شهرستان طبس ( تبس ) ، نخستین شهر پهناور ایران است که بیشتر مورخان قدمت آن را به دوره هخامنشیان نسبت می دهند. این شهرستان، یکی از شهرستان های استان خراسان جنوبی در مرکز ایران است.
شهرستان طبس از قابلیت مطلوبی برای سرمایه گذاری برخوردار است. وجود راه های ارتباطی جاده ای، ریلی و هوایی در طبس ، قابلیت های سرمایه گذاری و تاسیس شرکت در این شهرستان را در موضوعات گردشگری، ژئو توریسم ، نجوم شناسی، معادن و زمین شناسی بسیار متنوع نموده است.

ثبت نمودن شرکت، نخستین گام برای انجام فعالیت های تجاری، صنعتی و خدماتی در سراسر کشور است و به ویژه برای آن دسته از افرادی که خواهان شرکت در مناقصه های دولتی و بین المللی هستند، این الزام قانونی بیش از سایر کسب و کارها، مورد توجه قرار می گیرد . در مقاله حاضر تلاش شده تا به نحوه ثبت و راه اندازی شرکت در شهرستان طبس پرداخته شود.
برای تاسیس شرکت در طبس ابتدا باید بدانید که برای انجام چه فعالیتی قصد تجارت دارید و اهداف خود را تعیین کنید تا بتوانید به درستی مسیر حرکتی خود را پیش بگیرید و سپس به اهداف مالی نیز دست یابید.
در این شهرستان می توان انواع شرکت های تجاری و موسسات غیرتجاری را به ثبت رساند که موسسات غیرتجاری موسساتی هستند که برای مقاصد غیرتجاری از قبیل امور علمی، ادبی یا امور خیریه تشکیل می شوند. اعم از این که موسسین یا تشکیل دهندگان ، قصد انتفاع داشته باشند یا نداشته باشند و شرکت های تجاری ، شرکت هایی هستند که به موجب قوانین تجاری و مالی برای انجام امور بازرگانی و بردن سود با سرمایه معین تشکیل می شوند. در ماده 20 قانون تجارت، شرکت های تجاری به هفت قسم تقسیم می گردد :
1- شرکت سهامی
2- شرکت با مسئولیت محدود
3- شرکت تضامنی
4- شرکت مختلط غیرسهامی
5- شرکت مختلط سهامی
6- شرکت نسبی
7- شرکت تعاونی تولید و مصرف
شرکت های تجاری فوق الذکر دارای شخصیت حقوقی هستند . یعنی به شخصیت شرکا وابستگی ندارند و شرکت به خودی خود قادر است امور تجاری را انجام دهد و دارای اموال و حقوق و تکالیف تجاری باشد. ذیلاَ به توضیح این شرکت ها می پردازیم.
• شرکت های سهامی
عموماَ شرکت های مهم و بزرگ از نوع سهامی می باشند. شرکت سهامی، شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها است.
می توان گفت که مهم ترین فلسفه وجود و اهمیت شرکت های سهامی به کارگیری سرمایه وسیع برای انجام امور تجاریست . چرا که در شرکت های غیرسهامی عموماَ میزان سرمایه به کارگرفته شده کم و همچنین ریسک از بین رفتن سرمایه بالاست. این درحالیست که در شرکت های سهامی سرمایه و تعداد سهامداران می تواند بسیار زیاد باشد. مزیت دیگر شرکت های سهامی آن است که سهامداران مدیران شرکت را انتخاب می کنند و از آن پس اداره شرکت به عهده آن هاست . شرکت در مجمع و بررسی عملکرد مدیران شرکت نهایتاَ دو روز در سال از سهامداران وقت می گیرد. این ویژگی شرکت های سهامی که مسئولیت سهامداران به میزان سرمایه آن ها در شرکت است نیز مزیت بزرگی به شمار می رود. به عنوان مثال اگر شرکتی با سرمایه ده میلیون تومان ورشکسته شود و دوازده میلیون تومان طلبکار داشته باشد، طلبکاران حق مطالبه دو میلیون تومان اضافی را از شرکا نخواهند داشت.
