الف) سرمایه
همان طور که در مطالب قبلی گفته شد، سرمایه شرکت در اساسنامه آن قید می گردد. در موقع تاسیس، سرمایه شرکت های سهامی عام از پنج میلیون ریال و سرمایه شرکت های سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد. در صورتی که سرمایه شرکت بعد از تاسیس به هر علت از حداقل مذکور کمتر شود باید ظرفیت سال نسبت به افزایش سرمایه تا میزان حداقل مقرر فوق اقدام به عمل آید یا شرکت به نوع دیگری از انواع شرکت های مذکور در قانون تجارت،تغییر شکل یابد وگرنه هر ذی نفعی می تواند انحلال آن را از دادگاه صلاحیت دار درخواست کند. هر گاه قبل از صدور رای قطعی دادگاه، موجب درخواست انحلال منتفی گردد یعنی به یکی از طرق فوق عمل شود دادگاه رسیدگی را متوقف خواهد کرد.

سرمایه شرکت سهامی به سهام تقسیم می شود. لذا مبلغ سرمایه شرکت مجموع مبالغ اسمی سهام آ ن خواهد بود. سرمایه شرکت سهامی قابل افزایش و کاهش است. افزایش یا کاهش سرمایه که همان تغییر در سرمایه شرکت است در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده می باشد. مجمع عمومی مزبور می تواند از طریق صدور سهام جدید یا از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود، سرمایه شرکت را افزایش دهد.

کاهش سرمایه ممکن است اجباری یا اختیاری باشد.زیان های وارده به شرکت از جمله می تواند موجب کاهش اجباری سرمایه آن شود.توضیح این که،اگر بر اثر زیان های وارده حاقل نصف سرمایه شرکت از بین برود مجمع عمومی فوق العاده باید انحلال یا بقای شرکت را مورد شور و رای قرار دهد.هر گاه مجمع مزبور رای به انحلال شرکت ندهد،باید در همان جلسه با رعایت میزان حداقل های فوق الذکر مربوط به سرمایه،سرمایه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود،کاهش دهد.چنانچه به هر علتی به یکی از طرق فوق عمل نشود،هر ذی نفعی می تواند انحلال شرکت را از دادگاه صلاحیت دار درخواست کند.

مجمع عمومی فوق العاده،می تواند به طور اختیاری به کاهش سرمایه اقدام کند.مشروط بر آنکه در اثر کاهش سرمایه،به تساوی حقوق صاحبان سهام لطمه ای وارد نشود و سرمایه شرکت از حداقل مقرر(پنج میلیون ریال در شرکت سهامی عام و یک میلیون ریال در شرکت سهامی خاص) کمتر نشود.

کاهش سرمایه به یکی از دو طرق ذیل امکان پذیر است:
1-کاهش تعداد سهام.در این صورت بعضی از شرکا به قیمت اسمی سهم خود را دریافت و با رضایت از شرکت خارج می شوند.
2-کاهش مبلغ اسمی سهام.مثلاَ سهام ده هزار ریالی به پنج هزار ریال تنزل یابد و مازاد آن به صاحبان سهام مسترد شود.
باید توجه داشت که برابر ماده 198 خرید سهام توسط همان شرکت ممنوع است زیرا در این صورت بدون اینکه کاهش سرمایه آگهی شود،سرمایه شرکت تقلیل پیدا می کند.

ب)سهام
تعریف سهام
سرمایه هر شرکت سهامی به قسمت های مساوی تقسیم می گردد. هر قسمت آن سرمایه را "سهم" می گویند. لایحه اصلاحی در تعریف سهم می گوید: "سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی که مشخص میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می باشد" بنابراین، هر سهم معلوم می کند که نسبت به کل سرمایه، صاحب آن تا چه اندازه ای می تواند در اداره امور شرکت، از طریق حضور در مجامع عمومی و ابراز رای، مشارکت داشته باشد. همچنین چه مقدار از منافع حاصل از فعالیت شرکت به او تعلق دارد و در برابر شرکت، اگر همه مبلغ سهم را نپرداخته باشد چه میزان تعهد مالی خواهد داشت. برابر ماده 29، قانون در شرکت سهامی عام حداکثر قیمت اسمی سهام را در هزار ریال معین کرده است. اما در شرکت های سهامی خاص حداکثر و حداقل برای مبلغ اسمی سهام تعیین نشده است.

سهام در شرکت سهامی ممکن است به چند صورت بیرون بیاید که بشرح ذیل است:
انواع سهم:
الف) سرمایه ای که خود به دو دسته سهم با نام و بی نام و سهم ممتاز تقسیم می شود.
ب) منفعتی که به دو دسته سهم موسس و سهم انتفاعی تقسیم می گردد.

الف) سهم سرمایه ای

سهم ممکن است بانام یا بی نام باشد.در صورتی که برای بعضی از سهام با رعایت مقررات مزایایی قایل شوند این گونه سهام "ممتاز" نامیده می شوند. در سهم با نام،اسم و مشخصات صاحب سهم روی ورقه سهم قید می گردد. افزون بر آن،نام و مشخصات صاحب سهم در دفتری که به نام "دفتر ثبت سهام" نزد شرکت موجود است به همراه شماره سهم نوشته می شود.

