شرکت مانند اشخاص حقیقی باید نامی داشته باشد تا به آن نام موسوم شود. در مبحث الزام های تجار و رویه های موجود هم اولین اقدامی که هر شخصیت حقوقی باید به انجام برساند، دریافت نام تایید شده از اداره کل ثبت شرکت ها و موسسات صنعتی در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور می باشد. نام شرکت تجاری ، جزء سرمایه و مالکیت شرکت محسوب می گردد و از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
پروسه ثبت اسم شرکت به صورت اینترنتی انجام می شود . لذا متقاضیان لازم است روند درخواست خود را از طریق سامانه اداره ثبت شرکت ها پیگیری نمایند.

قوانین نحوه انتخاب نام شرکت ، می تواند یکی از تعیین کننده ترین مسائل در انتخاب نام شرکت شما باشد. در ایران قوانینی برای ثبت نام شرکت وجود دارد که باید در هنگام انتخاب نام به آن ها توجه کامل داشت . عدم رعایت این موارد باعث بروز مشکل در ثبت رسمی نام شرکت شما خواهد شد. نظر به اهمیت موضوع، در این مقاله به مهم ترین قواعد ثبت نام شرکت و نحوه حمایت از آن می پردازیم.

موارد مهمی که جهت انتخاب نام شرکت خود باید رعایت کنید 

1- نام شرکت باید دارای معنی و ریشه فارسی و موجود در یکی از فرهنگ نامه های معتبر فارسی از جمله فرهنگ نامه دهخدا، معین و عمید باشد.
2- اسم خاص باشد. اسم خاص کلمه ای است که می تواند مستقیماَ نهاد جمله باشد و برای دلالت بر شخص، شییء یا مفهومی به کار می رود.
3- اسامی انتخابی برای نام شرکت باید دارای 3 سیلاب (اسم خاص) باشد.
4- طبق شئونات جمهوری اسلامی ایران باشد.
5- لاتین نباشد.
6- دارای سابقه ثبت نباشد.
7- از اعداد به صورت حروف استفاده شود.
8- از عناوین ایثارگران و شاهد و امثال آن که انحصاراَ تحت نظارت سازمان محترم بنیاد شهید و امور ایثارگران می باشد اسنفاده نشود.
9- از عنوان شعرا ، دانشمندان و کاشفان در عصر حاضر اسنفاده نشود.
10- از حروف اول چند کلمه به عنوان اسم مخفف و یا ترکیبی از چند حرف استفاده نشود.
11- کلماتی مانند بازرگانی، مهندسی، خدماتی و امثال آن قابل ثبت به عنوان اسم شرکت هستند ولی به عنوان یکی از سیلاب های خاص نام شرکت محسوب نمی شوند.
12- در ثبت شرکت های کنسرسیوم و جوینت ونچر که مشارکت دو یا چند شرکت ایرانی و خارجی هستند، می توان از نام کامل شرکت خارجی یا قسمتی از نام شرکت خارجی به همراه نامی فارسی با ارائه مدارک شرکت خارجی و ترجمه رسمی اوراق آن استفاده نمود.
13- در نام شرکت از حرف اول بعضی از کلمات مثل پی وی سی و ... استفاده نشود.
موارد مشخصی وجود دارد که نباید جزء اسامی اضافه شده به عناوین شرکت باشد. من جمله موارد ذیل :
کارواش- سپاه- تکنیک – تک نو – دیتا- تکنولوژی- اورست – بیو- ایتال- دفتر- ونوس- مونتاژ- کنترل- متریک- مترولژی- دکوراسیون- هدف- ایمان- جوانان- میهن – اقتصاد – شهروند – پیک – فانتزی – تست – استار- تک – مدرن – میکروبرد- باور- فیلتر – ملی – ایران – ملت – کشور- انتظام – نظام – نفت – پتروشیمی – دادگستر- بنیاد – سازمان – مرکز – بهزیست – بانک – بسیج- جهاد – آسانسور – آژانس – ایثار – ایثارگران – شاهد – شهید – آزاده – جانبازان – تکنو – فامیلی
همچنین ، قید نام شرکا برای شرکت ممنوع است.
نام پیشنهادی اشخاص حقوقی ( نام شرکت ) در موارد زیر قابل تایید نمی باشد:
1- نام هایی که اختصاص به تشکیلات دولتی و کشوری دارند.
2- نام هایی که در آن از اسامی،عناوین و اصطلاحات بیگانه استفاده شده باشد.
3- نام هایی که مخالف موازین شرعی، نظم عمومی و یا شامل واژه های بی معنا یا الفاظ قبیحه و مستهجن و خلاف اخلاق حسنه باشند.
4- نام یا نام اختصاری یا حروفی که رسماَ متعلق به دولت باشد از قبیل ایران، کشور، ناجا، مگر با ارائه مجوز از مقام صلاحیت دار دولتی.
5- هنگامی که در یک نام پیشنهادی، ترکیبی از دو واژه فارسی، تداعی کننده یک واژه بیگانه باشد، امکان ثبت آن وجود ندارد.
نکته :
1- اشخاص حقوقی که ثبت نام پیشنهادی آن ها مستلزم اخذ مجوز از مراجع ذیصلاح است باید پیش از ارایه تقاضای ثبت تاسیس به مرجع ثبت شرکت ها، به طریق مقتضی نسبت به اخذ مجوز اقدام و به ضمیمه مدارک تسلیم نمایند.
2- مهلت اعتبار نام تاییدشده اشخاص حقوقی که منجر به ثبت و آگهی می گردند نامحدود است. در صورتیکه نام تایید شده شخص حقوقی در شرف تاسیس یا تغییر منجر به ثبت و آگهی نگردد صرفاَ سه ماه از تاریخ تایید نام اعتبار دارد.این مدت برای شرکت های سهامی عام 6 ماه از تشکیل مجمع عمومی موسس می باشد.

