در این مقاله سعی شده است تا بر طبق مواد قانون تجارت و لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت و سایر قوانین و مقررات مرتبط، به پاسخ متداول ترین سوالات ثبتی شما عزیزان بپردازیم. لطفاَ تا پایان این نوشتار ما را همراهی بفرمایید. همچنین خوانندگان عزیز می توانند ابهامات و پرسش های خود را با کارشناسان ما در ثبت شرکت فکر برتر در میان بگذارند. مفتخریم که راهنمای شما در امور حقوقیتان باشیم.
1- آیا در شرکت سهامی خاص تشکیل مجمع عمومی موسس الزامی است ؟
خیر . با این وجود، سهام داران می توانند برای تشکیل شرکت، اقدام به برگزاری مجمع عمومی موسس نمایند یا آنکه بنابر ماده 20 ل. ا. ق. ت صرفاَ مدارک مذکور در آن ماده را که به امضاء تمام سهام داران رسیده است به مرجع ثبت شرکت ها تقدیم دارند . بنابراین سهام داران  می توانند برای تشکیل شرکت از یکی از دو روش ذیل استفاده کنند :
- تشکیل مجمع عمومی موسس.
- عدم تشکیل مجمع عمومی موسس و اکتفا به مدارک و صورت جلسه های مذکور در ماده 20 ل. ا. ق. ت که به امضاء تمام سهام داران رسیده باشد.
2- کدام دسته از شرکت ها حق صدور اوراق قرضه دارند ؟
فقط شرکت سهامی عام حق صدور ورقه قرضه دارد نه شرکت سهامی خاص و نه سایر شرکت ها
3- تفاوت اوراق قرضه قابل تعویض با سهام شرکت و اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام شرکت چیست ؟
در اوراق قرضه قابل تعویض با سهام شرکت مجمع عمومی فوق العاده، خود سرمایه شرکت را به مبلغی حداقل به میزان اوراق قرضه افزایش می دهد که این افزایش سرمایه موقتاَ توسط یک یا چند بانک یا موسسه مالی و اعتباری پذیره نویسی می گردد تا دارنده ورقه قرضه بتواند تا قبل از سررسید آن، اقدام به تعویض ورقه قرضه با سهم نماید اما در اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام شرکت، مجمع عمومی خود سرمایه شرکت را افزایش نمی دهد، بلکه صرفاَ اجازه آن را به هیات مدیره می دهد تا هیات مدیره بتواند در پایان مهلت اوراق قرضه معادل اوراق قرضه ای که دارندگان آن ها مایل باشند، اقدام به افزایش سرمایه دهند و سهم جدید صادر نمایند و سهام صادر شده را به دارندگان اوراق قرضه تخصیص دهند.
4- از طریق اداره ثبت ، اجراییه علیه کدام یک از مسئولین چک قابل صدور است ؟
در این خصوص دقت داشته باشید که :
- اجراییه فقط علیه صادرکننده قابل صدور است و علیه ظهرنویسان قابل صدور نیست.
- اجراییه علیه ضامن صادرکننده قابل صدور نیست .
- اگر چک به نمایندگی صادر شده باشد اجراییه به نحو تضامن علیه نماینده و صاحب حساب صادر می گردد.
5- آیا عملیاتی که با اسناد تجاری صورت می گیرد، مانند صدور و ظهرنویسی در عداد اعمال تجاری محسوب می گردند یا خیر ؟
در این زمینه باید بیان نمود که :
- ماده 2 ق. ت صراحت دارد که معاملات برواتی، من جمله صدور و ظهرنویسی برات ذاتاَ عمل تجاری محسوب می گردند.
- ماده 314 ق. ت صراحت دارد که صدور چک ذاتاَ عمل تجاری نیست. به طریق اولی سایر اقدامات نسبت به چک مانند ظهرنویسی میز تجاری نیست.
- قانون تجارت در مورد سفته سکوت اختیار کرده است. از همین رو در خصوص آن اختلاف نظر وجود دارد. صحیح تر آن است که معاملات سفته ای مانند صدور و ظهرنویسی سفته را ذاتاَ عمل تجاری ندانیم، چرا که اعمال تجاری در ماده 2 قانون تجارت احصاء شده اند و موارد مذکور در این ماده جنبه حصری دارند، نه تمثیلی و نمی توان آن ها را به واسطه مقایسه گسترش داد.
- گرچه صدور و ظهرنویسی سفته و چک ذاتاَ عمل تجاری نیست، اما می توانند در قالب ماده 3 قانون تجارت، عمل تجاری تبعی باشند مانند آنکه بین دو تاجر رد و بدل شوند.
