نوع دیگری از شرکت های تجاری، شرکت های تعاونی هستند. شرکت تعاونی، شرکتی است که عده ای از افرادی که هم صنف یا تناسبی مشابه دارند مثلاَ همسایه ، دوست ، خویشاوند یا همشهری هستند برای دستیابی به منافع مسترک گرد هم می آیند و در حقیقت به هم کمک می کنند و برای تهیه مسکن یا خرید مایحتاج یا کسب اعتبار و وام تعاونی شرکت تاسیس می کنند ، در واقع اعضای شرکت در کنار یکدیگر، جمعیتی کوچک را پدید می آورند که به عنوان مثال در تهیه کالاهای مورد نیاز اعضا، با جمع آوری پول جزئی که هر عضو می پردازد کالای مورد احتیاج اعضا را از دست اول خریداری و به همان قیمت تمام شده یا سود خیلی جزئی به اعضا می فروشد و به این طریق واسطه های غیرضروری در کسب و تجارت و صاحبان این گونه مشاغل کاذب حذف می گردند.

شرکت های تعاونی ، تقریباَ در تمام کشورهای دنیا وجود داشته و فعالیت دارند، اولین شرکت تعاونی در سال 1769 در کشور انگلستان بین عده ای پارچه باف تشکیل شد. در ایران تا قبل از انقلاب اسلامی ، شرکت های تعاونی مهمی در کشور وجود نداشت . با پیروزی انقلاب اسلامی و تصویب قانون اساسی، اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نظام اقتصادی کشور را بر پایه سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی استوار نمود، در سال های اخیر با اجرایی و تبیین نمودن اصل 44 قانون اساسی، در خصوصی سازی بخش های دولتی، تعاونی ها به عنوان مهم ترین و لایق ترین بخش خصوصی در این واگذاری مورد توجه قرار گرفته است، در سال های اخیر شرکت های تعاونی زیادی در قالب شرکت های تعاونی کشاورزی و دامداری، تعاونی های مسکن و غیره به خصوص در شهرهای کوچک و روستا ها در کشور ما تاسیس و به ثبت رسیده است که در چرخه اقتصادی کشور فعال می باشند و توانسته اند تا حدود زیادی با ایجاد اشتغال به بهبود معیشت در بین اعضای خود کمک کنند.
نظر به اهمیت این دسته از شرکت ها ، در این مقاله ، به بررسی ثبت شرکت های تعاونی در کلان شهر تهران خواهیم پرداخت . پیش از هر چیز، من باب یاد آوری به شرایط عضویت در تعاونی ها، حداقل اعضای تعاونی و سرمایه تعاونی ها می پردازیم .

شرایط عضویت در تعاونی ها

طبق ماده 9 قانون بخش تعاون ، شرایط عضویت در تعاونی ها عبارتست از :
1- تابعیت جمهوری اسلامی ایران ؛
2- عدم ممنوعیت قانونی و حجر و ورشکستگی به تقصیر ؛
3- عدم سابقه ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری ؛
4- درخواست کتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی ؛
5- عدم عضویت در تعاونی مشابه.

سرمایه شرکت تعاونی 

طبق ماده 16 قانون بخش تعاون ، سرمایه تعاونی اموال و دارایی هایی است که برای تاسیس تعاونی یا افزایش سرمایه قبلی در اختیار آن قرار می گیرد.
شرکت های تعاونی شرکت هایی است که تمام یا حداقل 51% سرمایه به وسیله اعضا در اختیار شرکت تعاونی قرار می گیرد و وزارتخانه ها ، سازمان ها ، شرکت های دولتی و وابسته به دولت و تحت پوشش دولت ، بانک ها ، شهرداری ها ، شوراهای اسلامی کشوری ، بنیاد مستضعفان و سایر نهادهای عمومی می توانند جهت اجرای بند مزارعه ، مساقات ، اجاره ، اجاره به شرط تملیک ، بیع شرط ، فروش اقساطی ، صلح ، اقدام به کمک در تامین یا افزایش سرمایه شرکت های تعاونی نمایند بدون آنکه عضو باشند.
در مواردی که دستگاه های دولتی در تاسیس شرکت های تعاونی شریک می شوند ظرف مدتی که با موافقت طرفین در ضمن عقد شرکت تعیین خواهد شد سهم سرمایه گذاری دولت به تدریج بازپرداخت و صد در صد سرمایه به تعاونی تعلق خواهد گرفت. ( ماده 17 قانون تعاون و تبصره آن )

