قبل از آموزش ثبت برند باید دانست که علامت تجاری یا برند وسیله ای است که بین کالا یا خدمات و مصرف کنندگان یا مشتریان، رابطه معنوی و مادی برقرار می کند و در واقع عامل جلب مشتریان و مصرف کنندگان کالا یا خدمات است. 

علامت تجاری، مانند سایر حقوق مالکیت صنعتی و حتی با توان بیشتر، در زندگی اقتصادی به طور اساسی و مبنائی نقش دارد. در واقع، اگر فعالیت های اقتصادی از طریق حمایت حق اولویت ناشی از علامت تجاری یا مارک تولید، تضمین نگردد صاحبان حرف و صنایع برای رشد و ارتقاء کیفیت محصولات و خدمات، انگیزه ای پیدا نخواهند کرد، بلکه منحصراً در فکر سودجویی بیشتر خواهند بود و برای رسیدن به سود بیشتر از کیفیت تولید یا ارائه خدمات، در حد امکان خواهند کاست.

در نظام حقوقی ایران همانند بسیاری از کشورهای جهان ثبت علائم و برندهای تجاری و خدماتی، سبب تملک و کسب حق مالکیت بر علائم دانسته شده است. ثبت علائم نیاز به درخواست دارد و این درخواست باید تسلیم مرجع ثبت گردد. 

در این مقاله، مراحل مربوط به ثبت علائم تجاری را گام به گام مورد بحث قرار می دهیم.

• گام اول : انتخاب نام برند 

نام برند باید به نحوی طراحی شود که جدید و خلاقانه باشد . به عبارت دیگر، علائم تجاری یا اصطلاحاً برند، باید به نحوی ترسیم و تعیین شود که در میان علائم شرکت های مشابه، مشخص و متمایز باشد و توسط افراد عادی به سهولت تمیز داده شود.

علائم یا مارک ها وقتی قابلیت ثبت خواهند داشت که واجد شرایط و اوصاف معینی باشند که مربوط به ماهیت آن ها است. از جمله این شرایط این است که :

اولاَ- علامت یا مارک ، قدرت و خصیصه تمایز بخشی موضوع آن را با موضوعات مشابه داشته باشد. 

ثانیاَ- معرف و توصیف کننده مشخصات کالا یا خدمات معین موضوع علامت یا مارک باشد و سبب هدایت درست مصرف کننده گردد . بنابراین، نام پیشنهادی نباید گمراه کننده باشد و مشتری را از لحاظ جنس یا مبدا علامت به اشتباه بیندازد.

ثالثاَ- قانوناَ قابلیت ثبت داشته باشد و استعمال آن مغایر نظم عمومی و اخلاق حسنه و قواعد آمره نباشد. 

رابعاَ - از نظر فرم و شکل، ثبت آن امکان پذیر باشد. 

• گام دوم : استعلام برند 

پیش از ثبت هر برندی ابتدا باید ببینید آن برند در طبقه ( زمینه ) فعالیتی که مد نظر شماست قبلاَ ثبت شده است یا نه. با توجه به جدول طبقه بندی کالا،هرگاه برای نوعی کالای مشخص علامتی از طبقه ای خاص استفاده شود، شخص دیگری که پس از انتخاب علامت مذکور بخواهد برای کالای خود از نوع مشابه از طبقه مزبور و از همان علامت قبلی استفاده کند، با ممنوعیت استفاده و ثبت علامت مواجه خواهد شد.

لازم به یادآوری است ، جهت استعلام نام برند درخواستی خود، می توانید با کارشناسان مجرب ما تماس حاصل نمایید تا بتوانید با اطمینان خاطر نسبت به ثبت برند پبشنهادی خود اقدام نمایید.

• گام سوم : گردآوری مدارک مورد نیاز ثبت برند 

ثبت علامت تجاری در ایران در اداره علامت تجاری ( در تهران ) انجام می شود که برای ثبت علامت تجاری باید کلیه مدارک لازم فراهم گردد تا با رعایت

کامل مقررات مراحل قانونی ثبت آن طی شود.

مدارک لازم جهت ثبت علامت تجاری به قرار ذیل است 

1- اظهارنامه ثبت علامت تجاری 

2- نسخه اصلی یا رونوشت گواهی شده وکالتنامه، در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید.

3- ارائه ده نمونه از علامت به صورت گرافیکی که با علامت الصاق شده روی اظهارنامه یکسان بوده و ابعاد آن حداکثر 10 در 10 سانتی متر باشد.اگر ارائه علامت به صورت گرافیکی نباشد ده نمونه از کپی یا تصویر علامت حداکثر در همین ابعاد و به نحوی که مرجع ثبت مناسب تشخیص دهد،ارائه خواهد شد.

