اقتصاد دنیا به سرعت به سوی جهانی شدن پیش می رود . جهانی شدن فرآیندی است که قانونمندی های خاص خود را دارد و کشورهایی که به این جریان پر تلاطم می پیوندند در تعیین مقررات و سیاست گذاری ها ایفای نقش کرده و از منافع آن بهره مند می شوند. اما کشورهایی که خود را از حوزه جهانی شدن اقتصاد دور نگاه می دارند، قادر نخواهند بود به سهم عادلانه خود در آن دست یابند.

ظهور نظام حمایت از مالکیت فکری، پیشرفت بزرگی در تحول اقتصادی و اجتماعی محسوب می گردد. امروزه این نظام به عنوان بستری ضروری برای توسعه شناخته می شود. مالکیت فکری ، مشتمل بر مالکیت صنعتی و مالکیت ادبی و هنری است که یکی از موضوعات اصلی مالکیت صنعتی، " علائم تجاری " می باشد.

علامت تجاری هر نشانه ای است که اطلاعات لازم را در مورد هویت کالا ، منشاء تولید کالا و تفاوت آن با کالاهای تولیدکنندگان دیگر به مشتریان ارائه می دهد. کارکردهای علائم تجاری باعث شده است که این علائم در زمره سرمایه های با ارزش تجار و تولیدکنندگان قرار بگیرد.

با توجه به آنچه گفته شد، در این مقاله به بررسی " مهم ترین نکات در ثبت بین المللی علائم تجاری " می پردازیم. شایان ذکر است، خوانندگان محترم ، جهت کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه می توانند مقالات ذیل را نیز مطالعه نمایند :

- مدارک لازم جهت ثبت بین المللی نام و علامت تجاری

- ثبت برند بین المللی

- خدمات تخصصی ثبت شرکت فکر برتر

ثبت بین المللی علامت تجاری و نکات آن

- ثبت علامت تجاری بین المللی، مالک آن را از حمایت های قانونی برخوردار می سازد و وی می تواند برای متمایز نمودن کالا یا خدمات خود از آن استفاده نموده و یا در ازاء اخذ وجه ، شخص دیگری را مجاز به استفاده از این علامت خاص بنماید. در واقع حق استفاده انحصاری از علامت ثبت شده جهت استفاده بر روی محصولات و خدمات مورد نظر و یا ارائه مجوز استفاده از آن به دیگری، صرفاَ در اختیار صاحب علامت می باشد.

- تعداد علائم قابل ثبت در سطح جهان تقریباَ نامحدود هستند و مطابق با قانون مصوب کشورها ، علامت تجاری ممکن است متشکل از یک یا چند حرف ، کلمه ، حرف یا عدد باشد .

- ویژگی عمده علامت تجاری این است که باید وجه تمایز داشته و در عین ابتکاری و جدید بودن، باعث ایجاد اشتباه در نظر مشتری نیز نشود.

- برخی از علائم با وجود داشتن ویژگی های فوق قابلیت ثبت ندارد. از جمله آن ها علائمی است که مخالف نظم عمومی اخلاق حسنه بوده و یا با منافع عمومی در تعارض باشد.

- کنوانسیون پاریس قدیمی ترین قرارداد بین المللی در زمینه حمایت از مالکیت صنعتی است که در توسعه صنعت و اقتصاد جهانی نقش فعال و موثری داشته و با وجود سابقه 120 ساله ای که دارد همچنان نقش موثری در گسترش و حمایت از مالکیت صنعتی و از جمله حقوق علائم تجاری ایفا می کند.

امتیاز کنوانسیون پاریس نسبت به سایر عهدنامه های بین المللی، این است که بر طبق آن اتباع خارجی بر اساس قاعده " رفتار ملی " و " حق تقدم " قادرند در سایر کشورهای عضو اتحادیه درخواست حمایت از مالکیت صنعتی ( و من جمله علائم تجاری ) را داشته باشند.

تعدادی از کشورهای عضو کنوانسیون پاریس جهت تسهیل روند ثبت بین المللی علائم تجاری و تحصیل حقوق ناشی از آن ، اتحادیه های بین المللی را در راستای کنوانسیون مزبور تشکیل داده و در آن سیستم مادرید را به عنوان دستورالعمل ثبت بین المللی علائم تجاری تعریف نموده اند. این سیستم تحت مقررات دو معاهده یعنی موافقتنامه مادرید (1891) و پروتکل مادرید (1989) قرار دارد.

