شرکت سهامی شرکتی است بازرگانی که با سرمایه شرکاء و به منظور انجام امور انتفاعی تشکیل گردیده و سرمایه آن متشکل از سهام دارای ارزش واحد است و مسئولیت شرکاء محدود به اصل و فرع (سود) سرمایه آن ها است. شرکت سهامی خود به دو نوع تقسیم می شود: نوع اول؛ شرکت هایی که موسسین آن ها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کند. این گونه شرکت ها، شرکت سهامی عام نامیده می شوند. نوع دوم؛ شرکت هایی که تمام سرمایه آن ها در موقع تاسیس منحصراَ توسط موسسین تامین گردیده است. این گونه شرکت ها، شرکت سهامی خاص نامیده می شوند. شرکت های سهامی بدلیل کثرت سرمایه، تعدد شرکاء و تنوع و گستره فعالیت، مهم ترین، بزرگ ترین و فعال ترین نوع شرکت در میان شرکت های موجود بحساب می آیند. در این جا به منظور تشریح کم و کیف موضوع به شرح و بسط مفاهیم موجود در اظهارنامه شرکت سهامی پردازیم.
سعی و کوشش هر جامعه بیشتر متوجه تشویق مخترعین برای اکتشافات و اختراعات جدیدی می باشد و به وسایل مختلفه در صدد تشویق مخترعین بر می آیند. البته اغلب اختراعات فوراً و بلافاصله بوجود نمی آید بلکه هر اختراعی دنباله مطالعات و اکتشافات سابق بوده و تقریباَ تکامل یافته آن ها محسوب می شود. مثلاَ ماشین بخار، اتومبیل های سواری کنونی، رادیو و تلویزیون همه مسبوق به سوابقی هستند که نمی شود همه آن ها را کار یک نفر دانست و بدین ترتیب جامعه و مخترع هر دو در یک اختراع جدید سهیم می باشند.
شرکت های با مسئولیت محدود پس از شرکت های سهامی، از متداول ترین انواع شرکت های تجاری در ایران است. به موجب ماده 94 قانون تجارت: "شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده و هر یک از شرکا بدون اینکه سرمایه به سهام و یا قطعات سهام تقسیم شده باشد فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت، مسئول قروض و تعهدات شرکت است."
اساسنامه شرکت، قانون اساسی شرکت محسوب می شود و کلیه اصول و ضوابط حاکم بر روابط شرکت و شرکا و افراد ثالث و اداره و انحلال شرکت در آن پیش بینی شده است. در حقیقت، اساسنامه شرکت سهامی سندی است که به آن اعتبار می دهد و در آن خط مشی و سرمایه شرکت، هدف و نحوه فعالیت و وظایف هر یک از اعضای شرکت و هیئت مدیره و مجامع عمومی و بازرسان شرکت و تعداد مدیران و نحوه انتخاب و مدت ماموریت و چگونگی تعیین جانشین مدیرانی که فوت یا استعفا نموده و یا محجور و معزول می شوند معین می گردد و کلیه مواد آن برای اعضاء لازم الرعایه می باشد. چنانچه در زندگی یک شخص حقیقی سجل یا شناسنامه او باعث هویت و اعتبارش می شود در شخص حقوقی نیز اساسنامه به او هویت و اعتبار می دهد و حدود اختیارات و وظایف مدیران و میزان مسئولیت آن ها و چگونگی عملکرد آن ها درآن قید می گردد.
یکی از متداول ترین انواع شرکت های تجاری در ایران، شرکت های سهامی هستند. برابر ماده اول لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 24 اسفند ماه 1347 که می گوید: "شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها است"، در شرکت سهامی، سرمایه شرکت به سهام متساوی القیمه تقسیم شده، مبلغ اسمی سهام و حتی در صورت تجزیه آن به قطعات سهام باید متساوی باشد. تجزیه سهم بدین صورت است که هر سهم ممکن است به چند قطعه معین که "پاره سهم" نامیده می شود، تجزیه گردد.هر پاره سهم دارای ارزش معین بوده ولی فاقد حقوق مربوط به یک سهم می باشد و مجموع آن ها یک سهم را تشکیل می دهد.