پس از انحلال شرکت سهامی، امور آن باید تصفیه شود. تصفیه امور شرکت سهامی طبق مقررات لایحه اصلاح قانون تجارت (مواد 204 تا 231) انجام می گیرد. مگر در مورد ورشکستگی که تابع مقررات مربوط به ورشکستگی می باشد.
تصفیه چیست؟
تصفیه عبارت است از:
- خاتمه دادن به کارهای جاری شرکت
- اجرای تعهدات شرکت
- وصول مطالبات شرکت
- انجام معاملات شرکت
- انجام معاملات جدید، هر گاه برای اجرای تعهدات شرکت لازم باشد.
- پرداخت بدهی های شرکت و تقسیم دارایی آن (برای عمل به این دو مورد،لازم است که دارایی شرکت نقد گردد).
شخصیت حقوقی شرکت در حال تصفیه:
شرکت سهامی به محض انحلال، در حال تصفیه محسوب می شود. تا خاتمه امر تصفیه، شخصیت حقوقی شرکت جهت انجام امور مربوط به تصفیه، باقی خواهد ماند. در دنبال نام شرکت، همه جا عبارت "در حال تصفیه" ذکر شود و نام مدیر یا مدیران تصفیه در کلیه اوراق و آگهی های مربوط به شرکت قید گردد.
مدیران تصفیه
امر تصفیه با مدیران شرکت است، مگر آنکه اساسنامه شرکت یا مجمع عمومی فوق العاده که رأی به انحلال شرکت می دهد، ترتیب دیگری مقرر داشته باشد. در مواردی که انحلال شرکت به موجب حکم دادگاه صورت می گیرد، مدیر یا مدیران تصفیه را دادگاه ضمن صدور حکم انحلال، تعیین خواهد کرد. در صورتی که به هر علت مدیر تصفیه تعیین نشده باشد یا تعیین شده ولی به وظایف خود عمل نکند،هر ذی نفع حق دارد تعیین مدیر تصفیه را از دادگاه درخواست کند.
بدین ترتیب می توان گفت که مدیران تصفیه شرکت سهامی، عبارت خواهند بود از:
- هیات مدیره شرکت
- شخص یا اشخاصی که اساسنامه تعیین کرده است.
- شخص یا اشخاصی که مجمع عمومی فوق العاده تعیین می کند.
مدیران تصفیه مکلف هستند ظرف پنج روز، تصمیم راجع به انحلال و اسامی مدیر یا مدیران تصفیه و نشانی آن ها، به مرجع ثبت شرکت اعلام کنند تا پس از ثبت برای اطلاع عموم در "روزنامه رسمی" و روزنامه کثیرالانتشار که اطلاعیه ها و آگهی های مربوط به شرکت در آن نشر می گردد آگهی شود. لازم است اضافه شود که "انحلال شرکت مادام که به ثبت نرسیده و اعلام نشده است نسبت به اشخاص ثالث بلااثر است".
چند نکته قابل ذکر است:
*نشانی مدیر یا مدیران تصفیه همان نشانی مرکز اصلی شرکت خواهد بود. مگر آنکه به موجب تصمیم مجمع عمومی فوق العاده یا حکم دادگاه، نشانی دیگری تعیین شده باشد.
*در مورد تصفیه، اطلاعیه ها و آگهی های شرکت در حال تصفیه، در همان روزنامه کثیرالانتشاری انتشار می یابد که توسط آخرین مجمع عمومی عادی قبل از انحلال، تعیین شده است.
*مدیر یا مدیران تصفیه هر شرکت سهامی که عالماً ظرف یک ماه پس از انتخاب، تصمیم راجع به انحلال شرکت و نام و نشانی خود را به مرجع ثبت شرکت اعلام نکند، به حبس یا جزای نقدی یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد.
اختیارات و وظایف مدیران تصفیه
از تاریخ تعیین مدیر یا مدیران تصفیه، اختیارات مدیران شرکت خاتمه یافته، امر تصفیه شروع می شود. مدیران تصفیه باید کلیه اموال و دفاتر و اوراق و اسناد مربوط به شرکت را تحویل گرفته بلافاصله امر تصفیه را عهده دار شوند.
