شرکت هایی که در خارج تشکیل شده اند، می توانند در ایران شعبه یا نمایندگی داشته باشند. به این صورت که شعبه مزبور تابعیت ایرانی ندارد، بلکه فقط در مرجع ثبت شرکت ها به عنوان شعبه ای از یک شرکت خارجی به ثبت می رسد. شعبه ، برخلاف نمایندگی، نه شخصیت حقوقی مستقل دارد و نه دارایی مستقل ؛ بلکه فقط آدرس آن، غیر از آدرس مرکز اصلی شرکت است.
به موجب ماده واحده قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت های خارجی، ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت خارجی در ایران منوط به اجازه متقابل ثبت کشور خارجی در آن کشور می باشد. به بیانی دیگر، نمایندگی یا شعبه شرکت خارجی مشروط به رفتار متقابل کشوری است که شرکت مادر خارجی نماینده یا شعبه معرفی کرده است یعنی شخص حقیقی یا حقوقی که بر اساس قرارداد نمایندگی، انجام بخشی از موضوع و وظایف شرکت طرف نمایندگی را در محل بر عهده دارد همان رفتاری را که با نماینده او در ایران می شود با نماینده شرکت ایرانی در آن کشور خارجی بنماید.

برای اینکه شرکت های خارجی توانایی انجام عملیات تجاری را در ایران داشته باشند دو شرط لازم است :
1- در کشور خود قانونی شناخته شده باشند. بدیهی است چنانچه شرکت خارجی قبل از انجام تشریفات ثبت به عملیات تجاری مبادرت ورزد از نظر قانون ، متخلف محسوب گردیده و طبق قوانین با آن رفتار خواهد شد.
بنابراین برای آنکه بفهمیم شرکت به درستی ایجاد شده است، تشکیلات سازمانی آن مطابق قانون است و طرز کار آن درست است یا خیر و تحت چه شرایطی منحل می شود، باید به قانون شخصی شرکت که قانون کشور متبوع اوست، مراجعه کنیم.
2- در اداره ثبت شرکت ها با رعایت آیین نامه مربوطه به ثبت برسند.
در شرکت های یادشده خارجی شروطی حائز اهمیت است که عبارتند از :
- ثبت شرکت های خارجی در تهران نزد اداره مالکیت صنعتی به عمل می آید.
- نماینده یا شعبه شرکت خارجی باید ظرف چهارماه تقاضای ثبت کند.
خارجیان در صورتی می توانند سهام شرکت های ایرانی را تحصیل کنند که سهام تحصیل شده توسط ایشان، در حد کمتر از پنجاه درصد سهام شرکت باشد؛ مشروط بر آنکه در اساسنامه شرکت و موافقت نامه های فی مابین، قدرت تصمیم گیری مدیران و سهام داران ایرانی در مجامع عمومی محدود نگردیده، بلکه برتری سهام داران ایرانی بر سهام خارجی به نحو بارزی مشهود و پیش بینی شده باشد.
هر گاه شخصیت حقوقی شرکتی در ایران شناخته شد، شرکت در همان شرایطی قرار خواهد گرفت که یک شخص حقیقی خارجی در ایران داراست. به عبارت دیگر، چنین شرکتی از کلیه حقوقی که برای خارجیان در نظر گرفته شده برخوردار شده، کلیه تعهدات آن ها را نیز خواهد داشت ؛ با این توضیح که شرکت خارجی، اولاَ نمی تواند در ایران بیش از حقوقی را داشته باشد که در کشور خود در حدود اساسنامه دارد و ثانیاَ نمی تواند از حقوقی بهره مند شود که خاص اشخاص حقیقی است ، مانند حقوق خانوادگی و امثال آن . از طرفی، قوانین خاص ممکن است برای شرکت تعهداتی معین کرده باشند که اشخاص بیگانه مشمول آن نمی شوند ؛ مانند ماده 107 قانون مالیات های مستقیم ( مصوب 1380 ) که برای اشخاص حقوقی خارجی که در ایران فعالیت می کنند، مقررات ویژه مالیاتی معین کرده است.
شعبه یا نمایندگی شرکت های مزبور، برای فعالیت در ایران در زمینه های زیر ، با لحاظ قوانین و مقررات مربوط ، می توانند اقدام نمایند :
1- ارائه خدمات پس از فروش کالاها یا خدمات شرکت خارجی ؛
2- انجام عملیات اجرایی قراردادهایی که بین اشخاص ایرانی و شرکت خارجی منعقد می شود ؛
3- بررسی و زمینه سازی برای سرمایه گذاری شرکت خارجی در ایران ؛
4- ارائه خدمات فنی و مهندسی و انتقال دانش فنی و فناوری ؛
5- افزایش صادرات غیرنفتی جمهوری اسلامی ایران ؛
6- ارائه خدمات فنی و مهندسی و انتقال دانش فنی و فناوری ؛
7- انجام فعالیت هایی که مجوز آن توسط دستگاه های دولتی که به طور قانونی مجاز به صدور مجوز هستند، صادر می گردد از قبیل ارائه خدمات در زمینه های حمل و نقل، بیمه و بازرسی کالا ، بازاریابی و غیره.
جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید به مقالات ذیل مراجعه نمایید :
- ثبت شرکت خارجی در ایران
- نحوه ثبت شرکت های خارجی