• تعریف سهم

بنا به تعریف مندرج در ماده 24 بخش 2 قانون تجارت ، سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی که مشخص میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می باشد . ورقه سهم سند قابل معامله ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد .
طبق مفاد تبصره 1 ماده مذکور، سهم ممکن است بانام و یا بی نام باشد و به موجب تبصره 2 در صورتیکه برای بعضی از سهام یا رعایت این قانون مزایایی قایل شوند این گونه سهام ، سهام ممتاز نامیده می شود .
به موجب ماده 25 اوراق سهام باید متحد الشکل و چاپی و دارای شماره ترتیب بوده و به امضای لااقل 2 نفر که به موجب مقررات اساسنامه تعیین می شوند برسد.
مجموع ارزش سهام ، سرمایه شرکت را تشکیل می دهد و صاحب هر سهم که سهامدار نامیده می شود بدون موافقت مسئولین شرکت اجازه هر گونه دخل و تصرف در سهم یا سهام خویش را دارد بعنوان مثال می تواند نسبت به فروش ، وثیقه یا ودیعه گذاران آن اقدام نماید و همچنین از طرف بستانکاران شرکت عنداللزوم با حکم قضایی ضبط یا توقیف شود .

• مندرجات ورقه سهم

در ورقه سهم به موجب ماده 26 قانون تجارت باید موارد ذیل قید گردد.
1-نام شرکت و شماره ثبت شرکت ها
2- مبلغ سرمایه ثبت شده و مقدار پرداخته شده آن
3- تعیین نوع سهام
4- مبلغ اسمی سهم و مقدار پرداخته شده آن به حروف و به اعداد
5- تعداد سهامی که هر ورقه نماینده آن است .

• گواهینامه موقت سهم

مادامیکه تشریفات ثبت شرکت انجام نشده باشد شرکت نمی تواند نسبت به صدور و انتشار اوراق سهام اقدام نماید از این رو به منظور صیانت از حقوق شرکا ( خریداران سهام ) شرکت صرفاَ می تواند پس از انجام مراحل ثبت و قبل از انتشار اوراق سهام ، گواهینامه موقت سهام صادر و به افراد ذینفع تحویل نماید تا متعاقباَ با اوراق سهام تعویض شوند .
چنانچه ماده 27 تصریح دارد تا زمانی که اوراق سهام صادر نشده است شرکت باید به صاحبان سهام گواهینامه موقت سهم بدهد که معرف تعداد و نوع سهام و مبلغ پرداخت شده آن باشد. این گواهینامه در حکم ورقه سهم است ولی در هر حال ظرف مدل یک سال پس از پرداخت تمامی مبلغ اسمی سهم باید ورقه سهم صادر و به صاحب سهم تسلیم و گواهینامه موقت سهم مسترد و ابطال گردد.
به موجب ماده 28 نیز تا وقتی که شرکت به ثبت نرسیده صدور ورقه سهم یا گواهینامه موقت سهم ممنوع است. در صورت تخلف، امضاء کنندگان مسئول جبران خسارات اشخاص ثالث خواهند بود .

• مبلغ اسمی ورقه سهم

مبلغ اسمی ورقه سهم همان مبلغ رسمی است که در اوراق سهام منعکس است و می تواند با ارزش واقعی سهم که ملاک داد و ستد در بازار سهام یا بورس اوراق بهادار است متفاوت باشد . بدیهی است چنانچه عملکرد شرکت مثبت و سودآور باشد ارزش سهام آن بیش از مبلغ اسمی و در صورت عکس کم تر از مبلغ اسمی خواهد بود .
در خصوص حداقل یا حداکثر مبلغ اسمی سهام ، قانون تجارت مبلغ حداقلی تعریف نکرده است لیکن در ماده 29 صراحت دارد در شرکت های سهامی عام مبلغ اسمی هر سهم نباید از ده هزار ریال بیشتر باشد . شاید منظور قانون گذار از تعیین سقف ارزش برای قطعات سهام ، جلوگیری از محدودیت تعداد سهامداران در شرکت های عام و تسری موضوع خرید سهام به تعداد بیشتری از خریداران سهام در جهت تحقق لفظ عام بوده است . لازم به ذکر است مبلغ اسمی سهام و همچنین قطعات سهام در صورت تجزیه ( طبق ماده 32 ) باید متساوی باشد .

