کارت بازرگانی چیست و چه کاربردهایی دارد؟ این پرسشی است که در مقاله زیر بدان پرداخته ایم.

بازرگانی یا کامرس (Commerce) عبارت است از سامانه و یا محیطی که بر چشم ‌انداز کسب ‌و کارها، یک اقتصاد، ملت و ‌در نهایت دولت موثر است.

در حالی که کسب ‌و کار (سوداگری) به مجموعه فعالیت ‌های ارزش ‌آفرین یک سازمان به منظور سوددهی اشاره دارد، بازرگانی در معنای کل سامانه ای اقتصادی است که محیطی را برای فعالیت های در حیطه تجارت تشکیل داده است. این سامانه شامل انواع سامانه ‌های قانونی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و در نهایت فناورانه است که در حال عمل گرایی در هر کشوری هستند.

همچنین از بازرگانی می توان تحت عنوان دومین مورد از اعضای کسب ‌و کارها یاد کرد که شامل کلیه فعالیت ‌ها، عملکردها و موسسات درگیر در انتقال کالاها از تولیدکننده به مصرف‌ کننده هاست. یک کارت بازرگانی عبارت است از مدرکی که بر طبق قوانین ایران برای تجارت، واردات و صادرات کالاها ضروری است.

واردات (Import) به آن دسته از کالاهایی اطلاق می شود که در کشور و یا کشورهایی ساخته یا فراهم شده است و از راه تجاری به کشور دیگری وارد می گردد. در حالت معمول، چون ممکن است تهیه پاره ‌ای اقلام برای برخی کشورها مقدور نباشد و یا از نقطه نظر اقتصادی مقرون به صرفه نباشد، لذا با استفاده کردن از کالاهای وارداتی است که نیازمندی‌ ها تامین می شود. در حالت کلی اقتصاد سالم و معقول آن اقتصادی است که صادرات آن بر وارداتش فزونی داشته باشد.

در کشور ایران تنها بازرگان هایی می ‌توانند در واردات و صادرات شرکت نمایند که دارای کارت بازرگانی باشند. در شرکت و یا کمپانی ‌های تجارتی، کارت بازرگانی مربوطه به نام مدیر مسئول آن شرکت صادر می ‌شود.

در تجارت بین ‌الملل، صادرات (Export) را به آن کالا یا خدماتی گویند که در یک کشور تولید می گردد و به کشوری دیگر فروخته می ‌شود. فروشنده این گونه کالاها و خدمات را صادرکننده گویند. خریدارهای خارجی هم وارد کننده هستند.

 شرایط و ضوابط صدور کارت های بازرگانی

بازرگانانی که تقاضامند صدور کارت های بازرگانی هستند، باید بر طبق فرم ‌های چاپ شده از طرف اتاق بازرگانی، اطلاعات و موارد مربوط به تجارت های خود را به اتاق بازرگانی ارائه دهند.

اتاق بازرگانی عبارت است از یک سازمان غیردولتی که در آن بازرگانان و صاحبان صنایع عمده برای هماهنگی فعالیت‌ های خود و در اصطلاح رای ‌زنی با نهادهای حکومتی جهت تامین منافع خودشان تلاش می ‌کنند. صدور یک کارت بازرگانی منوط به آن است که یک بازرگان موسسه و یا شرکت مد نظر خود را در دفاتر ثبت تجارتی، به ثبت رسانیده باشد، به علاوه آن که از سوی دو نفر از اعضای اتاق بازرگانی معرفی شوند.

 یک کارت بازرگانی چه کاربردهایی دارد؟

براساس قوانین و آیین نامه ‌های مربوطه دارا بودن یک کارت بازرگانی برای موارد زیر از الزامات محسوب می شود:

• ثبت سفارشات و ترخیص کالاها
• واردات از مناطق آزاد
• اقدام به حق العمل کاری در گمرک
• صادرات هرگونه کالا‌های مجاز

 علاوه بر مواردی که برای انجام آن ‌ها دارا بودن کارت بازرگانی ضرورت دارد، قانونگذار نیز مواردی را برشمرده است که برای انجام آن ‌ها، نیازی به داشتن این کارت نیست. به عنوان نمونه مواردی از معافیت های کارت های بازرگانی عبارتند از:

ملوانان ایرانی شاغل در شناور‌هایی که میان سواحل کشور ایران و سایر کشور‌ها در تردد هستند، از داشتن کارت بازرگانی معاف هستند و یا کارگران ایرانی شاغل در خارج از ایران هم در صورت داشتن کارنامه شغلی از وزارت کار نیازی به کارت بازرگانی ندارند.

