از نظر ماده 20 قانون ثبت اختراعات،طرح های صنعتی و علائم تجاری ؛ هر گونه ترکیب خطوط یا رنگ ها و هر گونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگ ها و یا بدون آن ، به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد،طرح صنعتی است. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمی باشد.

• روش های ثبت طرح صنعتی

الف- ثبت طرح صنعتی در داخل کشور
ثبت طرح صنعتی مستلزم تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت است که از طریق سامانه ی اینترنتی به نشانی http://www.iripo.ssaa.ir انجام می گیرد.شایان ذکر است ،متقاضیان محترم علاوه بر ثبت اظهارنامه ی طرح صنعتی،می توانند سایر درخواست های خود را نظیر ویرایش اظهارنامه طرح صنعتی و چاپ و پیگیری اظهارنامه  از طریق همین  سامانه اعلام نمایند و از تصمیم اداره مطلع شوند.

• مدارک مورد نیاز برای ثبت طرح صنعتی عبارتست از:

1- تکمیل دو نسخه اظهارنامه طرح صنعتی
2- مدارک مثبت هویت متقاضی و طراح؛(نظیر کپی شناسنامه و کارت ملی برابر اصل شده برای اشخاص حقیقی و آگهی تاسیس و آخرین تغییرات جهت اشخاص حقوقی به صورت خوانا)
3- چنانچه طرح صنعتی دو بعدی باشد،5 نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی یا 5 نمونه از طرح ترسیم شده به عنوان نمونه
4- چنانچه طرح صنعتی سه بعدی باشد،5 نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی یا 5 نمونه از طرح ترسیم شده به عنوان نمونه
در طرح صنعتی سه بعدی،مرجع ثبت می تواند ماکتی از آن را به همراه اظهارنامه درخواست نماید.اندازه ماکتی که متقاضی از مدل طرح خود ارائه می دهد،باید حداکثر بیست در بیست در بیست سانتی متر و وزن آن حداکثر 2 کیلوگرم و از ماده ی بادوام و غیر فاسد شدنی باشد.
5- درخواست کتبی(به صورت اسکن شده و الصاق آن در پرونده الکترونیکی)مبنی بر عدم ذکر اسم طراح،چنانچه طراح نخواهد بود اسم وی ذکر شود.
6- رسید مربوط به پرداخت هزینه اظهارنامه و در صورتی که اظهارنامه شامل دو یا چند طرح صنعتی است رسید مربوط به پرداخت هزینه های اضافی
7- مدارک مربوط به حق تقدم که باید همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف 15 روز از آن تاریخ تسلیم شود.
8- مدارک نمایندگی،در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید

• شرایط و مشخصات فنی تصاویر ارسالی

1- سایر تصاویر حداکثر A4 باشد وحتماَ بصورت عمودی اسکن شود.
2- در تصویر ارسالی طرح باید در یک زمینه ساده،به نحوی که قابل رویت باشد قرار گیرد.
3- تصویر کالا بصورت رنگی باشد و حداکثر حجم آن  KB500 باشد.

• مراحل ثبت طرح صنعتی:

1-فراهم نمودن مدارکی که در فوق ذکر شد.
2-ورود به سامانه  http://www.iripo.ssaa.ir و تکمیل مراحل خواسته شده
این مراحل عبارتست از:
1-مشخصات مالک،نماینده قانونی،دریافت کننده ابلاغ،مشخصات طرح و ...
2-بارگذاری ضمائم اظهارنامه(مدارک مثبت هویت(حقیقی/حقوقی)،تصویر کالا،وکالتنامه)
3-بازبینی اطلاعات و ضمائم
4-پرداخت هزینه و دریافت شماره اظهارنامه (پرداخت هزینه به منزله تایید و ثبت نهایی اظهارنامه تلقی شده و استرداد هزینه و تغییر اطلاعات و ضمائم امکان پذیر نمی باشد).
5-پس از دریافت شماره اظهارنامه چنانچه تقاضای ثبت طرح صنعتی مورد پذیرش مرجع ثبت قرار گیرد مراتب به صورت پست الکترونیکی(ایمیل) ویا پیامک به متقاضی اعلام می گردد و وی باید ظرف 30 روز پس از تاریخ اعلام،جهت پرداخت هزینه های مربوط به ثبت طرح صنعتی  از طریق سامانه به پرداخت هزینه اقدام نماید.در صورت عدم پرداخت هزینه در مهلت مقرر ،اظهارنامه کان لم یکن تلقی می گردد.این مهلت برای متقاضیان مقیم خارج 60 روز است.
6- درج در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران.
7-در انتها آگهی رسمی روزنامه را ا ز طریق سامانه به اداره ارجاع دهید.
قابل توجه است،مدت اعتبار طرح صنعتی پنج سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن خواهد بود.این مدت را می توان برای دو دوره پنج ساله متوالی دیگر پس از پرداخت هزینه مربوط تمدید نمود.پس از انقضاء هر دوره که از پایان دوره شروع می شود یک مهلت شش ماهه برای پرداخت هزینه تمدید گردیده و همچنین جریمه تاخیر در نظر گرفته خواهد شد.
ب- روش های ثبت طرح صنعتی در خارج از کشور
1-ثبت ملی
روش ثبت ملی به مانند ثبت در کشور مبدا ( داخلی ) می باشد.یعنی متقاضی باید پس از انتخاب کشور هدف با انتخاب وکیل یا مراجعه حضوری ( بستگی به قانون ملی کشور هدف دارد ) کلیه مدارک را به زبان کشور هدف ترجمه پس از تایید مراجع ذی یصلاح به اداره مربوطه ارائه نماید که مستلزم هزینه و زمان بیشتری خواهد بود.
2-ثبت منطقه ای
گروهی از کشورها دارای معاهده همکاری منطقه ای می باشند که در صورت ثبت در یکی از کشورهای عضو،سایر کشورهای عضو آن معاهده آن طرح را حمایت خواهند نمود.اتحادیه های منطقه ای شامل حوزه های ذیل می باشند:
الف-اداره منطقه مالکیت صنعتی آفریقا (ARIRO) برای حمایت از طرح ها در کشورهای افریقایی انگلیسی زبان
ب- اداره طرح های بلوکس (BDO) برای حمایت در بلژیک هلند و لوکزامبورگ
ج-اداره هماهنگ سازی بازارهای داخلی (OHIM) برای طرح های اتحادیه ای در کشور عضو اتحادیه اروپایی
د-سازمان مالکیت معنوی آفریقا (OAPI) برای حمایت از کشورهای آفریقایی فرانسه زبان
3-ثبت بین المللی
ابتدا باید گفته شود که در هیچ نقطه ای از جهان سیستمی وجود ندارد که شما طرح صنعتی،اختراع،علامت تجاری یا نشان جغرافیایی مورد تقاضای خود را در یک کشور ثبت نموده و در سایر کشورها حمایت شود.همچنانکه توضیح داده شد فقط در ثبت منطقه ای آن هم در شرایط خاص چنین سیستمی وجود دارد به هر حال برای ثبت بین المللی شما طبق موافقت نامه لاهه معاهده ای که به منظور ثبت بین المللی " تقاضای یکپارچه " طرح صنعتی به وجود آمده و سازمان جهانی مالکیت معنوی (Wipo) متولی اجرای آن است.(احتمال دارد بعضی کشورها تقاضای ثبت شما را پذیرفته بعضی از کشورها هم نپذیرند) در صورت پذیرش در کشورهای مورد تقاضا مورد حمایت قرار خواهد گرفت اما کشورهایی که تقاضای شما را رد کردند شما می توانید به این تصمیم اعتراض نمایید.چنانچه ثبت شود مورد حمایت قرار خواهد گرفت اگر هم تقاضای شما مجدداَ رد شود تحت حمایت قانون آن کشور نخواهد بود.
فعلاَ ایران عضو این موافقت نامه نمی باشد، اما ایران در خصوص ثبت بین المللی اختراع به معاهده PCT در خصوص ثبت بین المللی علائم تجارت به معاهده پروتکل مادرید در خصوص ثبت بین المللی نشان جغرافیایی به معاهده لیسبون در خصوص ثبت مبدا غیرواقعی کالا به معاهده مادرید عضو می باشد.(1)

1-پایگاه اینترنتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور

• مقررات قرارداد اتحادیه پاریس

شایان ذکر است،قانون الحاق دولت ایران به اتحادیه پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی برای کسانی که موسسات آن ها در خارج از ایران واقع است و عضو اتحادیه مزبور می باشند مزایایی قائل شده است،که بطور اختصار ذیلاَ شرح داده می شود:
1-اعضای اتحادیه در سایر کشورهای عضو اتحادیه از لحاظ حقوق مالکیت صنعتی از همان مزایایی استفاده می کنند که اتباع آن کشور دارا می باشند به شرط آنکه شرایط و تشریفاتی را که برای اتباع کشور در نظر گرفته شده است رعایت نمایند.
2-عضو اتحادیه که در کشور خود علامتی را به ثبت رسانیده است می توان حمایت علامت خود را در کشورهای دیگر عضو اتحادیه تحصیل نماید مگر آنکه علامت مزبور به حقوق مکتسبه اشخاص لطمه وارد سازد.
3-عضو اتحادیه که در کشور خود تقاضای ثبت علامتی را نموده است در سایر کشورهای عضو اتحادیه در مدت 6 ماه پس از تقاضای ثبت برای تقاضای ثبت همان علامت حق تقدم دارد.
4-علامات مشهور در کلیه کشورهای عضو اتحادیه مورد حمایت قرار می گیرند.
5-اعضای اتحادیه از ثبت علاماتی که مشابه نشان ها و درفش ها و مهرها و سایر علامات رسمی اعضای اتحادیه باشند و علامات مزبور به دفتر بین المللی اتحادیه اعلام شده باشد خودداری خواهند نمود.
6-نسبت به حق انتقال علامت و همچنین اجازه استفاده از علامت و استفاده چند شخص از علامت تسهیلاتی در نظر گرفته شده است.
7-در نمایشگاه ها علامات مورد حمایت قرار می گیرند.
8-کیفیت محصولی که علامت کارخانه یا تجارتخانه باید روی آن گذارده شود نمی تواند در هیچ مورد مانع ثبت علامت مزبور شود.
9-مقرراتی برای ضبط و توقیف محصولات تقلیدی در نظر گرفته شده است.
10-ممالک عضو اتحادیه مکلف شده اند حمایت واقعی اتباع اتحادیه را در مقابل رقابت نامشروع تامین کنند.
"ثبت شرکت فکربرتر،بزرگ ترین مرکز تخصصی ثبت اختراعات و طرح های صنعتی"
(خدمات خوب،مشاوره ی رایگان)