شرکت های سهامی به دلیل کثرت سرمایه ، تعدد شرکاء و تنوع و گستره فعالیت ،  مهم ترین ، بزرگ ترین و فعال ترین نوع شرکت در میان شرکت های موجود به حساب می آیند. در این جا به شرح و بسط الزامات قانونی تاسیس و ثبت شرکت سهامی می پردازیم . شایان ذکر است شما عزیزان در صورت نیاز به هر گونه راهنمایی در این رابطه ، می توانید با کارشناسان مجرب ما در ثبت شرکت فکر برتر تماس حاصل نمایید.
ماده 1- شرکت سهامی ، شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام ، محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها است.

• توضیح

در شرکت سهامی ، سهام باید به قطعات متساوی القیمه تقسیم شود تا حقوق مساوی به سهامداران اعطا گردد. حقوق وابسته به یک سهم عبارت است از : حق شرکت در مجامع عمومی – حق رای – حق سود بردن – حق کسب اطلاع از حساب ها و دفاتر شرکت و گزارش مدیران و بازرسان – حق انتقال سهم – حق برداشت مبلغ سهم به هنگام انحلال و تصفیه مسئولیت مدنی صاحب سهم تا میزان آورده خود می باشد ، اگر شرکت ورشکسته شود سهامدار در مقابل بدهی شرکت بیش از سهم خود مسئولیت ندارد.
اما مدیران به موجب ماده 143 ( ل. ا. ق. ت ) از این قاعده مستثنی می باشند.
ماده 2- شرکت سهامی شرکت بازرگانی محسوب می شود ولو اینکه موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد.

• توضیح

ماده مذکور با قید جمله " ولو اینکه موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد " به نظر می رسد که برای شرکت های سهامی عام و خاص معاملات اموال غیر منقول را مجاز دانسته است که استثنایی بر ماده 4 ( ق. ت ) وارد کرده که معاملات اموال غیر منقول را تحت حاکمیت قانون مدنی قرار داده است . قانون تجارت اخیر فرانسه عملیات غیر بازرگانی را برای شرکت های تضامنی و مختلط غیر سهامی و شرکت سهیم در شرکت دیگر را بازرگانی شناخته است .
ماده 3- در شرکت سهامی تعداد شرکاء نباید از 3 نفر کمتر باشد.

• توضیح

ماده مذکور با در نظر گرفتن ماده 107 ( ل. ا. ق. ت ) تعداد اعضای هیات مدیره شرکت های سهامی عام را حداقل 5 نفر تعیین نموده است ، به نظر می رسد در ماده 3 تعداد سهامداران شرکت سهامی خاص نباید از 3 نفر کم تر باشد. به کار بردن واژه " شرکا " در شرکت سهامی ، مسامحه نویسنده قانون بوده ، زیرا در شرکت های سهامی ، واژگان " سهم " و " سهامدار " چه در حقوق ایران و کشورهای دیگر به کار رفته است و برای سایر شرکت ها مانند با مسئولیت محدود ، تضامنی ، نسبی ، مختلط واژگان " شریک " و " سهم الشرکه " مورد استفاده قرار می گیرد. برای هیات رییسه در شرکت های سهامی عام و خاص به استناد ماده 101 ( ل. ا. ق. ت ) باید حداقل 4 نفر ( یک رییس – دو ناظر و یک منشی ) باشد . ضمناَ منشی ممکن است صاحب سهم نباشد.
ماده 4- شرکت سهامی به دو نوع تقسیم می شود :
نوع اول : شرکت هایی که موسسین آن ها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند. این گونه شرکت ها شرکت سهامی عام نامیده می شوند.
نوع دوم : شرکت هایی که تمام سرمایه آن ها در موقع تاسیس منحصراَ توسط موسسین تامین گردیده است. اینگونه شرکت ها شرکت سهامی خاص نامیده می شوند.
تبصره – در شرکت های سهامی عام عبارت " شرکت سهامی عام " و در شرکت سهامی خاص عبارت " شرکت سهامی خاص " باید قبل از نام شرکت یا بعد از آن بدون فاصله با نام شرکت در کلیه اوراق و اطلاعیه ها و آگهی های شرکت بطور روشن و خوانا قید شود.

