پس از تاسیس شرکت و تعیین هیئت مدیره، اهمیت شرکت به نحوه و چگونگی اداره آن و صلاحیت و شایستگی مدیران و گدانندگان بستگی دارد. زیرا هسته مرکزی مدیران مجرب و شایسته می باشند که می توانند با استفاده از تجربیات و اعمال رویه های صحیح، شرکت را به مرحله عالی و مطلوب برسانند تا در صحنه های اقتصادی شکوفا گردد و سرمایه آن در جهت صحیح و سالم به کار افتد تا سود قابل توجهی کسب نماید و اندوخته های آن افزایش یابد به این جهت برای جلوگیری از انحرافات مالی و تعهدات هیئت مدیره در قبال سهامداران شرکت و احیاناَ جرائمی که ممکن است مرتکب بشوند مجازات هایی برای آن ها نیز پیش بینی گردیده است که در ماده 246 قانون تجارت و مواد بعدی ملاحظه می گردد.
ماده 246 چنین می گوید :
" رئیس و اعضاء هیئت مدیره هر شرکت سهامی در صورت ارتکاب هر یک از جرائم ذیل به حبس تادیبی از دو ماه تا شش ماه یا به جزای نقدی از سی هزار تا سیصد هزار ریال یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد.
1- در صورتیکه ظرف مهلت مقرر در این قانون قیمت پرداخت نشده مبلغ اسمی سهام شرکت را مطالبه نکنند و یا دو ماه قبل از پایان مهلت مذکور مجمع عمومی فوق العاده را جهت تقلیل سرمایه شرکت تا میزان مبلغ پرداخت شده دعوت ننمایند.
2- در صورتیکه قبل از پرداخت کلیه سرمایه شرکت به صدور اوراق قرضه مبادرت کرده یا صدور آن را اجازه دهند ".
3- در صورتیکه هر یک از اعضاء هیئت مدیره قبل از انقضاء مهلت مقرر در جلسه هیئت مزبور، صریحاَ اعلام کند که باید به تکلیف قانونی برای سلب مسئولیت جزایی عمل شود و ب هاین اعلام از طرف سایر اعضاء هیئت مدیره توجه نشود و جرم تحقق پیدا کند عضو هیئت مدیره که تکلیف قانونی خود را اعلام کرده است مجرم شناخته نخواهد شد، به شرط اینکه علاوه بر اقداماتی که بیان شد مراتب از طریق اظهارنامه رسمی به هر یک از اعضاء هیئت مدیره اعلام شده باشد. ( ماده 247)
4- رئیس و اعضاء هیئت مدیره هر شرکت سهامی عام که قبل از تادیه کلیه سرمایه ثبت شده شرکت و قبل از انقضاء دو سال تمام از تاریخ ثبت شرکت و تصویب دو ترازنامه آن توسط مجمع عمومی مبادرت به صدور اوراق قرضه بنماید به حبس تادیبی از سه ماه تا دو سال و جزای نقدی از بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال محکوم خواهند شد. ( ماده 251 )
5- رئیس و اعضاء هیئت مدیره و مدیر عامل هر شرکت سهامی که نکات مندرج در ماده 60 این قانون را در اوراق قرضه قید ننمایند به جزای نقدی از بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال محکوم خواهند شد. ( ماده 252 )
6- رئیس و اعضاء هیئت مدیره هر شرکت سهامی که حداکثر تا 6 ماه پس از پایان هر سال مالی مجمع عمومی عادی صاحبان سهام را دعوت نکنند یا مدارک مقرر در ماده 232 را به موقع تنظیم و تسلیم ننمایند به حبس از دو ماه تا شش ماه یا به جزای نقدی از بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد. ( ماده 254 )
7- رئیس و اعضاء هیئت مدیره هر شرکت سهامی که صورت حاضرین در مجمع را مطابق ماده 99 تنظیم نکند به جزای نقدی از بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال تا دویست هزار ریال محکوم خواهند شد. ( ماده 255 )
8- هیئت رئیسه هر مجمع عمومی که مذاکرات و تصمیمات مجمع را صورت جلسه ننماید و یا حق رای مربوط به صاحبان سهام را نادیده بگیرد به مجازات مقرر در بند 8 محکوم خواهند شد.

• مجازات اعضاء هیئت مدیره در سایر موارد

علاوه بر مواردی که بیان گردید هر یک از اعضاء هیئت مدیره که در امور اداره شرکت دچار انحراف و خبط و خطایی بشوند حسب مورد به مجازات مقرر در قانون محکوم می شوند که چون نوع اعمال مجرمانه و مجازات های پیش بینی شده در قانون متفاوت بوده و در عین حال دانستن آن حائز اهمیت است . لذا برای آگاهی بیشتر عین مواد مربوط به این مسائل ذکر می شود.
ماده 258 – اشخاص ذیل به حبس تادیبی از یک سال تا سه سال محکوم خواهند شد.
1- رئیس و اعضاء هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت که بدون صورت دارایی و ترازنامه یا به استناد صورت دارایی و ترازنامه مزور منافع موهومی را بین صاحبان سهام تقسیم کرده باشند.
2- رئیس و اعضاء هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت که اموال یا اعتبارات شرکت که ترازنامه غیرواقع به منظور پنهان داشتن وضعیت واقعی شرکت به صاحبان سهام تقسیم کرده باشند.