مدیران تصفیه نماینده شرکت در حال تصفیه بوده و کلیه اختیارات لازم را جهت امر تصفیه دارا می باشند. از جمله می توانند درباره امور شرکت به اقامه دعوی و ارجاع به داوری اقدام کنند و نیز در این مورد دارای حق سازش می باشند. می توانند برای دفاع و اقامه دعاوی از وکیل دادگستری استفاده نمایند. محدود کردن اختیارات مدیران تصفیه باطل و کان لم یکن است. مدیر یا مدیران تصفیه باید به تنظیم صورت دارایی و تقویم اموال شرکت اقدام کنند. مدیر یا مدیران تصفیه مکلف هستند مجمع عمومی عادی صاحبان سهام را تشکیل داده، وضعیت اموال و مطالبات و دیون شرکت و نحوه تصفیه امور شرکت و مدتی را که جهت پایان دادن به امر تصفیه لازم می دانند،به اطلاع مجمع برسانند.
مدیر یا مدیران تصفیه باید طی آگهی که سه دفعه و هر دفعه به فاصله یک ماه در "روزنامه رسمی" و روزنامه کثیرالانتشاری که اطلاعیه ها و آگهی های مربوط به شرکت در آن درج می شود منتشر می کنند،شروع تصفیه را اعلان و بستانکاران شرکت را دعوت نمایند.بررسی اسناد بستانکارانی که مراجعه می کنند و تهیه لیستی از دیون حال شرکت،از اموری است که مدیران تصفیه باید آن را انجام دهند.
مدت تصفیه:
مدت تصفیه مدیر یا مدیران تصفیه نباید از دو سال تجاوز کند. اگر تا پایان ماموریت مدیران تصفیه، امر تصفیه خاتمه نیافته باشد،مدیر یا مدیران تصفیه باید با ذکر علل و جهات خاتمه نیافتن تصفیه امور شرکت،مهلت اضافی را که برای خاتمه دادن به امر تصفیه لازم می دانند و تدابیری که جهت پایان دادن به امر تصفیه در نظر گرفته اند،به اطلاع مجمع عمومی صاحبان سهام رسانیده و تمدید مدت ماموریت خود را خواستار شوند.
تقسیم دارایی شرکت قبل از تحصیل مفاصا حساب مالیاتی یا بدون سپرده تامین معادل میزان مالیات،مجاز نیست.مدیر یا مدیران تصفیه،مکلف هستند ظرف شش ماه از تاریخ ثبت انحلال شرکت در مجمع ثبت شرکت، اظهارنامه مالیاتی مربوط به آخرین دوره عملیات شرکت را تنظیم و به حوزه مالیاتی مربوط تسلیم و مالیات متعلق را طبق نرخ مربوط، پرداخت نمایند.
اعلام ختم تصفیه به مرجع ثبت و تودیع به وجوه به بانک:
مدیران تصفیه مکلف هستند ظرف یک ماه پس از ختم تصفیه، مراتب را به مرجع ثبت شرکت اعلام دارند تا به ثبت رسیده و در "روزنامه رسمی" و روزنامه کثیرالانتشاری که اطلاعیه ها و آگهی های مربوط به شرکت در آن درج می گردد، آگهی شود و نام شرکت از دفتر ثبت شرکت ها و دفتر ثبت تجارتی حذف گردد. پس از اعلام ختم تصفیه، مدیر یا مدیران تصفیه باید وجوهی را که باقی مانده است در حساب مخصوصی در یکی از بانک های ایرانی، تودیع و صورت اسامی بستانکاران و سهامدارانی که حقوق خود را استیفا نکرده اند نیز به آن بانک تسلیم و مراتب را طی آگهی مذکور در فوق،به اطلاع اشخاص ذی نفع برسانند؛ تا برای گرفتن طلب خود به بانک مراجعه کنند.مدیر یا مدیران تصفیه ای که عالماَ به ترتیب های فوق عمل نکنند،به حبس یا جزای نقدی یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد.
لازم است ذکر شود که پس از انقضای ده سال از تاریخ انتشار آگهی ختم تصفیه،هر مبلغ از وجوه که در بانک باقی مانده باشد،در حکم مال بلاصاحب بوده و از طرف بانک،با اطلاع "رییس دادگستری شهرستان" مربوطه به خزانه دولت منتقل خواهد شد.
