بنا بر ماده 2 قانون شرکت های تعاونی ( ق. ش. ت ) ، شرکت  تعاونی شرکتی است متشکل از اشخاص حقیقی و یا حقوقی که به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی شرکاء از طریق خودیاری و کمک متقابل و همکاری آنان و تشویق به پس انداز تشکیل می شود.
در شرکت تعاونی، تعداد اعضاء نمی تواند کمتر از 7 نفر باشد. ( ماده 6 ق. ب. ت )

• اخراج عضو در شرکت تعاونی

اخراج عضو یکی دیگر از موارد خروج قهری عضو از شرکت تعاونی است که در مواردی معین و در نتیجه تحقق شرایطی خاص صورت می گیرد. ماده 13 قانون بخش تعاونی در این خصوص چنین مقرر می دارد : " در موارد ذیل عضو از تعاونی اخراج می شود :
1- از دست دادن هر یک از شرایط عضویت مقرر در این قانون ؛
2- عدم رعایت مقررات اساسنامه و سایر تعهدات قانونی پس از دو اخطار کتبی توسط هیئت مدیره به فاصله 15 روز و گذشتن 15 روز از تاریخ اخطار دوم، با تصویب مجمع عمومی عادی؛
3- ارتکاب اعمالی که موجب زیان مادی تعاونی شود و وی نتواند ظرف مدت یک سال آن را جبران یا اعمالی که به حیثیت و اعتبار تعاونی لطمه وارد کند یا با تعاونی رقابتی ناسالم بنماید ".
اینک به شرح و بیان موارد و شرایط مذکور می پردازیم :
از دست دادن هر یک از شرایط عضویت مقرر در قانون، موجب اخراج عضو از شرکت تعاونی می شود. به بیان دیگر قانون لازم می داند شرایطی که عضو در بدو ورود به عضویت واجد آن ها بوده است، در مدت عضویت دائماَ حفظ شود ؛ مثلاَ اگر عضویت او در تعاونی مشابه محرز گردد، به علت از دست دادن یکی از شرایط عضویت مقرر در ماده 9 قانون بخش تعاونی، از شرکت تعاونی اخراج می شود.
در مورد دوم اخراج با شرایط ذیل تحقق پیدا می کند :
- عضو مقررات اساسنامه و تعهدات قانونی خود را مراعات نکند ؛
- هیئت مدیره طی دو اخطار کتبی که فاصله آن ها 15 روز باشد، تخلفف عضو را به وی اعلام کند ؛
- 15 روز از تاریخ ابلاغ اخطار دوم سپری شود.
مطلب قابل طرح این است که فاصله 15 روز بین اخطار اول و دوم و نیز مهلت 15 روز از تاریخ اخطار دوم برای چیست ؟ پاسخی که به نظر می رسد این است که قانون مهلت های مذکور را به نفع عضو محکوم به اخراج مقرر کرده است و وی می تواند در مهلت مقرر به هیئت مدیره مراجعه و عدم تخلف خود را اثبات کند، در این صورت موضوع منتفی می شود و ارجاع آن به مجمع عمومی عادی وجهی نخواهد داشت.
به نظر می رسد که مدت 15 روز فاصله بین اخطار اول و دوم حداقل است و این فاصله نباید از آن کمتر باشد و زیادتر بودن فاصله دو اخطار از مدت مذکور، در حدی قابل قبول بدون ایراد است، ولی مهلت 15 روز پس از اخطار دوم حداکثر است و با سپری شدن آن مراجعه عضو برای اثبات تخلف قابل استماع نیست و موضوع باید برای رسیدگی و تصمیم گیری در مجمع عمومی عادی مطرح شود.
طبق ماده 13 قانون ، عضو در موارد ذیل نیز اخراج می شود :
- هر گاه عضو مرتکب اعمالی گردد که در اثر آن به حیثیت و اعتبار شرکت تعاونی لطمه وارد شود ؛
- هر گاه عضو با شرکت تعاونی رقابتی ناسالم برقرار سازد.
از آن جا که اعضا باید به اهداف بخش تعاونی ملتزم باشد، ضروری است که هر عضو همکاری با شرکت تعاونی را وجهه همت قرار دهد، حال آنکه در موارد مذکور، برعکس عضو مرتکب اعمالی می شود که موجبات زیان مادی یا معنوی شرکت را فراهم می کند. علت حکم قانون به اخراج عضو در این شرایط نیز همین امر است.
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره با ما تماس حاصل فرمایید.
همکاران ما در ثبت شرکت فکر برتر، با افتخار در خدمت شما خواهند بود.