هر تعاونی وقتی ثبت و تشکیل می شود که حداقل یک سوم آن تادیه و در صورتی که به صورت نقدی و جنسی باشد تقویم و تسلیم شده باشد.
اعضای تعاونی مکلفند مبلغ پرداخت نشده سهم خود را ظرف مدت مقرر در اساسنامه تادیه نمایند. ( ماده 21 قانون تعاون و تبصره آن )

حداقل اعضای تعاونی

طبق ماده 6 قانون بخش تعاون ، حداقل و حداکثر تعداد عضو در تعاونی ها به نسبت سرمایه و فرصت اشتغال و نوع فعالیت و رعایت اصل عدم تمرکز و تداول ثروت به وسیله آیین نامه ای تعیین می شود که به تصویب وزارت تعاون می رسد ولی در هر صورت تعداد اعضا نباید کمتر از 7 نفر باشد.

 ثبت شرکت های تعاونی

برخلاف سایر شرکت های تجاری، برای تاسیس و ثبت کردن شرکت تعاونی، ابتدا موسسین شرکت باید به اداره تعاون مراجعه نموده و پس از ارائه طرح توجیهی و درخواست تاسیس، در صورت موافقت با تاسیس شرکت ، اداره تعاون ، موافقت نامه تشکیل را صادر و همراه با سایر مدارک لازم جهت ثبت شرکت به اداره ثبت شرکت ها ارسال می نماید. برای تاسیس و ثبت شرکت تعاونی طی مراحلی لازم است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
طبق ماده 51 قانون بخش تعاون ، شرکت های تعاونی پس از تهیه طرح و تصویب آن باید مدارک ذیل را برای تشکیل و ثبت به اداره تعاون ارائه دهند.
1- صورت جلسه تشکیل مجمع موسس و اولین مجمع عمومی و اسامی اعضا و هیئت مدیره منتخب و بازرسان ؛
2- اساسنامه مصوب مجمع عمومی ؛
3- طرح پیشنهادی و ارائه مجوز وزارت تعاون ؛
4- درخواست کتبی ثبت ؛
5- رسید پرداخت مقدار لازم التادیه سرمایه ؛
6- مدارک دعوت موضوع بند 2 ماده 32 .
تبصره – اولین هیئت مدیره پس از اعلام قبولی مکلفند با انجام تشریفات مقرر نسبت به ثبت تعاونی اقدام نمایند. و طبق ماده 52 قانون تعاون، اداره مربوطه موظف است پس از دریافت اسناد و مدارک لازم اقدام به ثبت تعاونی ها نماید.

اول – تشکیل هیئت موسس

اولین قدم، جهت تاسیس شرکت تعاونی تشکیل هیئتی به نام هیئت موسس می باشد، طبق ماده 31 قانون تعاون ، مجمع موسس عبارتست از عده ای از افراد واجد شرایط عضویت در تعاونی مربوط که اقدام به تاسیس تعاونی می نمایند و ماده 32 قانون تعاون ، وظایف مجمع موسس را چنین بیان نموده است :
1- تهیه و پیشنهاد اساسنامه طبق قانون و مقررات ؛
2- دعوت به عضویت افراد واجد شرایط ؛
3- تشکیل اولین مجمع عمومی جهت تصویب و ثبت اساسنامه و تعیین هیئت مدیره و سایر وظایف مجمع عمومی .
تبصره 1- پس از تشکیل اولین جلسه رسمی مجمع عمومی و تعیین هیئت مدیره، وظایف هیئت موسس خاتمه می یابد.
تبصره 2- اعضایی که با مصوبه اولین جلسه مجمع عمومی عادی در مورد اساسنامه موافقت نداشته باشند می توانند در همان جلسه تقاضای عضویت خود را پس بگیرند.
تبصره 3- تصویب اساسنامه تعاونی با حداقل دو سوم اعضای اولین مجمع عمومی عادی می باشد.