3- رئیس و اعضاء هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت که اموال یا اعتبارات شرکت را برخلاف منافع شرکت برای مقاصد شخصی یا برای شرکت یا موسسه دیگری که خود به طور مستقیم یا غیرمستقیم در آن ذینفع می باشند مورد استفاده قرار دهند.
4- رئیس و اعضاء هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت که با سوء نیت از اختیارات خود برخلاف منافع شرکت برای مقاصد شخصی یا به خاطر شرکت یا موسسه دیگری که خود به طور مستقیم یا غیرمستقیم در آن ذینفع می باشند، استفاده نمایند.
5- رئیس و اعضاء هیئت مدیره شرکت که متعمداَ مجمع عمومی صاحبان سهام را در هر موقع که انتخاب بازرسان شرکت باید انجام پذیرد به این منظور دعوت ننمایند و یا بازرسان شرکت را به مجامع عمومی صاحبان سهام دعوت نکنند به حبس از دو ماه تا شش ماه یا جزای نقدی از بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال و یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد.
6- رئیس و اعضای هیئت مدیره شرکت که متعمداَ مجمع عمومی صاحبان سهام را در هر موقع که انتخاب بازرسان شرکت باید انجام پذیرد به این منظور دعوت ننمایند و یا بازرسان شرکت را به مجامع عمومی صاحبان سهام دعوت نکنند به حبس از دو ماه تا شش ماه یا جزای نقدی از بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال و یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد.
7- رئیس و اعضاء هیئت مدیره و مدیر عامل هر شرکت سهامی که قبل از به ثبت رسیدن افزایش سرمایه یا در صورتی که ثبت افزایش سرمایه مزورانه یا بدون رعایت تشریفات لازم انجام گرفته باشد. سهام یا قطعات سهام جدید صادر و منتشر کنند به جزای نقدی از ده هزار ریال تا یکصد هزار ریال محکوم خواهند شد و در صورتی که قبل از پرداخت تمامی مبلغ اسمی سهام سابق مبادرت به صدور انتشار سهام جدید یا قطعات سهام جدید بنمایند به حبس تادیبی از دو ماه تا شش ماه و جزای نقدی از بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال محکوم خواهند شد.
8- رئیس و اعضاء هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت سهامی که مرتکب جرائم ذیل بشوند به جزای نقدی از بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال محکوم خواهند شد.
الف: در صورتیکه در موقع افزایش سرمایه شرکت به استثنای مواردی که در این قانون پیش بینی شده است حق تقدم صاحبان سهام را نسبت به پذیره نویسی و خرید سهام جدید رعایت نکنند و یا مهلتی را که جهت پذیره نویسی سهام جدید باید در نظر گرفته شود به صاحبان سهام ندهند.
ب: در صورتیکه شرکت قبلاَ اوراق قرضه قابل تعویض یا سهم منتشر کرده باشد حقوق و دارندگان اینگونه اوراق قرضه را نسبت به تعوبض اوراق آن ها با سهام شرکت در نظر نگرفته یا قبل از انقضاء مدتی که طی آن این قبیل اوراق قرضه قابل تعویض با سهام شرکت است اوراق قرضه جدید قابل تعویض یا قابل تبدیل به سهام منتشر کنند یا قبل از تبدیل یا تعویض اوراق قرضه یا بازپرداخت مبلغ آن ها سرمایه شرکت را مستهلک سازند یا آن را از طریق بازپرداخت سهام کاهش دهند یا اقدام به تقسیم اندوخته کنند یا در نحوه تقسیم منافع تغییراتی بدهند. ( مواد 262 تا 259)
9- رئیس و اعضاء هیئت مدیره و مدیر عامل هر شرکت سهامی که عالماَ برای سلب حق تقدم از صاحبان سهام نسبت به پذیره نویسی سهام جدید به مجمع عمومی اطلاعات نادرست بدهند یا اطلاعات نادرست را تصدیق نمایند به حبس از شش ماه تا سه سال یا به جزای نقدی از یکصد هزار ریال تا یک میلیون ریال یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد.
1- رئیس و اعضاء هیئت مدیره هر شرکت سهامی که در مورد کاهش سرمایه عالماَ مقررات ذیل را رعایت نکنند به جزای نقدی از بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال محکوم خواهند شد.
2- در صورتیکه پیشنهاد راجع به کاهش سرمایه حداقل چهل و پنج روز قبل از تشکیل مجمع عمومی فوق العاده به بازرس شرکت تسلیم نشده باشد.
3- در صورتیکه تصمیم مجمع عمومی دائر بر تصویب کاهش سرمایه و مهلت و شرایط آن در روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشاری که اعلانات مربوط به شرکت در آن نشر می گردد آگهی نشده باشد.
10- رئیس و اعضاء هیئت مدیره هر شرکت سهامی که در صورت از میان رفتن بیش از نصف سرمایه شرکت بر اثر زیان های وارده حداکثر تا دو ماه مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام را دعوت ننمایند تا موضوع انحلال یا بقاء شرکت مورد شور و رای واقع شود و حداکثر تا یک ماه نسبت به ثبت و آگهی و تصمیم مجمع مذکور اقدام ننمایند به حبس از دو ماه تا شش ماه یا به جزای نقدی از ده هزار ریال تا یکصد هزار ریال یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد. ( مواد 266 تا 263 )