نحوه حمایت از نام شرکت 

در حقوق ایران طبق بند ج ماده 30 قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386 نام شرکت های تجاری که مشخص کننده اشخاص حقوقی هستند تحت عنوان نام تجاری تعریف شده و از افراد نام تجاری محسوب می شود. یعنی حقوق ناشی از نام شرکت های تجاری همانند حقوق ناشی از نام بازرگانی تاجر یا موسسه تجاری و در ردیف حقوق ناشی از گواهینامه اختراع ، طرح های صنعتی و علائم تجاری است و طبق ماده 61 همین قانون مورد حمایت قانون قرار دارد و دارای ضمانت اجرای کیفری و مدنی به شرح ذیل است :

یکم – ضمانت اجرای کیفری

یکی از طرق حمایت از نام شرکت تجاری پیش بینی و ضمانت اجرای کیفری است. بنابراین هر گاه شخص حقیقی یا حقوقی از نام یک شرکت تجاری سوء استفاده کرده، عالماَ موجبات فریب مراکز تجاری یا گمراهی افکار عمومی را نسبت به ماهیت یک موسسه تجاری یا یک شرکت تجاری فراهم سازد، با اثبات سوء نیت و احراز علم و عمد ، مجرم محسوب و به پرداخت جزای نقدی از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال محکوم می گردد و شخص حقیقی ممکن است به جای پرداخت جزای نقدی به حبس تعزیری از نو و یک روز تا شش ماه یا هر دو مجازات محکوم گردد.
شخص حقوقی تجاری چون فاقد اراده است، آیا به عنوان مجرم قابل تعقیب کیفری و محکوم شدن است یا خیر ؟ ممکن است گفته شود مدیرعامل یا اعضاء هیات مدیره، به قائم مقامی شخص حقوقی، مرتکب تخلف شده اند. بنابراین محکومیت شرکت، به جزای نقدی امکان پذیر است ولی این نظریه مخدوش به نظر می رسد؛ زیرا نقض حقوق اشخاص حقیقی یا حقوقی با توجه به ماده 61 قانون مصوب 1386 ایران وقتی جرم است که از روی علم و عمد صورت گرفته باشد و چون علم و عمد ناشی از قصد و اراده است که اختصاص به شخص حقیقی دارد و شخص حقوقی فاقد اراده و هر گونه قصد است، ارتکاب جرم به وسیله شخص حقوقی امکان ندارد. بنابراین مجازات شخص حقوقی معنا و مفهومی نخواهد داشت بلکه اشخاص حقیقی هستند که مدیریت شرکت تجاری را برعهده دارند و در صورت تخلف و نقض عمدی حقوق دیگران و علم به آن، مجرم شناخته می شوند و به مجازات قانونی از جمله حبس محکوم خواهند شد.