دوم- تهیه و ارائه طرح توجیهی

هیئت موسس، باید طرحی به عنوان طرح توجیهی یا طرح پیشنهادی تهیه و به اداره تعاون ارائه نماید. این طرح، مشتمل بر بیان ضرورت تاسیس تعاونی و ذکر دلایل توجیهی، مبتنی بر امور ذیل است :
الف) تناسب هدف های تشکیل تعاونی با هدف ها و برنامه های مصوب دولت.
ب) تعداد و مشخصات داوطلبان ، سوابق و مهارت های آنان در رشته های فعالیت مورد نظر .
ج) مبلغ لازم التادیه ( مبلغی که برای خرید هر سهم باید پرداخت شود. این مبلغ نباید از یک سوم قیمت هر سهم کمتر باشد ) 
د) میزان و نحوه سرمایه گذاری و مشارکت دستگاه های دولتی یا عمومی ( در صورتی که طرح توجیهی برای تشکیل شرکت تعاونی باشد و دستگاه های مذکور سرمایه گذاری و مشارکت در آن پذیرفته باشند)

سوم – اقدامات اداره تعاون و ارسال مدارک به اداره ثبت شرکت ها

اداره تعاون پس از دریافت درخواست هیئت موسس و بررسی طرح توجیهی و سایر مدارک موافقت نامه تشکیل شرکت تعاونی را صادر و نمونه اساسنامه و فرم های مورد نیاز را در اختیار نماینده هیئت موسس قرار می دهد، هیئت موسس پس از دریافت موافقت نامه تشکیل، باید ظرف دو ماه اقدامات لازم را برای تاسیس تعاونی و تشکیل اولین مجمع عمومی عادی به عمل آورد ، پس از تشکیل اولین جلسه مجمع عمومی عادی و تصویب اساسنامه و انتخاب اولین مدیران و بازرسین، اولین هیئت مدیره انتخاب شده، باید جلسه ای تشکیل و نسبت به تعیین رئیس و نائب رئیس هیئت مدیره و ومنشی و مدیرعامل و دارندگان حق امضای اسناد رسمی و تعهد آور و دارندگان حق امضای اسناد عادی اقدام نماید.
اولین هیئت مدیره مکلف است ظرف یک ماه از تاریخ جلسه اولین مجمع عمومی عادی، اقدامات لازم را برای ثبت شرکت تعاونی به عمل آورد. اداره تعاون پس از بررسی مدارک و تایید آن مجوز ثبت را صادر و همراه با سایر مدارک به اداره مشخصه ارسال می نماید تا نسبت به ثبت تعاونی اقدام گردد.
اداره فوق الذکر پس از بررسی مدارک، نسبت به ثبت کردن شرکت تعاونی اقدام و رونوشتی از آگهی مربوطه و اساسنامه ای که به تایید اداره مذکور رسیده است را به اداره تعاون ارسال می نماید، هیئت مدیره شرکت تعاونی پس از ثبت باید از اداره تعاون برای آن پروانه تاسیس بگیرد و پس از اخذ پروانه تاسیس می تواند به فعالیت بپردازد.
جهت امور ثبتی با ما تماس بگیرید.
همکاران ما در موسسه حقوقی فکربرتر، در کوتاه ترین زمان ممکن شما را در رسیدن به اهدافتان یاری خواهند کرد.