- امتیاز استفاده از سیستم مادرید در ساده ، ارزان و موثر بودن آن می باشد. یعنی تنها به وسیله یک تقاضانامه بین المللی واحد، تحصیل و تامین حمایت از علائم تجاری در کشورهای متعدد محقق می شود. به موجب این سیستم علامت تجاری با توجه به قوانین داخلی هر کشور مورد بررسی قرار می گیرد و سپس وارد مسیر بین المللی خود می شود یعنی ثبت بین المللی علائم تجاری در مرحله اول با ثبت ملی در اداره مربوطه در کشور مبدا صورت می گیرد و سپس به صورت خودکار با تعیین کشورهای مورد نظر، در سطح بین المللی انجام می شود. جمهوری اسلامی ایران در سال 1382 به این سیستم ملحق شده است.

- الحاق به سیستم مادرید قیمت گرانبهایی را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی به وجود آورده است تا بتوانند با کم ترین هزینه ، حمایت دولت های بسیاری را از علائم کالاها و خدمات صادراتی به دست آورند.

- سازمان ثبت اسناد و املاک کشور متولی ثبت و حمایت از حقوق مالکیت صنعتی ( از جمله علائم تجاری ) در کشور می باشد.

- هزینه ثبت بین المللی برند برحسب فرانک سوئیس محاسبه می شود و پس از بررسی و تایید فرم اظهارنامه ثبت بین المللی توسط اداره ثبت علائم تجاری از متقاضی درخواست خواهد شد تا هزینه مزبور را به حساب WIPO واریز نماید. جهت محاسبه هزینه ثبت المللی طبق مشخصات مندرج در تصدیق ثبت داخلی از قبیل تعداد طبقات ، رنگی یا سیاه سفید بودن علامت می توانید با مراجعه به آدرس اینترنتی مرجع مربوطه در کشور مورد نظر و انتخاب درخواست اقدام فرمایید.

- ثبت بین المللی باید هر 10 سال یکبار با پرداخت تعرفه های مشخص تجدید شود.

- موافتنامه جنبه های تجاری حقوق مالکیت فکری (TRIPs) یکی از سه رکن اصلی موافقتنامه های سازمان جهانی تجارت (WTO) است که از شروط پیوستن به این سازمان نیز پذیرش این موافقتنامه می باشد. این موافقتنامه جامع ترین و کاملترین مقررات در خصوص مالکیت فکری و من جمله علائم تجاری می باشد. از جمله ویژگی های این موافقتنامه مربوط به ساز و کار حل اختلاف می باشد. طبق مفاد این موافقتنامه در صورتیکه یکی از اعضای سازمان جهانی تجارت ادعا نماید که عضو دیگری تعهدات خود را در خصوص حمایت از حقوق مالکیت فکری نقض کرده است موضوع به رکن اختلاف سازمان جهانی تجارت ارجاع داده می شود و در آن جا رای نهایی صادر و عضو محکوم علیه ملزم به اجرای رای می باشد.

- اکثر مقررات ایران در خصوص حمایت از علائم تجاری با مقررات موافقتنامه TRIPs همخوانی دارد.

- ایران اخیرا ( در سال 1380 ) به عضویت سازمان جهانی فکری WIPO درآمده که قبلاَ 177 کشور به عضویت این سازمان جهانی درآمده بودند. از زمان عضویت ایران در این سازمان ، گام های بسیار مثبت و سازنده ای در زمینه های مختلف حقوق مالکیت فکری در کشور برداشته شده است و زمینه تحول این رشته از حقوق و الحاق ایران به موافقتنامه های ناظر بر حمایت از مالکیت فکری فراهم شده است.

- تهیه پیش نویس " طرح قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی ، علائم و نام های تجاری " ، توسعه منابع انسانی و افزایش مهارت کار پرسنل اداره مالکیت صنعتی، تاسیس رشته حقوق مالکیت فکری در دانشگاه های کشور ، تمهیدات اتصال اداره مالکیت صنعتی به wiponet و برگزاری سمینارها و همایش های مختلف در زمینه های مختلف حقوق مالکیت فکری، از جمله اقداماتی بوده است که در جهت توسعه نظام حقوق مالکیت فکری در کشور صورت پذیرفته است.