در هنگام ثبت شرکت، یکی از مواردی که می بایست آگاهانه در رابطه با آن تصمیم گرفت ، مسئولیت مدیر یا مدیران شرکت است. در این مقاله، ضمن اینکه به ترتیب اداره شرکت با مسئولیت محدود می پردازیم، مسئولیت های مدیران این شرکت را نیز بیان می کنیم. در این رابطه ، مقالات ذیل را نیز می توانید بخوانید :

- اداره شرکت با مسئولیت محدود

- اختیارات و وظایف مدیر شرکت با مسئولیت محدود

- راهنمای گام به گام تشکیل و ثبت شرکت با مسئولیت محدود

• اول : مدیران شرکت

" ترتیب اداره شرکت با مسئولیت محدود ، به وسیله یک یا چند مدیر موظف یا غیرموظف که از بین شرکا یا از خارج برای مدت محدود یا نامحدودی معین می شوند، اداره می گردد. "
بر این اساس :
اولاَ : اداره شرکت با مسئولیت محدود به وسیله مدیران معینه اداره می شود و مرجع تعیین مدیران ، مجمع عمومی شرکا می باشد.
ثانیاَ : مدیر یا مدیران ممکن است موظف ، یعنی حقوق بگیر یا غیرموظف باشند. معمولاَ مدیران غیرموظف مدیرانی هستند که از بین شرکا انتخاب می شوند و با در نظر گرفتن روابط خصوصی شرکا و شناخت آن ها از همدیگر، به صورت افتخاری انجام وظیفه می کنند. ولی اگر مدیر شرکت موظف باشد ، وظیفه و حقوق او از طرف مجمع عمومی شرکا تعیین می شود.
ثالثاَ : مدیر شرکت ممکن است از بین شرکا انتخاب شود یا خارج از شرکت انتخاب گردد.
گرچه علی الاصول شرکا در کار مدیر یا مدیران نظارت دارند، ولی چون طبق ماده 109 قانون تجارت موقعی در شرکت های با مسئولیت محدود هیئت نظار انتخاب می شود که تعداد شرکا بیش از دوازده نفر باشند، بنابراین به منظور اعمال نظارت در کار مدیر یا مدیران در شرکت های با مسئولیت محدودی که تعداد شرکا آن ها تا دوازده نفر می باشند، به نظر بهتر آن است که یک هیئت مدیره ای انتخاب شود که به صورت غیرموظف ( افتخاری ) انجام وظیفه نماید. و چون شرکت ناظر یا بازرسی در این قبیل شرکت ها ندارد ، در کارهای مدیر که تحت عنوان ( مدیرعامل ) انتخاب می شود نظارت نمایند.
رابعاَ : مدت ماموریت مدیر ممکن است محدود یا نامحدود باشد. در صورت محدود بودن مدت مدیریت، تجدید انتخاب ، تمدید مدت مدیریت و یا تعیین مدیر جدید به عهده مجمع عمومی شرکا خواهد بود.
در صورت نامحدود بودن مدت مدیریت ، حدود آن مدت تا موقعی است که مجمع شرکا رای به عزل مدیر نداده باشد که موارد عزل در اساسنامه معین می شود.
خامساَ : برای تعیین شرایط احراز سمت مدیریت در شرکت های با مسئولیت محدود به علت سکوت قانون تجارت در این مورد ، باید از ماده 111 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 24 / 12 / 1347 اخذ ملاک شود.

