ایران به معاهده همکاری ثبت بین المللی اختراع (PCT)patent Cooperation Treaty  که در سال 1349 در واشنگتن منعقد شده و اصلاحی آن در سال های 1380، 1362، 1358 انجام شده ملحق شده است که در تاریخ 24/6/1386 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در 16/8/1386 شورای نگهبان آن را تایید نموده است ولی تاکنون سند تصویب جهت لازم الاجرا شده به دبیرخانه WIPO تودیع نشده است.

هدف معاهده مزبور تسهیل تشریفات ثبت بین المللی اختراع از طریق همکاری در تهیه نمونه هایی مانند اظهارنامه و پر کردن آن توسط هر یک از اعضاء PCT و تشکیل پرونده توسط متقاضی با پرداخت هزینه مربوط می باشد.

متقاضی ثبت اختراع بین المللی می تواند اختراع خود را با پر کردن اظهارنامه بین المللی و نقشه های اختراع و توصیف آن با قید عنوان اختراع خود را با پر کردن اظهارنامه بین المللی همکاری و نقشه های اختراع و توصیف آن با قید عنوان اختراع مراتب را از طریق WIPO به اتحادیه بین المللی همکاری در ثبت اختراعات بین المللی ارسال دارد که پس از بررسی مقدماتی و پذیرش برای متقاضی به موجب ماده 8 بند 2 حق تقدم در ثبت اختراع بین المللی ایجاد می شود (مستفاد از ماده 1 و 50 معاهده) لازم به ذکر است که دفتر بین المللی به موجب ماده 50 معاهده می تواند با ارائه اطلاعات دیگر متقاضی را از اختراعات قبلی مطلع سازد. در ضمن کمیته کمک های فنی که اعضای آن از میان کشورهای امضاء کننده معاهده انتخاب می شود کمک های لازم را از قبیل آموزش متخصص، تأمین تجهیزات لازم برای مخترع فراهم می سازد.

ملاحظه می شود که صاحبان اختراع می توانند با تقدیم اظهارنامه ای به WIPO اختراع خود را با همکاری آن سازمان در سطح بین المللی به ثبت رسانیده و نسبت به عرضه و فروش آن در بازارهای جهانی اقدام نمایند. اظهارنامه ی بین المللی اختراع، شامل درخواست، توصیف و شرح اختراع، ادعا یا ادعاها،نقشه های فنی (در صورت لزوم) و چکیده اختراع می باشد. دفتر بین المللی سازمان جهانی مالکیت معنوی اظهارنامه بین المللی را بلافاصله بعد از اتمام 18 ماه از تاریخ ادعای حق تقدم افشاء و منتشر می کند.

اظهارنامه بین المللی منتشر شده، تمام متون تسلیم شده توسط متقاضی، گزارش جستجوی بین المللی و هر نوع اصلاح ادعاها توسط متقاضی طبق ماده 19 قانون و نیز هر گونه بیانیه طبق بند 4،17 آیین نامه اجرایی قانون PCT را شامل می شود. در صورتی که اظهارنامه بین المللی به یکی از زبان های عربی، چینی، ژاپنی، روسی، آلمانی، فرانسوی، اسپانیایی و یا انگلیسی باشد به همان زبان منتشر می شود.

از جمله مزایای PCT می توان موارد ذیل را نام برد:

• فراهم نمودن شرایطی مساعد برای سهولت در کسب حمایت بین المللی
• سهولت در تسلیم اظهارنامه ثبت اختراع به ادارات ملی و یا منطقه ای
• تسریع در امور و جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه
• فراهم نمودن شرایطی مساعد جهت تجدید نظر و اعمال اصلاحات در مدارک و مستندات اظهارنامه ثبت اختراع

مخترع ایرانی می تواند با داشتن حمایت بین المللی با فروش امتیاز اختراع خود درآمد کافی کسب کند و برای کشور نیز از نظر صادرات محصولات و بازرگانی سودآور خواهد بود. ضمناَ معاهده لاهه راجع به طرح های صنعتی تاکنون که 36 کشور آن را امضاء نموده اند از طرح ها و علائم فروش و سایر صنایع و هنرهای دستی ایران به علت نداشتن حمایت قانونی در خارج از کشور سوءاستفاده می نمایند که به ضرر صادرات ایران از جمله فرش ایران می باشد.

همچنین ایران به معاهده نایروبی(کنیا) راجع به سمبل المپیک نیز ملحق نشده است. خوشبختانه آیین نامه راجع به طبقه بندی علائم تجارتی بر اساس معاهده نیس (فرانسه) و آیین نامه طبقه بندی اختراع به تصویب قوه قضاییه رسیده است.

قانون ثبت اختراعات،طرح های صنعتی و علائم تجارتی در 7/8/1386 طبق اصل 85 قانون اساسی جمهوری اسلامی به تصویب کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی رسیده است. اجراء آزمایشی آن به مدت 5 سال از 3/11/1387 مورد موافقت قرار گرفته است این قانون در 66 ماده بوده و از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب 1/4/1310 و اصلاحات بعدی آن و آیین نامه های مربوط به آن ملغی شده است.

آیین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجارتی به شماره 9127/9/87/1 در 1/11/1387 به تایید و تصویب ریاست قوه قضاییه رسیده است. تلاش های مذکور قابل تحسین می باشد. شایان ذکر است که نقش مهم WIPO همکاری ثبت اختراع، طرح صنعتی و علامت تجارتی بین المللی است که از طریق دفتر بین المللی WIPO صورت می گیرد. در آیین نامه اجرایی مذکور طبقه بندی بین المللی اختراعات که در موافقت نامه استراسبورگ که در 1971 اصلاحی 1979،به تصویب رسیده پیش بینی گردیده است.

در انتها قابل ذکر است، سازمان جهانی تجارت نیز نه تنها به تجارت کالا بلکه به خدمات و امور مالکیت فکری (اختراعات، علائم تجارتی و مالکیت ادبی و هنری) در قالب موافقت نامه راجع به جنبه های تجارتی حقوق مالکیت فکری می پردازد و هدف آن ارتقاء معیارهای زندگی اعضاء و تضمین اشتغال و بالا رفتن درآمد واقعی و تقاضا به طور مستمر می باشد.

اصل عدم تبعیض و آزادی تجارت با کاهش یا حذف موانع غیر تعرفه ای و تعرفه های وارداتی برای اعضاء پیش بینی شده است و نیز مبارزه با اعمال غیر قانونی مانند رقابت غیر قانونی و دامپینگ به صورت فروش زیر قیمت واقعی برای تخریب واحد تولیدی یا صنعتی رقیب مورد توجه قرار گرفته است.یکی دیگر از اهداف سازمان حل اختلافات و همکاری با صندوق بین المللی پول و بانک جهانی و موسسات وابسته به آن می باشد.

متاسفانه ایران با وجود تلاش های فراوان تاکنون موفق نشده به عضویت آن سازمان درآید و در حال حاضر به عنوان عضو ناظر در WIPO پذیرفته شده است می باشد.در ضمن اخیراَ گروه کاری برای الحاق ایران به آن سازمان تشکیل گردیده است ولی رفع نقائص موجود به خصوص در زمینه تجارت الکترونیکی،اصلاح،تکمیل قوانین موجود و آموزش کارکنان نیاز به چند سال دارد.

موسسه ثبت شرکت فکر برتر، ارائه دهنده ی برترین خدمات ثبتی در ایران 42143-021