5- آیا شرکت تعاونی برای طرح دعوی یا دفاع از دعوای مطروحه می تواند به جای وکیل از نماینده حقوقی بهره ببرد ؟
پاسخ : خیر
6- صاحبان امضاء مجاز در شرکت های تعاونی، می بایست چه شرایطی داشته باشند ؟
- هم مدیر عامل و هم یک یا دو نفر از اعضاء هیات مدیره باشند.
- صاحبان امضاء مجاز باید بالاتفاق اسناد تعهد آور و قراردادهای شرکت را امضاء نمایند و امضاء یکی از آن ها به تنهایی کارساز نیست.
در بقیه شرکت ها چنین ترتیبی مقرر نشده است، اما از لحاظ عملی مرسوم است که در بقیه شرکت ها نیز برای امضاء اسناد ، مدیر عامل و یک نفر از اعضاء هیات مدیره که اغلب رئیس هیات مدیره است را به عنوان مقامات صاحب امضاء پیش بینی می کنند که اسناد و قراردادها را بالاتفاق امضاء نمایند.
7- تفاوت ذخیره قانونی و اندوخته احتیاطی در شرکت های تعاونی چیست ؟
علیرغم آن که در شرکت های سهامی این دو عبارت به یک معنی هستند اما در شرکت های تعاونی مفهوم آن ها با یکدیگر متفاوت است. در شرکت های تعاونی :
- ذخیره قانونی الزامی و اندوخته احتیاطی اختیاری است.
- در هر سال حداقل 5 درصد از سود خالص باید به عنوان ذخیره قانونی منظور گردد. اما در صورت تمایل به منظور اندوخته احتیاطی نباید میزان آن از حداکثر 5 درصد سود خالص بیشتر شود.
- ذخیره قانونی تا جایی منظور می گردد که میزان آن به یک چهارم میانگین سرمایه آخرین سه سال شرکت برسد.
8- حدود اختیارات مدیران شرکت بامسئولیت محدود در چه حد است ؟
ماده 51 قانون تجارت بیان می دارد که مسئولیت مدیر شرکت در مقابل شرکاء ، همان مسئولیتی است که وکیل در برابر موکل دارد. از آن جا که مواد 21 تا 93 قانون تجارت مصوب 1311 هنوز درباره شرکت های غیرسهامی قابلیت اجرایی دارند، بنابراین در کلیه شرکت های غیرسهامی اعم از با مسئولیت محدود، تضامنی ، نسبی و .. اختیارات مدیران به همان حدودی است که شرکاء توسط اساسنامه یا تصمیمات مجامع عمومی برای مدیران مقرر نموده اند. بنابراین اگر مدیری حق امضاء قراردادهایی به مبلغ بیش از 100 میلیون نداشته باشد و مبادرت به این کار نماید، شرکت هیچ مسئولیتی در قبال مبلغی که زائد بر اختیارات مدیر بوده است، ندارد چه معامله صورت گرفته در قالب موضوع شرکت باشد، و چه در قالب موضوع شرکت نباشد. برخلاف شرکت های سهامی که اگر معاملات صورت گرفته از سوی مدیران در قالب موضوع شرکت باشد، مدیر دارای کلیه اختیارات لازم برای اداره امور شرکت می باشند و محدود کردن اختیارات مدیران در اساسنامه یا به موجب تصمیمات مجامع عمومی فقط از لحاظ روابط بین مدیران و صاحبان سهام معتبر بوده و در مقابل اشخاص ثالث باطل و کان لم یکن است. ( ماده 51 ، 121 ق. ت )
9- اگر شخصی اقدام به دلالی بدون اخذ مجوز نماید، این دلالی و معامله صورت گرفته به واسطه آن چه حکم دارد ؟
اشتغال به دلالی در این زمینه ها بدون اخذ مجوز، ممنوع است. بنابر ماده 9 قانون راجع به دلالان هر کس که بدون اخذ پروانه به شغل دلالی مشغول گردد به حبس تادیبی از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد. اما این امر موجب بطلان معاملات صورت گرفته توسط دلال نمی گردد.
10- آیا متصدی حمل و نقل تاجر است ؟
از آن جا که بنابر ماده 2 ق. ت تصدی به حمل و نقل عملی تجاری است، اگر شخصی شغل معمول خود را تصدی به حمل و نقل قرار داده باشد تاجر است.
از همراهیتان سپاسگزاریم.