علائم جمع کلمه ای است عربی و در لغت به معنای نشان و نشانی است. در اصطلاح حقوقی ایران نیز به معنای نشانی یا نشان استعمال شده است.
بندهای الف و ب ماده 30 قانون علائم فردی، علائم جمعی و نام های تجاری در زمینه علائم تجاری، صنعتی و خدماتی چنین آورده است :
الف- علامت یعنی هر نشان قابل روئتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.

ب- علامت جمعی ، یعنی هر نشان قابل روئتی که با عنوان علامت جمعی در اظهارنامه ثبت ، معرفی شود و بتواند مبدا و یا هرگونه خصوصیات دیگر مانند کیفیت کالا یا خدمات اشخاص حقیقی و حقوقی را که از این نشان تحت نظارت مالک علامت ثبت شده جمعی استفاده می کنند متمایز سازد ".
ج) نام تجاری یعنی اسم یا عنوانی که معرف و مشخص کننده ی شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
علائم تجاری را می توان به علائم تجاری بازرگانان ، علائم صنعتی و خدماتی به شرح ذیل تقسیم کرد :
• یکم – علائم تجاری تجار و بازرگانان
علائم تجاری عبارت از نشانه ها یا علائمی هستند که فعالیت تجاری و اقتصادی تاجری را از بازرگانان دیگر متمایز می سازد و تاجر با علامت انحصاری موسسه خود اقدام به عرضه و توزیع کالا و محصولات یا خدمات می کند و این علامت فعالیت اقتصادی تجارتخانه تاجری را مشخص کرده و آن را از فعالیت مشابه تجار دیگر متمایز می کند. هر تاجری مسئولیت حقوقی و کیفری فعالیت خود را بر عهده دارد و اگر تاجری تولیدکننده محصولاتی باشد که عرضه و توزیع کند، در این صورت علامت تجاری وی علامت صنعتی نیز محسوب می گردد. طبق ماده 15 موافقتنامه تریپس هر گونه علامت یا ترکیبی از علایم که بتواند کالا یا خدمات یک فعالیت را از کالا یا خدمات فعالیت های دیگر متمایز گرداند، علامت تجاری محسوب خواهد شد.
• دوم- علامت صنعتی
علامت صنعتی نشانه یا علامتی است که ساخت کالا یا تولیدات و محصولات معینی را به عموم معرفی و آن ها را از محصول مشابه متمایز می کند. علامت صنعتی، غالیاَ با علایم تجاری تفاوت دارد ولی گاهی ممکن است تولیدکننده محصول، توزیع کننده و عرضه کننده آن به بازار فروش باشد که در این صورت علامت صنعتی، علامت تجاری نیز خواهد بود.
• سوم- علامت خدماتی
علامت خدماتی نشان یا علامتی است که خدماتی را که یک موسسه اقتصادی یا آژانس خدماتی انجام می دهد، معرفی و آن را از خدمات موسسات یا آژانس های دیگر مشخص و متمایز می سازد. در قانون ثبت علائم تجاری سابق ایران ، مانند بعضی از کشورها، علامت خدماتی مورد توجه قرار نداشته ولی در قانون جدید ایران و در بند الف ماده 30 مصوب 1386 علامت خدماتی در ردیف علایم تجاری و صنعتی قرار گرفته است.
تفاوت علائم خدماتی با علائم صنعتی و تولیدی این است که علائم صنعتی و تولیدی، نشانه های معرف کالاها و محصولات صنعتی یا کشاورزی است و ارتباط به کیفیت یا مرغوبیت تولیدات یک موسسه اقتصادی یا شخص حقیقی و یا شخص حقوقی دارد که در زمینه صنعت یا کشاورزی فعالیت می کند و با استفاده از تکنولوژی و منابع طبیعی نظیر آب و خاک و بذر و درختان یا حیوانات اصلاح شده یا استخراج و بهره برداری از مواد اولیه و ترکیب آن ها با استفاده از دانش متخصصان ، مواد غذایی و وسایل مختلف به منظور رفع نیاز انسان ها و حیوانات را به نحو مطلوب تولید و با آرم و علامت مخصوص به عموم مصرف کنندگان معرفی و به بازار معاملات عرضه می کند و تلاش دارد تا با عرضه کالاها و محصولات مرغوب بتواند، مشتریان و مصرف کنندگان بیشتری را برای خرید تولیدات خود جذب و از طریق کسب شهره و اعتبار، از فعالیت خود سوی کافی به دست آورد. ولی علایم خدماتی نشانه هایی هستند که به کمک آن ها صاحبان علائم مزبور، خدمات و فعالیت های خدماتی را به عموم عرضه می کنند و ارائه خدمات مطلوب از طرف آنان باعث جذب بیشتر مشتریان خواهد شد.