درخواست کننده باید بر روی هر اظهارنامه یک نمونه از علامت را الصاق و آن را امضاء نماید . نمونه سوم در موقع ثبت بر روی صفحه مربوطه در دفتر ثبت و نمونه چهارم بر روی تصدیق ثبت الصاق می شود. علاماتی که برجسته یا گود در روی شیی ء نشان داده می شود بر روی کاغذ نفش خواهد شد. ابعاد نمونه نباید از ده سانتیمتر از هر طرف تجاوز کند. 

بر روی هر نمونه الصاق شده به طریق بالا مهر شعبه ثبت شرکت ها و علایم تجاری و اختراعات زده می شود به طریقی که یک قسمت از مهر بر روی نمونه و قسمت دیگر بررو.ی صفحه قرار گیرد. 

چنانچه مرجع ثبت نمونه علامت ارائه شده را مناسب تشخیص ندهد، تسلیم نمونه مناسب را درخواست می نماید.در هر حال،علامت باید به همان نحو که درخواست و ثبت می شود استعمال گردد.

4- در صورت سه بعدی بودن علامت،ارائه علامت به صورت نمونه های گرافیکی یا تصویر دو بعدی روی برگه به نحوی که از شش زاویه متفاوت تهیه و در مجموع یک نمونه واحد که همان علامت سه بعدی را تشکیل دهند،الزامی است.

5- مدارک مربوط به حق تقدم که باید همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف 15 روز از آن تاریخ تسلیم شود.

6- ارائه مدارک دال بر فعالیت در حوزه ذی ربط بنا به تشخیص مرجع ثبت.

7- نسخه ای از ضوابط و شرایط استفاده از علامت جمعی و ارائه گواهی مقام صلاحیتدار،اتحادیه یا دستگاه مرتبط،در صورتی که ثبت علامت جمعی مورد درخواست باشد.

8- مدارک مثبت هویت متقاضی

9- رسید مربوط به پرداخت هزینه های قانونی

10- مدارک نمایندگی قانونی،در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید.

• گام چهارم : مراجعه به سامانه اداره مالکیت معنوی و تکمیل اطلاعات 

پس از گردآوری مدارک مورد نیاز، به سامانه اداره مالکیت معنوی به نشانی http://iripo.ssaa.ir مراجعه نموده و اطلاعات خواسته شده را به طور کامل تکمیل نمایید. مراحل اینترنتی ثبت برند عبارت است از: 

تعیین نوع اظهار نامه - درج مشخصات کامل صاحب برند - بارگذاری مدارک - تأیید اطلاعات در صورت عدم نقص و ایراد - پرداخت هزینه اولیه ثبت به صورت اینترنتی - دریافت شماره اظهارنامه

بعد از طی این مراحل، چنانچه ثبت برند مورد تقاضا، بلامانع تشخیص داده شود، آنگاه در همان سامانه ، ابلاغیه پذیرش صادر می شود که در این صورت می بایست نسبت به ارائه مدارک اقدام نمود. 

• گام پنجم : انتشار آگهی ثبت برند 

با ارائه مدارک ، چنانچه اداره مالکیت صنعتی با توجه به رعایت الزامات قانونی ، علامت را قابل ثبت بداند ، آگهی مربوط به ثبت آن را منتشر می نماید. پس از انتشار آگهی ثبت علامت، ظرف 30 روز از تاریخ انتشار، در صورتی که نسبت به تقاضای ثبت علامت اعتراض نشده باشد، می توان نسبت به آگهی ثبت نوبت دوم اقدام نمود. 

در نظام جدید حقوق ایران ، با توجه به ماده 39 ق. ث. آ . ط . ع و مواد 126 تا 130 آئین نامه اجرایی، پس از پذیرش اظهارنامه ثبت علائم اعم از علامت فردی یا جمعی و انتشار آگهی مربوط به درخواست ثبت مارک یا علامت جهت اطلاع عموم و تحویل دادن نسخه ای از آگهی منتشر شده و یا منعکس شده در سایت روزنامه رسمی توسط متقاضی به مرجع ثبت ، برای ثبت علامت لازم است :

اولاَ- نسبت به تقاضای ثبت اعتراض به عمل نیامده باشد یا اعتراض به عمل آمده مردود اعلام گردیده و به مرحله قطعی یا نهایی رسیده باشد. 

ثانیاَ- مرجع ثبت یعنی اداره مالکیت صنعتی تشخیص داده باشد که شرایط مندرج در ق. ث. ا. ط. ع و آیین نامه اجرایی آن رعایت شده است.