• توضیح

در شرکت سهامی عام موسسین مکلفند برای تامین قسمتی از سرمایه شرکت از طریق پذیره نویسی به مردم مراجعه کنند. این امر در اروپا بعد از جنگ جهانی دوم برای جذب سرمایه های کوچک مردم در واحدهای تولیدی ، صنعتی و خدماتی و مشارکت اقشار فقیر جامعه در ثروت های حاصل از اقتصاد کشور بود.
اما در شرکت های سهامی خاص، سرمایه شرکت باید توسط موسسین تامین گردد و حق دعوت مردم به پذیره نویسی را ندارد.
ماده 5- در موقع تاسیس ، سرمایه شرکت های سهامی عام از پنج میلیون ریال و سرمایه شرکت های سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد. در صورتی که سرمایه شرکت بعد از تاسیس به هر علت از حداقل مذکور در این ماده کم تر شود ، باید ظرف یک سال نسبت به افزایش سرمایه تا میزان حداقل مقرر اقدام به عمل آید یا شرکت به نوع دیگری از انواع شرکت های مذکور در قانون تجارت تغییر شکل یابد وگرنه هر ذی نفع می تواند انحلال آن را از دادگاه صلاحیتدار درخواست کند.
هر گاه قبل از صدور رای قطعی موجب درخواست انحلال منتفی گردد دادگاه رسیدگی را موقوف خواهد نمود.

• توضیح

سرمایه ی اولیه در شرکت های  سهامی عام در موقع تاًسیس از پنج میلیون ریال نباید کمتر باشد.در صورتیکه سرمایه ی شرکت بعد از تاًسیس به هر علت از حداقل مذکور کمتر شود،  باید ظرف یکسال نسبت به افزایش سرمایه تا میزان حداقل مقرر اقدام به عمل آید یا شرکت به نوع دیگر از انواع شرکت های مذکور در قانون تجارت تغییر شکل یابد وگرنه هر ذینفع می تواند انحلال آن را از دادگاه صلاحیتدار درخواست کند.برای تاًسیس شرکت های سهامی عام موًسسین باید اقلاً بیست درصد سرمایه ی شرکت را خود تعهد کرده و لااقل سی و پنج درصد مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام «شرکت در شرف تاًسیس» نزد یکی از بانک ها تودیع نماید.به این ترتیب شرکتی که مثلاً با پنج میلیون ریال تاًسیس می شود باید سیصد وپنجاه هزار ریال نقداً سپرده و سپس آگهی برای دعوت سایرین انتشار دهد.ممکن است قسمتی از تعهد موًسسین سرمایه ی غیر نقدی باشد در این صورت باید عین آن با مدارک مالکیت در همان بانکی که برای پرداخت مبلغ نقدی حساب باز شده است تودیع گردد.
سرمایه ی شرکت سهامی خاص نباید کمتر از یک میلیون باشد.در صورتی که به عللی سرمایه ی شرکت تقلیل پیدا کند باید شرکا در ظرف یکسال آن را جبران کنند .در غیر این صورت شرکت را به نوع دیگر از شرکت ها از قبیل با مسئولیت محدود یا تضامنی تبدیل نمایند.
ماده 6- برای تاسیس شرکت های سهامی عام موسسین باید اقلاَ بیست درصد سرمایه شرکت را خود تعهد کرده و لااقل سی و پنج درصد مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام " شرکت در شرف تاسیس " نزد یکی از بانک ها سپرده سپس اظهارنامه ای به ضمیمه طرح اساسنامه شرکت و طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام که به امضاء کلیه موسسین رسیده باشد در تهران به اداره ثبت شرکت ها و در شهرستان به دایره ثبت شرکت ها و در نقاطی که دایره ثبت شرکت ها وجود ندارد به اداره ثبت اسناد و املاک محل تسلیم و رسید دریافت کنند.
تبصره – هر گاه قسمتی از تعهد موسسین به صورت غیر نقد باشد باید عین آن یا مدارک مالکیت آن را در همان بانکی که برای پرداخت مبلغ نقدی حساب باز شده است تودیع و گواهی بانک را به ضمیمه اظهارنامه و ضمائم آن به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم نمایند.