دوم- ضمانت اجرای حقوقی

برای حمایت از نام شرکت های تجاری، علاوه بر ضمانت اجرای کیفری، ضمانت اجرای حقوقی و مدنی نیز در قانون پیش بینی شده است و آن جبران خسارت وارده به شرکت های تجاری و مراکز تجاری است که اشخاص در اثر تجاوز به حقوق ناشی از نام شرکت یا مرکز تجاری مذکور و سوء استفاده از آن با تولید کالا و محصولات مشابه کالای اصلی از طریق تقلید و امثال آن، به شرکت اصلی ضرر می زنند . خسارت وارده ممکن است ناشی از لطمه زدن به شهرت و اعتبار شرکت از طریق ساخت و تولید کالاهای تقلبی مشابه کالای اصلی تولید شده به وسیله شرکت یا مرکز تجاری ثبت شده و دارای حق اولویت و صاحب امتیاز باشد که با تولید کالاهای تقلبی و عرضه آن با نام شرکت اصلی، کسادی بازار و موجب از دست رفتن مشتریان و مصرف کنندگان کالا و ورود ضرر مادی و معنوی به شرکت ثبت شده گردد که در این صورت شرکت مورد تجاوز و متضرر، می تواند با اقامه دعوی علیه متجاوز ، خسارت مادی و معنوی حاصل از اقدام متجاوز یا غاصب را مطالبه کند. علاوه بر الزام متجاوز به جبران خسارت شرکت متضرر، برای جلوگیری از ضرر آینده می تواند با اقامه دعوی علیه متجاوز و نقض کننده حقوق خود ، خواستار صدور حکم بر محکومیت خوانده به عدم استفاده از نام شرکت تجاری وی در تولید کالای مشابه گردد و همچنین حق دارد جمع آوری تولیدات تقلیدی و حذف نام یا مارک اصلی از محصولات عرضه شده را از دادگاه صلاحیت دار خواستار شود . اقامه این گونه دعاوی، غیرمالی است . بنابراین نیاز به تقویم خواسته ندارد و به دادخواست باید تمبر غیرمالی الصاق و ابطال گردد.
البته درخواست صدور دستور موقت مبنی بر جمع آوری محصولات مشابه تحت عنوان نام شرکت تجاری تقلیدی، نیاز به تودیع مبلغی به عنوان خسارت احتمالی به نفع خوانده دارد که میزان آن را دادگاه تعیین خواهد کرد و پس از تودیع مبلغ معین شده بابت خسارت احتمالی، دادگاه صالح اقدام به صدور دستور موقت خواهد نمود و این دستور موقت طبق ماده 320 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1379 پس از ابلاغ به خوانده ، قابل اجرا است و گاهی دادگاه نظر به فوریت، می تواند مقرر دارد قبل از ابلاغ، اجرا شود.
در حقوق ایران استفاده از نام شرکت تجاری به وسیله شخص ثالث تحت عنوان جعل یا تزویر قابل تعقیب کیفری نیست . ولی اگر این اقدام و استفاده از نام شرکت تجاری به وسیله شرکت تجاری یا فرد دیگر سبب اغفال اشخاص گردد، و ارتکاب این عمل با علم و از روی عمد باشد، جرم خاص محسوب می شود و متخلف علاوه بر جبران خسارات وارده به شرکت مورد تجاوز یا مشتریان وی، مجازات خواهد شد و در واقع نقض حقوق ناشی از نام شرکت تجاری و تجاوز به آن جرم و عامل آن مجازات می گردد.
با وجود این که حتی المقدور بهتر است از تعداد اعمال مجرمانه کاسته شود و برای استقرار نظم در جامعه و حفظ حقوق صاحبان حق از حربه کیفری کمتر استفاده شود، معذلک قانون گذار با اشراف بر رفتار افراد جامعه مصلحت دیده و مفید دانسته است که با کمک ابزار کیفری با رقابت مکارانه و اعمال غیرقانونی مبارزه کند. البته با رشد فرهنگ و توسعه اخلاق اجتماعی و رفع ناهنجاری های موجود جامعه جرم زدایی ثمربخش خواهد بود و با ضمانت اجرای حقوقی نیز نظم صحیح اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در جامعه ممکن است مستقر گردد.
از انتخابتان متشکریم.
جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید به مقالات ذیل مراجعه نمایید :
- راهنمای انتخاب نام برای شرکت
- ثبت اسم شرکت
- استعلام نام شرکت