شرکت های سهامی به دو نوع طبقه بندی می شوند : شرکت های سهامی عام و سهامی خاص .
الف- شرکت سهامی عام
شرکت سهامی عام شرکتی است که موسسین، قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می نمایند. طبق ماده ( 6 لایحه اصلاحی قانون تجارت ) برای تاسیس شرکت های سهامی عام ، موسسین باید حداقل بیست درصد سرمایه شرکت را خود تعهد کنند و حداقل سی و پنج درصد مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام " شرکت سهامی عام در شرف تاسیس " نزد یکی از بانک ها بسپارند. سپس اظهارنامه ای به ضمیمه طرح اساسنامه شرکت و طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام که به امضاء موسسین رسیده باشد؛ در تهران به اداره ثبت شرکت ها و در شهرستان ها به دایره ثبت شرکت ها و در نقاطی که دایره ثبت شرکت ها وجود ندارد به اداره ثبت اسناد و املاک محل تسلیم و رسید دریافت کنند.
در تبصره ذیل ماده مذکور قید شده است که هر گاه قسمتی از تعهد موسسین به صورت غیرنقد باشد؛ باید عین آن یا مدارک مالکیت آن را در همان بانکی که برای پرداخت مبلغ نقدی حساب باز شده است تودیع و گواهی بانک را همراه با ضمائم آن به مرجع مربوطه تسلیم نمایند.
همچنین به موجب ماده 5 همان قانون مقرر گردیده است ؛ در موقع تاسیس، سرمایه شرکت های سهامی عام از پنج میلیون ریال کمتر نباشد.
معمولاَ شرکت های سهامی عام می توانند با صدور اوراق بهادار از قبیل سهام یا اوراق قرضه سرمایه لازم را از پس اندازهای مردم یا بعضی از سازمان ها، بانک ها و شرکت های سرمایه گذاری فراهم نمایند.
اوراق بهادار مذکور به آسانی قابل نقل و انتقال است. پس اندازکنندگان با تقبل خطر مالی کمتری ( در حدود مبلغ اسمی ) اطمینان دارند که هر وقت که بخواهند می توانند اوراق بهادار مذکور را خریداری و سپس آن ها را به دیگری انتقال دهند و یا در بازار بورس به فروش برسانند.
ب- شرکت سهامی خاص
شرکت سهامی خاص، شرکتی سهامی است که حداقل سرمایه آن یک میلیون ریال است و سرمایه آن منحصراَ از طرف موسسین تامین می شود. مقررات مربوط به تشکیل شرکت سهامی خاص، ساده تر از شرکت سهامی عام می باشد و تمام قیود و شرایطی که برای تشکیل و ثبت شرکت سهامی عام مقرر است، در مورد شرکت های سهامی خاص، لازم الرعایه نخواهد بود.
این دسته از شرکت ها، حق انتشار اوراق قرضه را ندارند. اعضای هیئت مدیره شرکت سهامی خاص حداقل سه نفر می باشد و به موجب ماده 21 لایحه اصلاحی قانون تجارت ، شرکت های سهامی خاص نمی توانند سهام خود را برای پذیره نویسی یا فروش در بورس اوراق بهادار یا توسط بانک ها عرضه نمایند و یا با انتشار آگهی و اطلاعیه یا هر نوع اقدام تبلیغاتی به فروش سهام خود مبادرت کنند، مگر این که به شرکت سهامی عام تبدیل شوند و از مقررات آن پیروی نمایند.
در شرکت سهامی خاص، تشکیل مجمع عمومی موسسین الزامی نیست .
• شرکت با مسئولیت محدود
این نوع از شرکت تجاری برای بنگاه های کوچک مناسب تر است تا شرکت سهامی . در شرکت های با مسئولیت محدود ، مسئولیت تک تک سهامداران در برابر بدهی شرکت محدود به سرمایه گذاری آن ها در شرکت است. بنابراین چنانچه داشته های شرکت پاسخگوی مطالبات بستانکاران نباشد، شرکا تنها سرمایه خود در شرکت را از دست می دهند و فرد طلبکار حق تامین طلب خود از اموال شخصی آن ها را ندارد.
