• شرکتهای تعاونی مسکن :
ماده 81 قانون شرکت های تعاونی بدون اشاره به اینکه چه اشخاصی با عضویت خود می توانند شرکت های تعاونی مسکن را تشکیل دهند مقرر می دارد :
« شرکت تعاونی مسکن برای تمام یا قسمتی از امور مندرج زیر تشکیل می شود »
1- تهیه زمین و ساختمان و خانه و آپارتمان های مسکونی و واگذاری خانه ها و آپارتمان ها نقداً یا به اقساط به اعضاء، همچنین ایجاد تأسیسات عمومی مورد استفاده مشترک آنان.
2- خرید واحدهای مسکونی و فروش آن به اعضاء نقدا و یا به اقساط
3- واگذاری واحدهای مسکونی ملکی شرکت به صورت اجاره به اعضاء
4- انجام خدمات نقشه کشی، مهندسی و معماری برای اعضاء و نظارت در ساختمان متعلق به آنها
5- انجام تعمیرات ساختمان های ملکی اعضاء و یا اقدام مربوط به لوله کشی و کابل کشی و ایجاد دستگاه های تهویه و حرارت مرکزی
6- نگاهداری و اداره ساختمان ها و تأسیسات و انجام خدمات عمومی مربوط .
• نکاتی در زمینه شرکت های تعاونی مسکن :
اول اینکه : همانطور که قبلا اشاره شد قانون اشخاصی را که واجد شرایط عضویت در شرکت تعاونی مسکن هستند را مشخص ننموده است و نمی توان از تعریفی که از شرکت های تعاونی مسکن شده مشخص نمود که چه اشخاصی می توانند عضویت این گونه شرکت های تعاونی را داشته باشند.
اما عرفا و منطقاً باید پذیرفت که اشخاص هم صنف، هم حرفه، همکار، هم محله، بدون قید محدودیت و در سراسر کشور، می توانند نسبت به تأسیس و تشکیل شرکت های تعاونی مسکن اقدام کنند؛ مانند شرکت تعاونی مسکن کارمندن وزارت بهداری، شرکت تعاونی مسکن کارگران کارخانه های ... شرکت تعاونی مسکن کارمندان اداره ثبت اسناد و غیره .
دوم اینکه : از آنجایی که مسئله مسکن یکی از مسائل حاد و مهم کشور ما محسوب می گردد منابع مالی در شرکت های تعاونی مسکن محدود و منحصر به سرمایه شرکت نمی باشد بلکه دولت به حق در این زمینه پیشگام گردیده و با در اختیار گذاشتن اعتبارات بانک مسکن ایران ( در حدود مقررات) و در مورد شرکت های تعاونی کارگری با قرار دان اعتبارات بانک رفاه کارگران، شرکت های تعاونی مسکن را در انجام مقاصد خود مساعدت می کند. این است که به موجب ماده 82 قانون شرکت های تعاونی، منابع مالی و اعتباری شرکت های تعاونی مسکن عبارتند از:
1- سرمایه و ذخایر شرکت
2- پس انداز اعضاء برای تهیه مسکن
3- اعتبارات بخش دولتی شامل قسمتی از اعتبارات بانک مسکن ایران در حدود برنامه های مصوب سالانه آن بانک و اعتباراتی که بدین منظور بانک مرکزی ایران می تواند در اختیار آن بانک قرار دهد و اعتبارات از محل برنامه های عمرانی از طریق بانک مسکن ایران.
4- سایر منابع اعتباری که به وسیله اشخاص و مؤسسات در اختیار این شرکت ها گذاشته می شود.
5- در مورد شرکت های تعاونی کارگری مسکن علاوه بر منابع مالی واعتباری مذکور در این ماده بانک رفاه کارگران نیز منابع مالی و اعتباری لازم را برای این شرکت تأمین می کند.
سوم اینکه : علاوه بر این امتیازاتی که به شرکت های تعاونی مسکن داده شده امتیازات ویژه دیگری نیز به شرکت تعاونی مسکن داده شده که حائز اهمیت است. از این قرار:
اولاً: بانک های مزبور تا 80 درصد هزینه های طرح های ساختمانی شرکت های تعاونی مسکن را به متقاضیان اعتبار اعطا می کنند.
ثانیاً: در نرخ بهره و شرایط پرداخت اعتبار و وام تسهیلات لازم را در نظر می گیرند.
ثالثاً: چنانچه شرکت های تعاونی قادر به خانه سازی و آپارتمان سازی نباشند با تصویب مجمع عمومی می توانند زمین های خریداری شده را به اعضاء بفروشند یا نسبت به تبدیل آن اقدام کنند.( تبصره های ماده 82-81 قانون شرکت های تعاونی).
رابعاً: در شرکت های تعاونی مسکن انجام معاملات و ساختمان و تمام اقداماتی که در اساسنامه پیش بینی شده برای غیرعضو ممنوع است. (ماده 83 قانون شرکت های تعاونی).
• شرکت های تعاونی اعتبار:
بنابر تعریف ماده 84 قانون شرکت های تعاونی، شرکت های تعاونی اعتبار بین افراد گروه های شغلی مختلف طبق آیین نامه ای که به وسیله وزارت تعاون تهیه خواهد شد و به تصویب شورای پول و اعتبار خواهد رسید برای مقاصد زیر تشکیل می شود :
1- بازکردن حساب های سپرده مختلف، منحصراً برای اعضای شرکت
2- پرداخت وام با دریافت بهره به اعضای شرکت
3- انجام سایر خدمات اعتباری برای اعضاء در حدود امکانات
• نکاتی چند در خصوص شرکت های تعاونی اعتبار:
_ درباره « گروه های شغلی » مندرج در ماده فوق، تعریف دقیق و مشخصی نشده و معلوم نیست منظور و مقصود از « افراد گروه های شغلی » چه کسانی هستند. به ناچار باید افراد یک صنف، یک رسته، یک شغل را از افراد « گروه های شغلی » دانست.
_ در شرکت تعاونی اعتبار مطابق ماده 85 قانون شرکت های تعاونی، به دلیل اینکه موضوع وهدف و مقصود اعضاء به دست آوردن اعتبار و وام از شرکت تعاونی است، مازاد برگشتی باید عیناً به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم شرکت منتقل گردد و قابل تقسیم بین اعضاء نیست.
_ شرکت تعاونی اعتبار، طبق ماده 86 قانون فوق، اجازه ندارد جز برای اعضای خود عملیات اعتباری برای شخصی انجام دهد و عملیات اعتباری برای غیرعضو در این گونه شرکت ها منع گردیده است.