 سایر شرایط صدور کارت بازرگانی برای اشخاص حقیقی ایرانی

• دارا بودن شرایط سنی مطابق با قانون لحاظ شده در آن برهه
• ارائه برگه پایان خدمت نظام (سربازی) و یا برگه معافیت (برای آقایان)
• دارا بودن سه سال سابقه برای فعالیت ‌های تجاری / تولیدی به تایید یا گواهی دو نفر از دارندگان کارت بازرگانی و یا داشتن مدارک مجوز تولید که صادره از یکی از وزارتخانه های متبوع است.
• داشتن محلی برای کسب ثبت شرکت (که این مورد می بایست متناسب با رشته فعالیت فرد باشد)، لازم به ذکر است این مکان اعم از ملکی / استیجاری است.
• داشتن دفاتر قانونی به همراه ارائه اظهارنامه‌های ثبتی
• ارائه گواهی های عدم سوء پیشینه
• داشتن حساب جاری معتبری نزد یکی از بانک‌ های عامل داخلی

یک حساب جاری (Transaction account) حسابی قابل برداشت است که ابزار اصلی برداشت از آن هم عبارت است از دسته ‌چکی که بانک بنام شخص متقاضی صادر می ‌کند. در واقع می ‌توان با درج نمودن مبلغ و همچنین تاریخی مشخص روی هر برگه چک، امکان برداشت داشتن از آن حساب را با مشخصات مورد نظری که از سوی شخص متقاضی اعلام شده است، برای دیگران نیز فراهم کرد. ماهیت این حساب قرض‌الحسنه بوده و به موجودی حساب نیز سودی تعلق نخواهد گرفت.

 شرایط دریافت کارت بازرگانی برای اشخاص حقیقی غیرایرانی، بازرگان ها و شرکت ‌های خارجی

• دارا بودن تمامی شرایط مقرر شده برای اشخاص غیرایرانی (البته به استثنای برگه پایان خدمت نظام / معافیت)
• داشتن پروانه کار و همچنین اقامت معتبر
• صدور کارت بازرگانی برای بازرگانان و شرکت ‌های خارجی که منوط به معامله متقابل است. به عبارت دیگر در صورتی به بازرگانان خارجی، کارت بازرگانی داده می ‌شود که کشور افراد متقاضی نیز به بازرگانان ایرانی، مجوز فعالیت های بازرگانی را بدهند.

ابطال (باطل کردن) کارت بازرگانی

کارت بازرگانی بنا به درخواست شخص متقاضی آن، در حدود 5-1 سال معتبر است. البته تاییدکننده این موضوع، وزارت بازرگانی است.

علاوه بر مورد فوق الذکر، مدت اعتبار و ابطال کارت بازرگانی در این دو حالت هم امکان پذیر است:

ابطال اختیاری (انصراف) و ابطال اجباری

الف. ابطال اختیاری و یا انصراف:

در این حالت یک شخصی حقیقی یا حقوقی که صاحب آن کارت بازرگانی است، می ‌تواند به اتاق ‌های بازرگانی و تعاون اداره کل مقررات صادرات و واردات یا سازمان‌ های بازرگانی در استان مد نظر مراجعه نماید و با ارائه دادن مدارک لازم، انصرافش را از داشتن کارت بازرگانی اعلام کند.

ب. ابطال اجباری:

در دومین حالت نیز چنانچه پس از صدور کارت بازرگانی مشخص شود که دارنده کارت بازرگانی برخی از شرایط دریافت کارت را نداشته است و یا پس از صدور این کارت، بعضی از شرایط لازم ذکر شده را بنا به دلایلی از دست داده است، وزارت بازرگانی می ‌تواند کارت وی را ابطال کند و این موضوع را نیز به اتاق بازرگانی و صنایع ایران یا اتاق تعاون اطلاع دهد.

سوالات تکمیلی