بزرگ ترین ویژگی شرکت با مسئولیت محدود این است که هیچ گونه حداقل سرمایه ای برای آن در نظر گرفته نشده . لذا با هر میزان سرمایه قابل تاسیس است. به علاوه الزام قانونی برای ارائه مدارک مربوط به پرداخت سرمایه وجود ندارد. شرکت با مسئولیت محدود می تواند توسط چند مدیر موظف و غیرموظف اداره شود که جزء شرکا نباشند و مدت مدیریت آن ها محدود یا نامحدود باشد. ویژگی دیگر شرکت های با مسئولیت محدود قلمرو آگهی هایی است که نسبت به شرکت سهامی بسیار محدودتر است.
از جمله مهم ترین تفاوت های شرکت با مسئولیت محدود و سهامی این است که در شرکت با مسئولیت محدود سرمایه شرکت تبدیل به ورقه های سهام نمی شود. دیگر تفاوت این شرکت ها در حداقل اعضای آن هاست . حداقل اعضای یک شرکت سهامی خاص سه نفر است. اما شرکت با مسئولیت محدود تنها با دو شریک قابل ثبت است.
• شرکت تضامنی
در شرکت های تضامنی، هر کدام از شرکا ضامن تمام بدهی ها و دیون شرکت می باشند. یعنی اگر مثلاَ کسی یک چک بیست میلیونی از یک شرکت تضامنی ورشکسته در دست داشته باشد، هر کدام از صاحبان شرکت که در دسترس وی باشند موظف است تمام پول او را بدهد و اهمیتی ندارد که سهم وی از سرمایه شرکت چند درصد یا چه قدر است.
بنابراین مسئولیت شرکا در شرکت تضامنی بیشتر از سایر شرکت هاست. این شرکت، بابت تضمینی که در قبال بدهی های خود از جانب تمام شرکا دارد بسیار مطمئن است و بستانکاران دغدغه کمتری برای وصول مطالبات خود دارند .
از آن جا که شرکت تضامنی قائم به اعتبار شرکا است و عمل هر یک از شرکا ممکن است تعهداتی برای شرکای دیگر ایجاد کند، لذا اشخاص باید با علم و بصیرت کافی شرکای خود را انتخاب کنند و با اشخاص معین قرارداد شرکت یا شرکت نامه را امضا کنند تا جوابگوی تعهدات اشخاصی که نمی شناسند نباشند.
• شرکت نسبی
شرکت نسبی یکی دیگر از اقسام شرکت های تجاری است. این شرکت مختص به قانون ایران است و در کشورهای اروپایی چنین شرکتی وجود ندارد. شرکت نسبی توسط دو یا چند نفر تاسیس می شود و هر یک از شرکا به میزان درصد سهم خود در سرمایه شرکت مسئول پرداخت مطالبات هستند. به عنوان مثال اگر شرکتی با صد میلیون تومان بدهی ورشکسته شود، کسی که سی درصد سرمایه شرکت را طبق اساسنامه تامین کرده موطف به پرداخت سی درصد از صد میلیون تومان بدهی است.
لذا برخلاف شرکت های سهامی و با مسئولیت محدود، در این شرکت ها هم مانند شرکت های تضامنی هر شریک در مقابل کلیه دیون و تعهدات آن مسئولیت دارد. با این تفاوت که در شرکت های تضامنی هر شریک مسئول پرداخت تمام مطالبات است ولی در شرکت نسبی هر کس بنا بر درصد مالکیت خود می بایست سهمی از کل بدهی های شرکت را بدهد. در این نوع شرکت منافع و سود به نسبت سرمایه سرمایه گذاران تقسیم می شود.
