خود را می نماید .