• انواع سهام

انواع سهام از نظر قانون تجارت عبارتند از سهام بانام ، بی نام و ممتاز
الف- سهام با نام
سهام با نام به سهامی اطلاق می شود که نام صاحب سهم در آن قید شده باشد. وفق ماده 40 قانون تجارت انتقال سهام بانام باید در دفتر ثبت شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضاء کند. در مواردی که تمامی مبلغ اسمی سهم پرداخت نشده است نشانی کامل انتقال گیرنده نیز در دفتر ثبت سهام شرکت قید و به امضای انتقال گیرنده یا وکیل یا نماینده قانونی او رسیده و از نظر اجرای تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهم معتبر خواهد بود . هر گونه تغییر اقامتگاه نیز باید به همان ترتیب به ثبت رسیده و امضا شود.هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق به عمل آید از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است .
ب- سهام بی نام
بنا به ماده 39 سهام بی نام به صورت سند در وجه حامل تنظیم و مالک ، دارنده آن شناخته می شود مگر خلاف آن ثابت گردد. نقل و انتقال این گونه سهام به قبض و اقباض به عمل می آید. بنابراین سهام بی نام به سهامی اطلاق می گردد که نام صاحب سهم در آن ذکر نشده باشد و دارنده آن مالک و صاحب آن شناخته می شود و نقل و انتقال آن منوط به تحویل و دریافت است و مستلزم هیچگونه تشریفات ثبت نیست . لازم به ذکر است گواهی نامه موقت سهام بی نام در حکم سهام بانام است و از لحاظ مالیات بر درآمد مشمول مقررات سهام بی نام می باشد .
ج- سهم ممتاز
سهام ممتاز به سهامی اطلاق می شود که در مقایسه با سایر سهام ( سهام عادی ) از امتیاز و اولویت برخوردار باشند . این قبیل امتیازها که باید در اساسنامه شرکت منعکس و به تصویب مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام رسیده باشد شامل موارد ذیل می باشد :
1- اعمال تخفیف در پرداخت مبلغ اسمی سهام
2- تخصیص سود بیشتر به سهام ممتاز
3- پرداخت مبلغ اسمی سهام به سهامداران سهام ممتاز قبل از انحلال شرکت هنگامی که موضوع انحلال مطرح باشد .
4- اعمال نظر در خصوص تعیین مدیران شرکت یا تفوق آراء سهامداران ممتاز نسبت به سهامداران عادی
5- مستثنی کردن سهامداران ممتاز از اعمال زیان عملکرد
بر اساس ماده 42 هر شرکت سهامی می تواند به موجب اساسنامه و همچنین تا موقعی که شرکت منحل نشده است طبق تصویب مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام ، سهام ممتاز ترتیب دهد . امتیازات این گونه سهام و نحوه استفاده از آن باید به طور وضوح تعیین گردد.
هر گونه تغییر در امتیازات وابسته به سهام ممتاز باید به تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت با جلب موافقت دارندگان نصف به علاوه یک این گونه سهام انجام گیرد .

• سایر انواع سهام

علاوه بر سهام مذکور که در قانون تجارت قید گردیده اند سایر انواع سهام عبارتند از سهام نقدی و غیر نقدی ، سهام انتفاعی و سهام موسس
_ سهام نقدی و غیر نقدی
سهام نقدی به سهامی اطلاق می شود که ارزش آن نقداَ پرداخت شده باشد و یا بخشی از آن به صورت نقدی و بخش دیگر تعهد پرداخت شده باشد و سهام غیر نقدی نیز عبارت از سهامی است که قیمت آن در قالب آورده غیر نقدی شامل ساختمان ، خودرو ، ماشین آلات ، لوازم اداری ، مواد اولیه و نظایر آن تامین شده باشد .
لازم به ذکر است آورده غیر نقدی باید تقویم و توسط کارشناس رسمی وزارت دادگستری تعیین ارزش شده باشد و گزارش مربوطه در اختیار مجمع عمومی موسس قرار داده شود . چنانچه آورده غیر نقدی توسط مجمع تصویب نگردد مدیون موظف است ظرف فاصله دو مجمع که حداکثر ظرف مدت یک ماه منعقد می گردد نسبت به تامین کسری ارزش آورده غیرنقدی اقدام و یا تعهد خود را به صورت نقد تبدیل و تادیه نماید . در غیر این صورت تعهدات مربوطه در خصوص خرید سهام لغو و شرکت فرد دیگری از پذیره نویسان را جایگزین وی خواهد نمود.
ضمناَ وفق ماده 81 در صورتیکه در جلسه دوم معلوم گردد که در اثر خروج دارندگان آورده غیر نقد و یا مطالبه کنندگان مزایا و عدم تعهد و تادیه سهام آن ها از طرف سایر پذیره نویسان ، قسمتی از سرمایه شرکت تعهد نشده است و به این ترتیب شرکت قابل تشکیل نباشد موسسین باید ظرف مدت ده روز از تاریخ تشکیل آن مجمع ، مراتب را به مرجع ثبت شرکت ها اطلاع دهند تا مرجع مزبور گواهی نامه عدم ثبت شرکت ( وفق ماده 19 ) را صادر کند.
به موجب ماده 82 در شرکت های سهامی خاص تشکیل مجمع عمومی موسس الزامی نیست لیکن جلب نظر کارشناس مذکور در ماده 76 این قانون ضروری است و نمی توان آورده های غیر نقد را به مبلغی بیش از ارزیابی کارشناس قبول نمود .
بنابراین با عنایت به مفاد مواد 76 و 82 قانون تجارت ، ارزیابی و تعیین ارزش آورده غیرنقدی شرکاء در شرکت های عام و خاص می بایست توسط کارشناس رسمی صورت پذیرد .
_ سهام انتفاعی
سهم انتفاعی بطور معمول در قبال امتیازی است که دولت به منظور انتقال صنایع به مناطق محروم یا انجام نوعی خدمت در مناطق خاص برای یک شرکت صادر می نماید و شرکت نیز متعهد است در پایان فعالیت ، دارایی خود را به دولت واگذار نماید. در چنین حالتی شرکت منافع حاصله را به سهام انتفاعی تبدیل و به نسبت سهام سهامداران به آن ها تحویل می نماید . لازم به ذکر است سهامداران سهام غیرانتفاعی صرفاَ در موقعی از سرمایه شرکت سهم خواهند برد که سرمایه دارندگان سهام کلاَ پرداخت شده باشد .
_ سهام موسس
سهام موسس مشتمل بر سهامی است که به لحاظ فعالیت هیات موسس و ابتکار و خلاقیت آن ها بنا به تجویز اساسنامه به موسسین شرکت تعلق می گیرد. این نوع سهام به طور معمول از میزان سود بیشتری نسبت به سهام عادی برخوردار هستند. میزان سود بیشتر را نیز اساسنامه تعیین می کند .
ثبت شرکت فکر برتر
{ پاسخی شایسته به نیازهای ثبتی و حقوقی شما }