شرکت تعاونی، شرکتی است که برای مدت نامحدود و به منظور رفع احتیاجات مشترک شرکاء و بهبود وضع مادی و اجتماعی آنان تشکیل می شود. شرکت های تعاونی دارای ارکانی از قبیل مجمع عمومی، هیئت مدیره و بازرسین می باشند.
اما اهداف شرکت تعاونی حمایت از منافع مادی اعضا، بهترکردن وضع کار و شغل ، تحصیل رزق و انتظام امور معاش و معیشت آنان و به طور کلی بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی است. فی الواقع اهداف و منظور فوق خصوصیاتی است که شرکت تعاونی را از شرکت تجاری منفک و ممتاز می سازد ؛ زیرا در شرکت تجاری سودآوری به معنای خاص آن، یعنی کسب پول مطرح و منظور است و در نتیجه فقط وضع مادی صاحبان سرمایه مطمح نظر می باشد ؛ در صورتی که در شرکت تعاونی وضع اقتصادی و اجتماعی اعضا هر دو ، مطلب است.

مقررات مربوط به ثبت تعاونی ها از مقررات قوانین آمره است نه قوانین ارشادی؛ لذا رعایت آن ها الزامی است و این امر تحت کنترل و نظارت دولت صورت می گیرد.

 نکات قابل توجه در ثبت تعاونی ها

1- مرجع ثبت تعاونی ها در تهران " اداره کل ثبت شرکت ها " و در شهرستان ها " اداره ثبت " واقع در مرکز اصلی تعاونی است.
2- به موجب ماده 6 قانون بخش تعاونی، حداقل و حداکثر تعداد عضو در تعاونی ها به نسبت سرمایه و فرصت اشتغال و نوع فعالیت و رعایت اصل عدم تمرکز و تداول ثروت به وسیله آیین نامه ای تعیین می شود که به تصویب وزارت تعاون می رسد ولی در هر صورت تعداد اعضا نباید کمتر از 7 نفر باشد.
اضافه می گردد، حداقل تعداد اعضا در زمان ثبت و دوران فعالیت در شرکت های تعاونی مصرف، از 250 عضو و در انواع شرکت های تعاونی عام از 500 عضو و در انواع اتحادیه های تعاونی و سایر شرکت های تعاونی ، - همان طور که گفتیم - از 7 عضو نباید کمتر باشد. شرکت های تعاونی با بیش از 500 عضو " تعاونی بزرگ " محسوب می شوند.
3- برای مقدار سرمایه شرکت تعاونی حداقل مقرر شده است. به موجب دستورالعمل تشکیل تعاونی ها، حداقل سرمایه برای تشکیل شرکت های تعاونی عام و خاص، به ترتیب یکصد میلیون ریال و ده میلیون ریال ، تعیین می گردد. هر تعاونی وقتی تشکیل و ثبت می شود که حداقل یک سوم سرمایه آن تادیه و چنانچه به صورت نقدی و جنسی باشد، تقویم و تسلیم شده باشند.
4- شرکت تعاونی یا در قالب شرکت های سهامی یا مطابق مقررات اساسنامه مصوب تشکیل می گردد.
5- برخلاف سایر شرکت های تجاری، برای تاسیس و ثبت شرکت تعاونی، ابتدا موسسین شرکت باید به اداره تعاون مراجعه نموده و پس از ارائه طرح توجیهی و درخواست تاسیس، در صورت موافقت با تاسیس شرکت ، اداره تعاون ، موافقت نامه تشکیل را صادر و همراه با سایر مدارک لازم جهت ثبت کردن شرکت به اداره ثبت شرکت ها ارسال می نماید.

6- بر اساس ماده 5 قانون شرکت های تعاونی، این شرکت ها طبق مقررات تشکیل و اساسنامه آن ها باید به تصویب شورای عالی تعاون کشور برسند و از پرداخت حق الثبت و تمبر سهام و مالیات بر درآمد معاف می باشند. همچنین مبلغی که در پایان هر سال طبق بند " ز " ماده ( 3 ) این قانون به شرکاء پرداخت می شود، از مالیات معاف خواهند بود.
7- بنابرقانون بخش تعاون ، تابعیت تعاونی ها باید ایرانی باشد؛ یعنی آن شرکت های تعاونی از منظر حقوق ایران ، تعاونی محسوب می شوند و مشمول قانون بخش تعاون اند که تابعیت آن ها ایرانی باشد. شاید دلیل این مقرره، تسهیلات و امتیازاتی است که دولت به شرکت های تعاونی می دهد و قانون گذار قصد داشته که این تسهیلات و امتیازات به تعاونی های ایرانی داده شود.
8- صاحبان امضای مجاز در شرکت تعاونی حتماَ باید :
الف) هم مدیرعامل و هم یک یا دو نفر از اعضای هیات مدیره باشند.
ب) صاحبان امضای مجاز باید بالاتفاق اسناد تعهد آور و قراردادهای شرکت را امضا کنند و امضای یکی از آن ها به تنهایی کارساز نیست.
9- ثبت تعاونی به وسیله درج آگهی در " روزنامه رسمی " به اطلاع عموم می رسد. عندالاقتضا می توان علاوه بر روزنامه رسمی در یکی از روزنامه های محلی یا با الصاق آگهی در معابر عمومی مرکز تعاونی نیز ثبت آن را اعلام کرد.
10- زمانی که شرکت در مرجع مربوطه به ثبت برسد، واجد شخصیت حقوقی می شود. هیئت مدیره تعاونی پس از ثبت باید از وزارت تعاون برای آن پروانه تاسیس بگیرد و پس از اخذ پروانه تاسیس می تواند به فعالیت بپردازد.
برای ثبت تعاونی ضمانت اجرا وجود دارد که ذیلاَ به طور مختصر به آن ها می پردازیم :
- جلوگیری از فعالیت :
وزارت تعاون از فعالیت اشخاص و موسساتی که به نام شرکت تعاونی به ثبت داده نشده اند ولی با عنوان تعاونی به کار می پردازند، ممانعت می کند.
- عدم امکان استفاده از تسهیلات :
هر گاه شرکتی بدون اینکه به عنوان تعاونی ثبت شود، به نام شرکت تعاونی شروع به فعالیت کند، شرکت تعاونی محسوب نمی شود و نمی تواند به عضویت اتحادیه تعاونی و اتاق تعاون پذیرفته شود و یا از تسهیلاتی که وزارت تعاون برای تعاونی ها ارائه می دهد، استفاده کند.
- تضامنی محسوب شدن :
هر گاه شرکتی با عنوان " شرکت تعاونی " شروع به فعالیت بازرگانی کند ولی به ثبت داده نشود، چون تعاونی بودن آن قانوناَ مسجل نیست و از طرفی به صورت یکی از شرکت های مقرر در قانون تجارت نیز در نیامده است، مشمول ماده 220 قانون تجارت می شود و شرکت تضامنی محسوب می گردد.
هم چنین بخوانید :
- مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت تعاونی
- مدارک مورد نیاز برای اخذ مجوز ثبت تعاونی
- شرایط عضویت در شرکت های تعاونی
- راهنمای گام به گام تشکیل و ثبت شرکت تعاونی
- شرایط تشکیل و ثبت شرکت تعاونی چیست