• توضیح

تذکر این نکته ضروری است که در شرکت سهامی عام آورده غیر نقدی مختص موسسین ، آن هم برای قسمتی از آورده خود می باشد. اما برعکس در شرکت سهامی خاص بنا به بند 2 ماده 20 ( ل. ا. ق. ت ) کل سرمایه شرکت می تواند به صورت غیر نقد باشد.
ماده 7 – اظهارنامه مذکور در ماده 6 باید با قید تاریخ به امضاء کلیه موسسین رسیده و موضوعات ذیل مخصوصاَ در آن ذکر شده باشد :
1-نام شرکت
2- هویت کامل و اقامتگاه موسسین
3- موضوع شرکت
4- مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک
5- تعداد سهام با نام و بی نام و مبلغ اسمی آن ها و در صورتی که سهام ممتاز نیز مورد نظر باشد تعیین تعداد و خصوصیات و امتیازات این گونه سهام
6- میزان تعهد هر یک از موسسین و مبلغی که پرداخت کرده اند با تعیین شماره حساب و نام بانکی که وجوه پرداختی در آن واریز شده است . در مورد آورده غیر نقد تعیین اوصاف و مشخصات و ارزش آن به نحوی که بتوان از کم و کیف آورده غیر نقد اطلاع حاصل نمود.
7- مرکز اصلی شرکت
8- مدت شرکت

• توضیح

اظهارنامه مذکور طبق نمونه اداره ثبت شرکت ها در دو نسخه تنظیم و با سایر مدارک به مرجع مذکور با الصاق تمبر قانونی تقدیم می گردد.
ماده 8- طرح اساسنامه باید با قید تاریخ به امضاء موسسین رسیده و مشتمل بر مطالب ذیل باشد :
1- نام شرکت
2- موضوع شرکت بطور صریح و منجز
3- مدت شرکت
4- مرکز اصلی شرکت و محل شعب آن اگر تاسیس شعبه مورد نظر باشد.
5- مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک .
6- تعداد سهام بی نام و با نام و مبلغ اسمی آن ها و در صورتی که ایجاد سهام ممتاز مورد نظر باشد تعیین تعداد و خصوصیات و امتیازات این گونه سهام .
7- تعیین مبلغ پرداخت شده هر سهم و نحوه مطالبه بقیه مبلغ اسمی هر سهم و مدتی که ظرف آن باید مطالبه شود که به هر حال از پنج سال متجاوز نخواهد بود.
8- نحوه انتقال سهام با نام
9- طریقه تبدیل سهام با نام به سهام بی نام و بالعکس
10- در صورت پیش بینی امکان صدور ارواق قرضه ، ذکر شرایط و ترتیب آن
11- شرایط و ترتیب افزایش و کاهش سرمایه شرکت
12- مواقع و ترتیب دعوت مجامع عمومی
13- مقررات راجع به حد نصاب لازم جهت تشکیل مجامع عمومی و ترتیب اداره آن ها
14- طریقه شور و اخذ رای و اکثریت لازم برای معتبر بودن تصمیمات مجامع عمومی
15- تعداد مدیران و طرز انتخاب و مدت ماموریت آن ها و نحوه تعیین جانشین برای مدیرانی که فوت یا استعفاء می کنند یا محجور یا معزول یا به جهات قانونی ممنوع می گردند.
16- تعیین وظایف و حدود اختیارات مدیران
17- تعداد سهام تضمینی که مدیران باید به صندوق شرکت بسپارند.
18- قید اینکه شرکت ، یک بازرس خواهد داشت یا بیشتر و نحوه انتخاب و مدت ماموریت بازرس.
19- تعیین آغاز و پایان سال مالی شرکت و موعد تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان و تسلیم آن به بازرسان و به مجمع عمومی سالانه
20- نحوه انحلال اختیاری شرکت و ترتیب تصفیه امور آن
21- نحوه تغییر اساسنامه

