تحادیه تعاونی، اتحادیه ای است که برای تامین تمام یا قسمتی از مقاصدی که قانون برای او تعیین می کند با عضویت تعاونی هایی که دارای موضوع فعالیت واحد بوده و در قلمرو جغرافیایی آن قرار دارند ، تشکیل می شود.
اعضای اتحادیه تعاونی ، نباید از هفت عضو کمتر باشد . به تصریح قانون ، عضویت در اتحادیه تعاونی، اختیاری است و تعاونی هایی که عضو اتحادیه نباشند، از حقوق قانونی محروم نخواهند شد و بدین ترتیب ، " اصل آزادی عضویت " در تعاونی ها ، در تشکیل اتحادیه تعاونی، رعایت می شود.

اتحادیه های تعاونی روستایی یا کشاورزی، در سطح شهرستان ، استان و کشور تشکیل می شوند. به بیان نمونه اساسنامه ها ، اتحادیه تعاونی روستایی یا کشاورزی شهرستان ، به ترتیب با عضویت شرکت های تعاونی روستایی یا کشاورزی واقع در شهرستان مربوط، و اتحادیه های تعاونی روستایی یا کشاورزی استان ، به ترتیب با عضویت اتحادیه های تعاونی روستایی یا کشاورزی واقع در شهرستان های استان مربوط و بالاخره اتحادیه های تعاونی روستایی یا کشاورزی مرکزی یا کشوری، با عضویت اتحادیه های تعاونی روستایی یا کشاورزی واقع در استان های کشور تشکیل می شوند.
اتحادیه های تعاونی زنان روستایی استان های کشور، می توانند در اتحادیه مرکزی تعاونی روستایی عضو شوند.
با ذکر این مقدمه، ذیلاَ به بررسی پروسه ثبت اتحادیه های تعاونی و روستایی و کشاورزی می پردازیم.

• ثبت اتحادیه

برای به ثبت دادن اتحادیه، موافقت وزارت جهاد کشاورزی ( سازمان تعاون روستایی محل ) ، لازم است . سازمان مزبور میتواند به دلیل یا دلایل زیر، تقاضای ثبت اتحادیه را رد کند که در این صورت باید نظر خود را مستدلاَ به اتحادیه در شرف تاسیس اعلام دارد. دو دلیل مزبور عبارتند از: 1) عدم تطبیق اساسنامه اتحادیه با مقررات قانون شرکت های تعاونی؛ 2) عدم تطبیق هدف های اتحادیه با مقاصد و هدف های مذکور در قانون شرکت های تعاونی .
نظر سازمان ، دایر بر رد تقاضای ثبت اتحادیه، قابل اعتراض است. اعتراض باید ظرف مدت ده روز از تاریخ وصول اعلام نظر سازمان ، همراه دلایل و مدارک مربوط و رونوشت اعلام نظر دایر بر رد تقاضایثبت ، به " شورای رسیدگی و داروی در اختلاف تعاونی ها " ارسال شود. نظر شورای مزبور قطعی و لازم الاجراست.
برای به ثبت دادن اتحادیه ، باید اولین هیات مدیره آن، این مدارک را به مرجع ثبت تسلیم کند :
اساسنامه ، نام و مشخصات تعاونیهای موسس و نام و مشخصات نمایندگان آن ها که به عنوان موسسان یا هیات موسس جهت تشکیل اتحادیه اقدام کرده اند ، نام و مشخصات اعضای هیات مدیره و بازرس یا بازرسان و مدیرعامل، همراه با تایید وزارت جهاد کشاورزی ( سازمان تعاون روستایی) .
مرجع ثبت در تهران " اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی " و در شهرستان ها ، اداره ثبت واقع در مرکز اصلی اتحادیه است . ( مرکز اصلی اتحادیه تعاونی، در اساسنامه آن قید می شود ) . یادآوری میگردد که در مورد اتحادیه های تعاونی روستایی، انتشار آگهی ثبت ، در روزنامه رسمی و جراید دیگر، لازم نیست . کلیه اتحادیه های تعاونی، ازپرداخت حق الثبت معافند.
• چند مطلب
در رابطه با تشکیل و ثبت اتحادیه های تعاونی روستایی و کشاورزی، اشاره به چند مطلب لازم به نظر می رسد :
- امور مربوط به تشکیل و ثبت تعاونی های روستایی و کشاورزی، ظاهراَ راجع به وزارت جهاد کشاورزی است ؛ ولی عملاَ با استفاده از تفویض اختیاری که به عمل آمده است ، موارد مزبور و سایر امور مربوط به تعاونی های مذکور ، بر عهده " سازمان تعاون روستایی " است.
- انتخاب اعضای هیات مدیره و بازرس یا بازرسان ، اعم از اصلی و علی البدل ، با اکثریت نسبی به عمل می آید. انتخاب شوندگان باید قبولی خود را کتباَ اعلام کنند.
- اتحادیه باید دارای اساسنامه باشد. اساسنامه حاوی مقررات و مطالبی است که مبین نوع اتحادیه و اختیارات و وظایف مجامع عمومی، مدیران ، بازرسان و مقررات مربوط به امور مالی و غیره است. اساسنامه برای انواع اتحادیه ها ، به عنوان " نمونه اساسنامه " آماده شده است و موسسین باید آن را تهیه و تکمیل کنند. اساسنامه اتحادیه تعاونی، باید ازجمله شامل نکات زیر باشد : نام ، مدت ، موضوع مرکز اصلی، حدود عملیات اتحادیه ، شرایط عضویت ، شرایط خروج از عضویت ، مقدار سرمایه ، تعداد سهام و مبلغ اسمی و نوع آن ها ، مقررات راجع به مجامع عمومی، هیات مدیره ، بازرسان ، مقررات مالی، مقررات راجع به تغییر سرمایه ، موارد انحلال ، طرز تصفیه پس از انحلال ، مقررات راجع به ادغام و سرمایه گذاری در موسسات و غیره .
- اساسنامه اتحادیه ، در جلسه رسمی مجمع عمومی موسس با رای اکثریت مطلق حاضران در آن به تصویب می رسد ، مشروط بر اینکه تعداد آراء موافق با اساسنامه ، کمتر از هفت رای نباشد. در مجمع عمومی موسس، هر داوطلب عضویت ، صرف نظر از تعداد سهامی که دارد ، فقط یک رای دارد. تصویب سایر امور نیز با اکثریت مطلق مزبور صورت می گیرد.
- آن عده از داوطلبان تشکیل اتحادیه که با مصوبات مجمع عمومی موسس موافق نباشند ، اعم از اینکه در مجمع عمومی مزبور نمایندگان آن ها، حضور داشته یا نداشته باشند، در صورتی که یک هفته پس ازتشکیل مجمع ، مخالفت خود را کتباَ اعلام کنند، حق استرداد تقاضای عضویت خود و مبالغی که برای خرید سهم یا سهام پرداخته اند ، دارند. در این صورت سرمایه اتحادیه تعاونی به مبلغی پس از کسر وجوه سهام این گونه اشخاص، به ثبت خواهد رسید . وجوهی که داوطلبان مزبور بابت سهام خود پرداخته اند باید بلافاصله بعد از معرفی شدن دارندگان امضای مجاز، مسترد گردد.
هم چنین بخوانید :
- شرایط اتحادیه تعاونی و مقاصد آن
- شرایط عضویت در اتحادیه ی تعاونی
- ثبت انحلال اتحادیه شرکت های تعاونی

" گروه فکر برتر "
مجموعه ای متشکل از برترین متخصصان با بهره گیری از خدمات بهینه