• دوم : مسئولیت مدیر یا مدیران در شرکت با مسئولیت محدود

مدیر یا مدیران شرکت های با مسئولیت محدود ، دارای مسئولیت های مدنی و کیفری است که در قانون تجارت پیش بینی شده است.
الف- مسئولیت تضامنی : مدیر یا مدیران شرکت در موارد ذیل در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی دارند :
1- نسبت به قیمتی که در حین تشکیل شرکت برای سهم الشرکه های غیرنقدی معین شده. بدیهی است مسئولیت مدیر یا مدیران در این مورد در صورتی است که از بین شرکا انتخاب شده باشند .
2- در هر شرکت با مسئولیت محدود که در موقع تشکیل ، تمام سرمایه نقدی آن تادیه نشده و سهم الشرکه غیرنقدی نیز تقویم و تسلیم نشده باشد باطل و از درجه اعتبار ساقط است . ولیکن شرکا در مقابل اشخاص ثالث، حق استناد به این بطلان ندارند.
اگر حکم بطلان صادر شود، مدیرهایی که در حین حدوث سبب بطلان ، یا بلافاصله پس از آن ، سر کار بوده و انجام وظیفه نکرده اند ، در مقابل شرکا دیگر و اشخاص ثالث نسبت به خسارات ناشیه از این بطلان متضامناَ مسئول خواهند بود.
3- اگر در شرکت با مسئولیت محدود ، در شرکتنامه صراحتاَ قید نشده باشد که سهم الشرکه های غیرنقدی هر کدام به چه میزان تقویم شده است، آن شرکت باطل و از درجه اعتبار ساقط است.
لیکن شرکا در مقابل اشخاص ثالث، حق استناد به این بطلان ندارند.
اگر حکم بطلان صادر شود، مدیرهایی که در حین حدوث سبب بطلان ، یا بلافاصله پس از آن ، سر کار بوده و انجام وظیفه نکرده اند ، در مقابل شرکای دیگر و اشخاص ثالث نسبت به خسارات ناشیه از این بطلان متضامناَ مسئول خواهند بود.
مرور زمان دعاوی فوق به شرح ماده 99 و ذیل ماده 101 قانون تجارت ده سال بسته به مورد از تاریخ تشکیل شرکت ، یا از تاریخ حدوث سبب بطلان است.
ب- مسئولیت کلی مدیران : به طور کلی مدیران در قبال عدم انجام هر نوع وظیفه و تکلیفی که قانوناَ به عهده دارند، مسئول بوده و جوابگو خواهند بود و اگر در این رهگذر خساراتی به شرکت یا شرکا وارد آید بایستی از عهده خسارات مزیور برآیند.
ج- مسئولیت کیفری : در این مورد ماده 115 قانون تجارت می گوید :
" اشخاص ذیل کلاهبردار محسوب می شوند :
الف- موسسین و مدیرانی که برخلاف واقع ، پرداخت تمام سهم الشرکه نقدی و تقویم و تسلیم سهم الشرکه غیرنقدی را در اوراق و اسنادی که باید برای ثبت شرکت بدهند ، اظهار کرده باشند.
ب- کسانی که به وسایل متقلبانه سهم الشرکه غیرنقدی را ، بیش از قیمت واقعی آن تقویم کرده باشند.
ج- مدیرانی که با نبودن صورت دارایی یا به استناد صورت دارایی مزور، منافع موهومی را بین شرکا تقسیم کنند ".
درباره تزوبر ماده 20 قانون مجازات اسلامی ( تعزیرات ) مصوب 18 / 5/ 1362 تعریف لازم ارائه داده است. قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده مصوب 2 / 3 / 1375 برای جعل و تزویر به شرح ماده 523 تعریف واحدی بیان داشته و در ماده 532 برای تزویر کارمندان مجازات حبس و جزای نقدی تعیین کرده است. و طبق ماده 542 شروع به تزویر را نیز قابل مجازات اعلام کرده است.
و ماده 240 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت می گوید :
" هر سودی که بدون رعایت مقررات این قانون تقسیم شود ، منافع موهوم تلقی خواهد شد ".
به نظر دعوی استرداد منافع موهوم قابل استماع بوده و مرور زمان آن به استناد ماده 219 قانون تجارت ، پنج سال است و مبدا مرور زمان از تاریخ تقسیم منافع شروع می شود. ( طبق نشریه شماره 7257- 27/11/1361 شورای نگهبان منتشره در مجموعه قوانین سال 1363 مرور زمان موضوع ماده 731 ق. ا. د. م مخالف با موازین شرع تشخیص داده شده است ) .
اساسنامه انتخابی به عنوان تمثیل در مواد 9، 10 و 11 در مورد هیئت مدیره می گوید :
ماده 9 : " شرکت به وسیله هیئت مدیره ای مرکب از سه نفر که مجمع شرکا از بین شرکا یا از خارج از شرکت برای مدت نامحدود انتخاب می نماید ، اداره خواهد شد ".
ماده 10 : " هیئت مدیره از بین خود ، یک نفر به سمت رئیس هیئت مدیره ، و یک نفر به سمت مدیرعامل و یک نفر به سمت مدیر فنی انتخاب خواهد نمود " .
ماده 11 : " هیئت مدیره نماینده قانونی شرکت بوده و برای اداره امور شرکت دارای همه گونه اختیارات می باشد و مخصوصاَ در موارد زیر :
انجام امور اداری و انجام تشریفات قانونی، حفظ اموال و تنظیم فهرست دارایی رسیدگی به محاسبات شرکت ، تنظیم بیلان سالانه ، انتخاب و استخدام پرسنل مورد نیاز و تعیین حقوق و مزایای آن ها، مشارکت با سایر شرکت ها، استقراض به نام شرکت از بانک ها و موسسات ملی و دولتی و اشخاص با وثیقه و یا بدون وثیقه ، افتتاح حساب و تحصیل اعتبار از بانک ها، خرید و فروش و اجاره اموال منقول و غیرمنقول و ماشین آلات و مواد اولیه برای رفع نیاز شرکت ، تعیین وکیل و وکیل در توکیل ، تعقیب دعاوی شرکت چه شرکت مدعی باشد و چه مدعی علیه در تمام مراحل قضایی با تمام اختیارات ، تنظیم آیین نامه های داخلی لازم " و مواد بعدی اعلام می کنند :
ماده 12 : " امضای کلیه اوراق و اسناد بهادار از قبیل چک و سفته و برات و اوراق تعهد آور با رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل یا مدیر فنی متفقاَ و با مهر شرکت معتبر است . ولی سایر اوراق از قبیل مکاتبات اداری، اسناد رسمی ، عقود ، قراردادها با مدیر عامل و مدیر فنی متفقاَ با مهر شرکت نافذ می باشد ".
ماده 13 : " هر یک از اعضای هیئت مدیره و یا دارندگان حق امضاء می تواند اختیارات و یا حق امضای خود را به یکدیگر و یا با موافقت هیئت مدیره به شخص خارج، با مسئولیت خود واگذار نماید ."
ماده 14 : " جلسات هیئت مدیره بر حسب ضرورت بنا بر دعوت هر یک از مدیران تشکیل می گردد و تشکیل جلسات و اخذ تصمیم در هر موردی ، با اکثریت آراء معتبر می باشد ".
از انتخابتان متشکریم .