• شرکت مختلط سهامی و غیرسهامی
گاهی در عمل دیده می شود که شرکت های سرمایه ای با شرکت های تضامنی مخلوط شده و نوع دیگری از شرکت را تشکیل می دهند. به این طریق که یک یا چند شریک ضامن با یک یا چند شریک با مسئولیت محدود با هم شرکت واحدی را تاسیس می کنند. بیشتر در مواردی که تاجری احتیاج به پول دارد و نمی خواهد قرض کند یا دارندگان طرح های صنعتی یا تحصیل کنندگان موافقت های اصولی، ممکن است برای تاسیس کارخانه پول کافی نداشته باشند، شراکت با سرمایه داران را احساس می کنند ، در چنین مواقعی تجار، چند شریک در شرکت خود وارد می کنند و مسئولیت آن ها را محدود می سازند و خود تمام تعهدات شرکت را ضمانت می کنند و به فعالیت های تجاری خود ادامه می دهند. این گونه شرکت ها به دو نوع تقسیم می شوند :
شرکت های مختلط غیرسهامی و شرکت های مختلط سهامی
شرکت مختلط غیرسهامی ساختاری مشابه مختلط سهامی دارد . در هر دو شرکت یک یا چند شریک تضامنی وجود دارد . اما در شرکت مختلط غیرسهامی ، به جای شرکای سهامی شرکا با مسئولیت محدود حضور دارند. لذا سهامی منتشر نمی شود و مسئولیت شرکا غیر ضامن مانند شرکت با مسئولیت محدود خواهد بود. انتقال سهم در این نوع شرکت بایستی با موافقت دیگر سهامداران صورت بگیرد. اداره شرکت نیز در اختیار شریک ضامن است. ویژگی مشترک شرکت های مختلط سهامی و غیرسهام این است که با فوت یا محجوریت شریک ضامن شرکت منحل شده اما در مورد شرکا غیرضامن، چه سهامی و چه مسئولیت محدود، فوت و محجوریت تاثیری در فعالیت شرکت ندارد.
• شرکت تعاونی
شرکت تعاونی با هدف تجمیع توان تعداد زیادی از افراد که عموماَ به تنهایی قادر به حل بعضی مشکلات خود نیستند به وجود آمده است. این شرکت به کسانی که به تنهایی توان حل مشکلات خود را ندارند این اجازه را می دهد که با مشارکت با یکدیگر موانع را برطرف نمایند.
عضویت در شرکت های تعاونی مخصوص اشخاص حقیقی است و حداقل تعداد اعضا هفت نفر است. اعضاء شرکت تعاونی باید حائز شرایط ذیل باشند :
تابعیت جمهوری اسلامی ایران – عدم ممنوعیت قانونی، حجر و ورشکستگی به تقصیر – عدم سابقه ارتشاء ، اختلاس و کلاهبرداری – عدم عضویت در تعاونی مشابه
ضمناَ اعضاء شرکت تعاونی در کلیه امور تعاونی طبق اساسنامه حق نظارت دارند.
مسئولیت اعضا محدود به میزان سهمی است که از سرمایه شرکت خریداری یا تعهد نموده است. سرمایه شرکت نامحدود و سهام آن بانام است . نقل و انتقال سهام به غیرعضو مجاز نیست . شرط عضویت در شرکت تعاونی، خرید و پرداخت تمام بهای لااقل یک سهم می باشد .
در حال حاضر، طبق قانون دو نوع شرکت تعاونی وجود دارد : تعاونی تولید و تعاونی توزیع . تعاونی تولید شامل تعاونی هایی است که در امور مربوط به کشاورزی ، دامداری، کشاورزی ، شیلات و صنعت و ... فعالیت می کنند. تعاونی توزیع ، شامل تعاونی هایی است که نیاز مشاغل تولیدی یا مصرف کنندگان عضو خود را در چهارچوب مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینه ها و قیمت ها تامین می نماید.
در این شرکت باید کلمه " تعاونی" قید شود.