به تصریح قانون دفاتر و سایر اسناد و مدارک شرکت تصفیه شده، باید تا ده سال محفوظ بماند (ماده 13 ق.ت) به این منظور مدیران تصفیه باید مقارن اعلام ختم تصفیه به مرجع ثبت شرکت ها، دفاتر و اسناد و مدارک را نیز به مرجع ثبت شرکت ها تحویل دهند تا نگهداری و برای مراجعه اشخاص ذی نفع آماده باشد.
بطلان شرکت سهامی ناشی از عدم ثبت:
علاوه بر آثار انحلال، در مطالب پیشین در رابطه با بطلان شرکت سهامی نیز بسیار سخن گفتیم. (بدین منظور می توانید به مقالات قبلی ما مراجعه نمایید) در ادامه خالی از لطف نیست تا در رابطه با بطلان شرکت سهامی ناشی از عدم ثبت نیز توضیحاتی دهیم.
هر گاه در تشکیل شرکت سهامی عام یا خاص، مقررات قانونی مراعات نشود، بنا به درخواست هر ذی نفع، دادگاه پس از رسیدگی، حکم بطلان شرکت را صادر خواهد کرد. بدین ترتیب، رعایت نکردن هر یک از مقرراتی که در مورد تشکیل و ثبت شرکت سهامی عام یا خاص گفته شد، موجب بطلان آن خواهد شد. بطلان مزبور هرگز نمی تواند در حقوق اشخاص ثالث تاثیر بگذارد و موسسین و مدیران و بازرسان و صاحبان سهام شرکت، نمی توانند در مقابل اشخاص مذکور، به این بطلان استناد نمایند.
خسارات ناشی از بطلان به صورت تضامنی،متوجه اشخاصی خواهد بود که مسوول بطلان هستند. اشخاصی را که مسئول بطلان هستند دادگاه تعیین می کند. مسوولیت تضامنی مسئولان بطلان به هر یک از صاحبان سهام و اشخاص ثالثی که از بطلان شرکت متحمل خسارت شده اند حق می دهد که خسارت وارده به خود را از هر یک از آن ها منفرداً یا از دو یا چند یا از همه آن ها مجتمعاً مطالبه و علیه آن ها برای وصول خسارات مزبور، در دادگاه اقامه دعوی نمایند.
در صورتی که قبل از صدور حکم بطلان از طرف دادگاه، موجبات بطلان مرتفع شده باشد، دادگاه قرار سقوط دعوای بطلان را صادر خواهد کرد. دادگاه مربوط می تواند، بنا به درخواست شرکت، مهلتی که از شش ماه بیشتر نباشد برای رفع موجبات بطلان تعیین کند. در صورتی که ظرف مهلت تعیین شده، موجبات بطلان برطرف نشده باشد. دادگاه حکم مقتضی صادر خواهد کرد.
دادگاهی که حکم بطلان را صادر می نماید، باید ضمن حکم خود یک یا چند نفر را به عنوان"مدیر تصفیه" تعیین کند تا بر طبق مقررات مربوط به انحلال، به تصفیه شرکت مورد بطلان اقدام کنند.هر گاه مدیر یا مدیران تصفیه مزبور حاضر به قبول سمت مدیریت تصفیه نباشند، دادگاه امر تصفیه را به "اداره تصفیه امور ورشکستگی" حوزه خود ارجاع می نماید. تعیین حق الزحمه مدیر یا مدیران تصفیه در این مورد به عهده دادگاه است.
بیشتر بخوانید:
با همت والا و بلند جمعی از کارکنان فعال و علاقه مند و صدیق، تیمی فنی و تخصصی در ارتباط با ثبت شرکت ها فراهم آورده ایم تا بتوانیم به سهم خویش نقشی هر چند ناچیز در رفع مشکلات ثبتی متقاضیان محترم ایفا کنیم. مشاوران مجرب ما در ثبت شرکت فکر برتر، با ارائه خدمات حرفه ای و کارآمد، شما را در تمامی مراحل ثبت شرکت یاری و مساعدت می نمایند. مشاوره رایگان: 42143-021