• توضیح

اساسنامه در واقع آیین نامه داخلی شرکت می باشد. ضمناَ نباید مندرجات اساسنامه بر خلاف قانون باشد که در این صورت طبق ماده 270 و بعد ( ل. ا. ق. ت ) قابل بطلان می باشد.
ماده 9 – طرح اعلامیه پذیره نویسی مذکور در ماده 6 باید مشتمل بر نکات ذیل باشد :
1-نام شرکت
2- موضوع شرکت و نوع فعالیت هایی که شرکت به منظور آن تشکیل می شود.
3- مرکز اصلی شرکت و شعب آن در صورتی که تاسیس شعبه مورد نظر باشد.
4- مدت شرکت
5- هویت کامل و اقامتگاه و شغل موسسین ، در صورتی که تمام یا بعضی از موسسین در امور مربوط به موضوع شرکت یا امور مشابه با آن سوابق یا اطلاعات یا تجاربی داشته باشند ذکر آن به اختصار
6- مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک و تعداد و نوع سهام در مورد سرمایه غیر نقد شرکت ، تعیین مقدار و مشخصات و اوصاف و ارزش آن به نحوی که بتوان از کم و کیف سرمایه غیر نقد اطلاع حاصل نمود.
7- در صورتی که موسسین مزایایی برای خود در نظر گرفته اند تعیین چگونگی و موجبات آن مزایا به تفصیل .
8- تعیین مقداری از سرمایه که موسسین تعهد کرده و مبلغی که پرداخت کرده اند.
9- ذکر هزینه هایی که موسسین تا آن موقع جهت تدارک مقدمات تشکیل شرکت و مطالعاتی که انجام گرفته است پرداخت کرده اند و برآورد هزینه های لازم تا شروع فعالیت های شرکت
10- در صورتی که انجام موضوع شرکت قانوناَ مستلزم موافقت مراجع خاصی باشد ذکر مشخصات اجازه نامه یا موافقت اصولی آن مراجع
11- ذکر حداقل تعداد سهامی که هنگام پذیره نویسی باید توسط پذیره نویس تعهد شود و تعیین مبلغی از آن که باید مقارن پذیره نویسی نقداَ پرداخت گردد.
12- ذکر شماره و مشخصات حساب بانکی که مبلغ نقدی سهام مورد تعهد باید به آن حساب پرداخت شود و تعیین مهلتی که طی آن اشخاص ذی علاقه می توانند برای پذیره نویسی و پرداخت مبلغ نقدی به بانک مراجعه کنند.
13- تصریح به اینکه اظهارنامه موسسین به انضمام طرح اساسنامه برای مراجعه علاقه مندان به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم شده است .
14- ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که هر گونه دعوت و اطلاعیه بعدی تا تشکیل مجمع عمومی موسس منحصراَ در آن منتشر خواهد شد .
15- چگونگی تخصیص سهام به پذیره نویسان

• توضیح

رعایت مندرجات ماده مذکور چون از قواعد آمره می باشد در تهیه و تنظیم اعلامیه پذیره نویسی ( در دو نسخه ) الزامی می باشد.
ادامه مطلب در مقاله ی  " قواعد تاسیس و ثبت شرکت های سهامی (2) "
خوانندگان عزیز ، می توانند سوالات خود را از طرق ذیل با ما در میان بگذارند :

• شماره تماس:42143-021
• سامانه ی پیامکی: 100042143
• تماس با مشاوران ارشد از طریق شماره های مندرج در سامانه