در سهم بی نام، اسم و مشخصات صاحب سهم در ورقه سهم قید نمی گردد. سهم بی نام به صورت سند در وجه حامل تنظیم و مالک، دارنده آن شناخته می شود. مگر اینکه خلاف آن ثابت گردد. بر عکس سهم بانام، نقل و انتقال سهم بی نام فقط با فبض به عمل می آید.

سهم ممتاز، سهمی است که برای دارنده آن امتیازاتی در نظر گرفته شده باشد. مانند اینکه از سود سهام بیشتری منتفع گردد یا در موقع انحلال شرکت در پرداخت مبلغ اسمی از دارایی شرکت نسبت به صاحبان سهام دیگر، اولویت داشته باشد. انتشار سهام ممتاز باید به پیش بینی اساسنامه شرکت یا تصویب مجمع عمومی فوق العاده باشد. معمولاَ سهام ممتاز در مواردی صادر می شود که شرکت نیاز به افزایش سرمایه دارد یا می خواهد اشخاصی را که دارای اعتبار یا تخصص و کارایی خاص هستند جلب کند. در هر حال، امتیازات این گونه سهام و نحوه استفاده از آن باید به طور واضح تعیین گردد.

هر گونه تغییر در امتیازات وابسته به سهام ممتاز، باید به تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت با جلب موافقت دارندگان نصف به علاوه یک این گونه سهام انجام گیرد. سهم با نام، بی نام و ممتاز را که به ازاء آوردن سرمایه به شرکت داده می شود "سهم سرمایه" می نامند.

ب) سهم منفعتی

علاوه بر سهم سرمایه که در بالا به آن اشاره شد، دو نوع سهم دیگر به اسامی "سهم انتفاعی" و "سهم موسسین" وجود دارد که در قوانین ایران پیش بینی نشده است. سهم انتفاعی سهمی است که مبلغ اسمی آن به صاحب سهم مسترد شده باشد. دارنده سهم انتفاعی از سود سالانه شرکت بهره مند می گردد، اما هر گاه شرکت منحل شود مبلغی بابت آن از دارایی شرکت، به صاحب سهم حصه داده می شود. سهم موسس سهمی است که موسسین برای خود در بدو تاسیس شرکت پیش بینی می کنند. این سهم، ممکن است مزایایی نسبت به سایر سهام شرکت داشته باشد. مثلاَ سود بیشتری به آن تعلق گیرد یا در موقع انحلال شرکت، از دارایی شرکت قبل از سایر سهام، مبلغ اسمی آن ها پرداخت گردد.

شرایط صدور سهام

تا وقتی که شرکت به ثبت نرسیده است، صدور ورقه سهام یا گواهینامه موقت سهم ممنوع است. صدور سهام با نام، مشروط بر این است که کلیه سرمایه شرکت پذیره نویسی شده و حداقل سی و پنج درصد آن پرداخت گردیده و کلیه سرمایه غیر نقد تحویل شده باشد. (ماده 243 ل.ا.ق.ت) صدور سهام بی نام، مشروط بر این است که مبلغ اسمی سهم پرداخت شده باشد. مادام که تمامی مبلغ اسمی هر سهم پرداخت نشده باشد، صدور سهام بی نام ممنوع است. به تعهد کننده این گونه سهام گواهی نامه موقت با نام داده خواهد شد. نقل و انتقال این گواهی نامه تابع مقررات مربوط به نقل و انتقال با نام است(ماده 300 ل.ا.ق.ت) به طور کلی شرایط صدور سهام را می توان به شرح ذیل خلاصه کرد:

1. هر کس قبل از پرداخت کلیه مبلغ اسمی سهام، سهام بی نام صادر کند به مجازات محکوم خواهد شد.
2. هر کس سهام بی نام را قبل از آنکه تمام مبلغ اسمی آن پرداخت شده باشد، بفروشد یا به معرض فروش می گذارد، به مجازات محکوم خواهد شد.
3. هر کس سهام بی نام را قبل از آن که اقلاَ سی و پنج درصد مبلغ اسمی آن پرداخت شده باشد صادر کند یا بفروشد یا به معرض فروش گذارد، به مجازات محکوم خواهد شد.
4. هر کس عالماَ در هر یک از عملیات مذکور مشارکت کند یا انجام آن عملیات را تسهیل نماید بر حسب مورد به مجازات شریک یا معاون جرم محکوم خواهد شد(مواد 243 الی 245 ل.ا.ق.ت)

بیشتر بخوانید:

- راهنمای گام به گام تشکیل و ثبت شرکت با مسئولیت محدود

- جستجوی شرکت های ثبت شده

ثبت شرکت فکر برتر، با چندین دهه سابقه درخشان،افتخار این را دارد که به عنوان یکی  از قدیمی ترین مراکز ثبتی در خدمت شما متقاضیان گرامی باشد.
قدر مسلم آن است که همکاران متعهد ما، همواره مستعدند تا پاسخگوی سوالات و مشکلات شما عزیزان  باشند. برای این منظور می توانید از طریق شماره های تماس مذکور در سامانه، با متخصصان این مرکز در ارتباط باشید. 42143-021