انتخاب نام انواع شرکت های تجاری :
هر کدام از انواع شرکت هایی که انتخاب کرده باشید، باید نام مشخص و مخصوصی داشته باشد تا از شرکت های دیگر متمایز گردد. نام انتخابی باید مطابق با قانون باشد و با هیچ کدام از نام شرکت های دیگر که قبلاَ به ثبت رسیده اند تشابه نداشته باشد. شما باید 5 نام را به ترتیب اولویت انتخاب نمایید که یکی از این نام ها باید توسط کارشناسان ثبت تایید شود. هر چه نام های انتخابی شما به روز تر و خاص تر باشند احتمال تایید آن ها توسط کارشناسان بیشتر است. نام های پیشنهادی باید فارسی و ایرانی باشد. حداقل سه سیلاب داشته باشند و در آن ها از عناوین و اصطلاحات بیگانه استفاده نشده باشد.
در شرکت های سهامی عام ، کلمه " عام " و در شرکت های سهامی خاص کلمه " خاص " بلافاصله بعد از اسم یا قبل از اسم شرکت اضافه می شود؛ به این منظور که نوع شرکت سهامی جهت مراجعه کنندگان مشخص باشد.
همچنین در اسم شرکت با مسئولیت محدود ، باید عبارت با مسئولیت محدود قید شود. تا کسانی که با شرکت معامله می کنند، متوجه این موضوع باشند که با شرکتی معامله می کنند که مسئولیتش محدود به سرمایه اش است.
به موجب ماده 117 قانون تجارت ، در اسم شرکت تضامنی عبارت " شرکت تضامنی " و لااقل اسم یک نفر از شرکا باید ذکر شود. در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکا نباشد باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده است عبارتی از قبیل ( و شرکا ) یا ( برادران ) قید شود. ذکر نام شرکا در اسم شرکت تضامنی، از این لحاظ اهمیت دارد که مشخص نام اشخاصی است که ضامن تعهدات شرکت هستند. هر قدر اعتبار اشخاص زیادتر باشد، به همان اندازه اعتبار شرکت نیز زیادتر خواهد بود.
وفق ماده 184 قانون تجارت ، در اسم شرکت نسبی باید عبارت ( شرکت نسبی ) و لااقل اسم یک نفر از شرکا ذکر شود. در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکا نباشد، باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده عبارتی از قبیل ( و شرکا ) یا ( برادران) ذکر شود.
در اسم شرکت مختلط غیرسهامی، باید عبارت " شرکت مختلط " و برای عدم اشتباه با نوع دیگر آن جمله " غیرسهامی " و حداقل اسم یکی از شرکای ضامن قید شود.
ذکر نام یک یا چند نفر از شرکاء ضامن جهت اعتبار شرکت می باشد. ولی نام هیچ یک از شرکای با مسئولیت محدود نباید جزء نام شرکت قید شود. چنانچه در ماده 143 قانون تجارت تصریح شده است که : " هر یک از شرکای با مسئولیت محدود که اسمش جزء اسم شرکت باشد، در مقابل طلبکاران شرکت شریک ضامن محسوب خواهد شد. هر قراری که برخلاف این ترتیب بین شرکاء باشد، در مقابل اشخاص ثالث بی اثر است ".
پس از تصمیم گیری راجع به موارد مهمی مثل تعیین موضوع، شرکا، سرمایه ، قالب ، نام شرکت و ... با مراجعه به سامانه اداره فوق الذکر، اطلاعات مورد نیاز را در سامانه وارد نمایید. مرجع مربوطه، پس از وصول درخواست ثبت تاسیس، نسبت به بررسی اطلاعات وارد شده اقدام می نماید.
در صورت تایید، می بایست مدارک لازم را از طریق پست به اداره ثبت شرکت ها ارسال نمایید. پس از بررسی مدارک ارسال شده و تایید کارشناسی، نسبت به احراز هویت و اخذ امضا اقدام می گردد.
در انتها باید هزینه ای برای آگهی موضوع ثبت پرداخت نمایید و خلاصه ای از ثبت شرکت که توسط کارشناسان اداره مربوطه تهیه شده دریافت و در روزنامه رسمی دادگستری و روزنامه کثیرالانتشاری که خودتان تعیین می کنید چاپ و یا آگهی نمایید.
تا زمانی که این آگهی ثبت در روزنامه رسمی شرکت آگهی نشده و به اطلاع عموم نرسد در واقع انگار شرکت شما ثبت نشده است.
از انتخابتان متشکریم.