شرکت تجاری که دارای شخصیت مستقل از شرکاء می باشد، در موقع تاسیس باید به اداره ثبت اعلام گردد تا در دفاتر ثبت شرکت ها ثبت گردد و تاسیس شرکت به اطلاع عموم برسد. تقاضای ثبت شرکت باید توسط موسسان و مدیران شرکت به عمل آید.
اداره ثبت پس از طی مراحل ثبت و انتشار آگهی مربوطه ، یک نسخه از تقاضانامه را با منضمات ضبط نموده در دفاتر شرکت ثبت می کند و باید نسخه ثانی تقاضانامه را با قید تاریخ و نمره ثبت امضاء و به مهر اداره ممهور کرده و به تقاضا کننده بدهد و این سند ثبت شرکت خواهد بود.

اینک سوال این است : آیا می توان چند شرکت را هم زمان به ثبت رساند ؟ در این مقاله، محدودیت های قانونی این موضوع را مورد بررسی قرار می دهیم .
• هیچ کس نمی تواند در یک زمان مدیرعامل بیش از یک شرکت باشد .
مدیرعامل ، مدیر شرکت در برابر اشخاص ثالث می باشد و شرکت با امضای او می تواند با ثالث قرارداد منعقد کند.
به موجب ماده 124 لایحه قانون تجارت ، هیات مدیره اقلاَ یک نفر را به عنوان مدیر عامل انتخاب می کند و تعداد مدیرعامل می تواند بیش از یک نفر باشد.
مدیرعامل هم می تواند از میان اعضای هیات مدیره و هم خارج از اعضای هیات مدیره انتخاب شود. در خصوص امکان تعدد مدیریت اشخاص در شرکت سهامی باید توجه داشت که :
1- مدیرعامل می تواند عضو هیات مدیره، حتی رئیس یا نایب رئیس شرکت دیگر باشد ؛ اما نمی تواند هم زمان مدیرعامل دو شرکت باشد .
2- هیچ فردی نمی تواند اصالتاَ یا به عنوان نمایندگی از شخص حقوقی، هم زمان در بیش از یک شرکت که تمام یا یخشی از سرمایه آن متعلق به دولت یا نهادها یا موسسات عمومی غیردولتی است ، به سمت مدیرعامل یا عضو هیات مدیره انتخاب شود. متخلف علاوه بر استرداد وجوه دریافتی به شرکت ، به پرداخت جزای نقدی معادل وجوه مذکور محکوم می شود.
3- اعضای هیات مدیره شرکت سهامی من جمله رئیس و ناب رئیس می توانند عضو هیات مدیره، حتی رئیس یا نایب رئیس یا مدیرعامل شرکت دیگر باشند.
4- اصولاَ شخص نمی تواند همزمان رئیس هیات مدیره و مدیرعامل یک شرکت باشد مگر با تصویب سه چهارم آرای حاضر در مجمع عمومی عادی .
شایان ذکر است ، اشخاصی که به موجب ماده 11 نمی توانند عضو هیات مدیره بشوند ، نمی توانند سمت مدیرعامل را نیز داشته باشند. تصمیمات و اقدامات مدیرعاملی که برخلاف مفاد این ماده انتخاب شده است در مقابل صاحبان سهام و اشخاص ثالث معتبر و مسئولیت های سمت مدیریت عامل شامل حال او خواهد بود.
هم چنین به موجب ماده 127 لایحه ، مدیرعامل فاقد شرایط با تقاضای هر ذینفع در دادگاه قابل عزل می باشد و حکم دادگاه در این خصوص نیز قطعی و غیرقابل شکایت است.
نام و مشخصات و حدود اختیارات مدیرعامل باید با ارسال نسخه ای از صورت جلسه هیات مدیره به مرجع ثبت شرکت ها اعلام و پس از ثبت در روزنامه رسمی آگهی شود.
• افراد عضو هیئت مدیره نمی توانند همزمان در دو شرکت عضو باشند .
هر شرکت به وسیله عده ای از اشخاص صاحب سهم اداره می شود که قانون ، عنوان هیئت مدیره به آن ها داده است. افراد این هیئت ، هر یک نماینده شرکت هستند. یعنی از طرف شرکت نمایندگی دارند که مطابق قانون تجارت و اساسنامه شرکت در روابط خارجی شرکت با اشخاص ثالث و در روابط داخلی شرکاء و سایر ارکان شرکت از اختیاراتی که به آن داده شده است ؛ در امور جاری شرکت اقدام نمایند.
در این رابطه ، نکته حائز اهمیت آنکه : هیچ یک از افراد در هیئت مدیره نمی توانند در دو شرکت به طور همزمان فعالیت کنند. لذا ، چنانچه شخصی در شرکت دولتی ، جزء هیئت مدیره آن شرکت باشند و قصد تاسیس و ثبت شرکت و یا مشارکت در شرکتی را داشته باشند که در آن هم سمتی از هیئت مدیره برای وی در نظر گرفته شده باشد، امکان آن وجود نخواهد داشت.
متخلف علاوه بر برکنار شدن از شرکت ، به استرداد وجوه دریافتی به شرکت و به پرداخت جزای نقدی معادل وجوه مذکور محکوم می شود.
چند نکته :
- چند شرکت با هم می توانند بدون وجود اشخاص حقیقی شرکت مستقلی ثبت نمایند.
- با توجه به منع تصدی بیش از یک شغل مصوب 1373 و اصلاحات بعدی آن ، تصدی به مدیریت عامل یا عضویت در هیات مدیره انواع شرکت های خصوصی جز شرکت های تعاونی ادارات و موسسات برای کارکنان دولت ممنوع است و برای متخلف مجازات پیش بینی شده است. بنابراین ، کارمندان دولت نمی توانند به سمت ریاست ، مدیریت عامل و عضو هیئت مدیره شرکت های خصوصی منصوب شوند اما می توانند شرکت را به نام دیگر ثبت نمایند و تنها به عنوان یکی از اعضاء شرکت باشند.