ثالثاَ- هزینه های مربوط به ثبت علائم یعنی هزینه ثبت اظهارنامه و هزینه ثبت علامت پرداخت شده باشد. توضیح آن که در بند 2 جدول شماره 3 ضمیمه شماره یک آئین نامه ، حق ثبت علامت به ازاء هر طبقه برای شخص حقیقی 000 / 200/1 ریال و برای شخص حقوقی 000/400/2 ریال و در ازاء هر طبقه اضافی برای شخص حقیقی 000/100 ریال و برای شخص حقوقی 000/200 ریال پیش بینی شده است و در مورد متقاضیان خارجی که در اجرای مقررات کنوانسیون پاریس، تقاضای خود را مستقیماَ تسلیم مرجع ثبت ( اداره ثبت علائم اداره کل مالکیت صنعتی ) می نمایند ، می بایست معادل ارزی مبلغ ریالی تعیین شده بالا، هزینه ها را مطابق نرخ رسمی بپردازند. 

هر گاه نسخه ای از روزنامه رسمی که آگهی مربوط به اظهارنامه در آن منتشر شده است و یا انعکاس آن در سایت روزنامه رسمی را متقاضی ظرف مدت 30 روز از تاریخ انتشار آگهی به مرجع ثبت تسلیم نکند ، اظهارنامه کان لم یکن تلقی خواهد شد. ( تبصره ماده 126 آئین نامه )

با تحقق شرایط اشاره شده، اداره مالکیت صنعتی علامت را در دفتر مخصوص ثبت علائم ، با قید مراتب ذیل به ثبت خواهد رساند :

1- نام و نشانی و تابعیت مالک علامت 

2- نام و نشانی نماینده قانونی او در صورت وجود 

3- الصاق یک نمونه از علامت در کادر یا محلی که به این امر اختصاص داده شده است. 

4- تعیین اجزاء علامت با ذکر رنگ ، در صورتی که رنگ به عنوان صفت مشخصه و یا ویژگی علامت باشد. 

5- تاریخ کامل ( ساعت ، روز ، ماه ، سال ) و شماره ثبت اظهارنامه و تاریخ و شماره ثبت علامت . 

6- فهرست کالاها و خدماتی که علامت برای تشخیص آن ها استفاده می شود، با اشاره به طبقه یا طبقات آن ها طبق طبقه بندی بین المللی . 

7- در صورت ادعای حق تقدم و پذیرش آن، تاریخ ،شماره و محل تسلیم اظهارنامه مقدم . 

8- مدت اعتبار ثبت علامت . 

در دفتر ثبت برای هر علامت، دو صفحه اختصاص می یابد و هر تغییر و اصلاح و همچنین نقل و انتقالاتی که جزئاَ یا کلاَ نسبت به علامت صورت می گیرد ، در صفحات مزبور قید می گردد. در صورت نیاز به صفحات اضافی مرجع ثبت می تواند از دفتر متممی به این منظور استفاده نماید. 

درج مراتب فوق پس از تکمیل باید به امضاء مالک علامت یا نماینده قانونی وی و رئیس اداره ثبت علائم تجاری برسد. ( ماده 128 آئین نامه اجرایی و تبصره های آن ) 

9- انتشار آگهی مربوط به ثبت علامت 

طبق قسمت اخیر ماده 39 ق. ث. ا. ط. ع و ماده 129 آئین نامه اجرایی آن ، مرجع ثبت ( اداره مالکیت صنعتی ) مکلف است ظرف مدت 30 روز پس از ثبت علامت ، آگهی مربوط به ثبت علامت را جهت اطلاع عموم در روزنامه رسمی کشور منتشر نماید. 

10- صدور گواهی نامه ثبت علامت با امضاء رئیس اداره ثبت علائم تجاری و تسلیم آن به مالک علامت یا نماینده قانونی وی

11- مدت اعتبار گواهی نامه ثبت علامت و تمدید آن 

طبق بند د ماده 40 ق- ث- ا- ط- ع مدت اعتبار گواهی ثبت علامت یا مارک تجاری 10 سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه مربوط به ثبت علامت یا مارک تجاری است. 

این مدت با درخواست مالک آن برای دوره های متوالی 10 ساله با پرداخت هزینه مقرر قابل تمدید است و با این ترتیب حق ناشی از مالکیت علائم یا مارک های تجاری به ثبت رسیده محدود نیست و با تمدید 10 ساله به طور متوالی، این حق استمرار خواهد یافت و چون حق ناشی از مالکیت علائم تجاری ارزش مادی و مالی دارد قهراَ به ورثه مالک منتقل خواهد شد. 

طبق ماده 131 آئین نامه اجرایی در اجرای مفاد ماده 40 ق- ث- ا- ط- ع مالک علامت می تواند ظرف یک سال قبل از انقضای مدت اعتبار گواهی علامت ثبت شده در هر دوره 10 ساله ، درخواست تمدید اعتبار گواهی علامت بنماید و اگر در مهلت یک ساله درخواست تمدید صورت نگرفته باشد، امکان درخواست تمدید اعتبار ظرف 6 ماه پس از پایان اعتبار ثبت علامت ، با پرداخت جریمه تاخیر به میزان نصف هزینه ثبت به عنوان ارفاق وجود دارد والا ثبت علامت از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.