بنابراین آنچه با علائم خدماتی عرضه می شود خدمات است نه تولید کالاهای صنعتی یا محصولات کشاورزی . به عبارت دیگر تحت عنوان آرم خدماتی محصولی تولید نمی شود بلکه منظور فراهم ساختن ابزار و وسایل آرامش و آسایش برای کسانی است که نیاز به خدمات مزبور دارند. صاحبان آرم خدماتی از طریق رفتار مناسب و اقدام به عملیات مورد نیاز افراد، به نحو مطلوب رضایت خاطر افراد را فراهم می کنند و با مدیریت صحیح مراجعان بیشتری به دست خواهند آورد و از این روش سود زیادی عاید آنان خواهد شد.
در مقایسه علائم صنعتی و خدماتی با علائم تجاری می توان گفت فعالیت صاحبان و دارندگان آرم ها و علائم بازرگانی، ممکن است صرفاَ جنبه خدماتی داشته باشد. یعنی کالاهای صنعتی یا کشاورزی را از تولیدکنندگان خریداری و بدون تغییر و تبدیل به فروش برسانند.
در این صورت بازرگانان در عین حال که در رابطه با این معاملات سود می برند به تولیدکنندگان و مصرف کنندگان محصولات نیز خدمت خواهند کرد و با رفتار و اقدام صادقانه و مطلوب، مشتریان بیشتری را جلب کرده، اعتبار یا شهرت خود را از طریق استفاده از آرم یا علامت بازرگانی خاص حفظ خواهند کرد. اما گاهی ممکن است تاجری تولیدکننده نیز باشد که در این صورت علامت انتخابی دارای جنبه صنعتی و خدماتی است . به عبارت دیگر آرم بازرگانی ممکن است اوصاف دوگانه داشته باشد.
مدارک مورد نیاز جهت ثبت علامت تجاری به قرار ذیل است :
1- اظهارنامه ثبت علامت تجاری
2- نسخه اصلی یا رونوشت گواهی شده وکالتنامه ، در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید.
3- ارائه ده نمونه از علامت به صورت گرافیکی که با علامت الصاق شده روی اظهارنامه یکسان بوده و ابعاد آن حداکثر 10 در 10 سانتی متر باشد.اگر ارائه علامت به صورت گرافیکی نباشد ده نمونه از کپی یا تصویر علامت حداکثر در همین ابعاد و به نحوی که مرجع ثبت مناسب تشخیص دهد،ارائه خواهد شد.
درخواست کننده باید بر روی هر اظهارنامه یک نمونه از علامت را الصاق و آن را امضاء نماید . نمونه سوم در موقع ثبت بر روی صفحه مربوطه در دفتر ثبت و نمونه چهارم بر روی تصدیق ثبت الصاق می شود. علاماتی که برجسته یا گود در روی شیی ء نشان داده می شود بر روی کاغذ نفش خواهد شد. ابعاد نمونه نباید از ده سانتیمتر از هر طرف تجاوز کند.
بر روی هر نمونه الصاق شده به طریق بالا مهر شعبه ثبت شرکت ها و علایم تجاری و اختراعات زده می شود به طریقی که یک قسمت از مهر بر روی نمونه و قسمت دیگر بررو.ی صفحه قرار گیرد.
چنانچه مرجع ثبت نمونه علامت ارائه شده را مناسب تشخیص ندهد، تسلیم نمونه مناسب را درخواست می نماید.در هر حال،علامت باید به همان نحو که درخواست و ثبت می شود استعمال گردد.
4- در صورت سه بعدی بودن علامت، ارائه علامت به صورت نمونه های گرافیکی یا تصویر دو بعدی روی برگه به نحوی که از شش زاویه متفاوت تهیه و در مجموع یک نمونه واحد که همان علامت سه بعدی را تشکیل دهند،الزامی است.
5- مدارک مربوط به حق تقدم که باید همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف 15 روز از آن تاریخ تسلیم شود.
6- ارائه مدارک دال بر فعالیت در حوزه ذی ربط بنا به تشخیص مرجع ثبت.
7- نسخه ای از ضوابط و شرایط استفاده از علامت جمعی و ارائه گواهی مقام صلاحیتدار،اتحادیه یا دستگاه مرتبط،در صورتی که ثبت علامت جمعی مورد درخواست باشد.
8- مدارک مثبت هویت متقاضی
9- رسید مربوط به پرداخت هزینه های قانونی
10- مدارک نمایندگی قانونی،در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید.