علامت تجاری عبارت است از هر قسم علامتی است اعم از نقش، تصویر ، رقم ، حرف ، مهر، لفاف و غیر آن که برای امتیاز و تشخیص محصول صنعتی تجاری یا فلاحتی، اختیار می شود. ممکن است یک علامت تجاری برای تشخیص و امتیاز محصول جماعتی از زارعین یا ارباب صنعت یا تجار یا محصول یک شهر یا یک ناحیه از مملکت، اختیار شود .
استفاده تجار از علامت تجاری اختیاری است ( تبصره ماده یک قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب 1/ 4 / 1301شمسی ) و حق استعمال انحصاری علامت تجاری از آن شخصی است که علامت را در مرجع ثبت شرکت ها به ثبت رسانیده باشد. ( ماده دو قانون ثبت علائم و اختراعات ). به بیانی دیگر، علامت تجاری ثبت شده را تجار دیگر نمی توانند استفاده کنند و از این دیدگاه الزام خاصی را برای سایر تجار به وجود می آورد.
مالک علامت تجاری ثبت شده می تواند علیه هر شخصی که بدون موافقت وی از علامت استفاده کند و یا شخصی که مرتکب عملی گردد که عادتاَ منتهی به تجاوز به حقوق ناشی از ثبت علامت گردد در دادگاه اقامه دعوی نماید.
مرجع ثبت علامت تجاری و اختراعات ، " اداره کل مالکیت صنعتی " است. ثبت کلیه علائم مزبور و اختراعات فقط در همین اداره به عمل می آید.
طبق ماده 9 قانون ثبت علائم و اختراعات:"در موارد ذیل متصدی شعبه مذکور در ماده 6 تقاضای ثبت را رد خواهد کرد:
1) در صورتی که علامت مخالف مقررات قانون باشد.
2) در صورتی که علامت قبلاَ به اسم دیگری ثبت شده و یا شباهت علامت با علامت دیگری که ثبت شده است به اندازه ای باشد که مصرف کنندگان عادی یعنی اشخاصی را که اطلاعات مخصوصی ندارند به اشتباه بیندازد"

• علائم ممنوع

ماده 5 قانون ثبت علائم و اختراعات، اختیار نمودن برخی علائم به عنوان علامت تجاری و یا قراردادن آن را به عنوان یکی از اجزاء علامت تجاری ، منع می کند که موضوع برخی از آن ها در حال حاضر منتفی است و بقیه عبارتند از :
- پرچم مملکتی و هر پرچم دیگری که دولت ایران استعمال آن را به عنوان علامت تجاری منع کند. نشان ها و انگ ها( = علامات ) دولتی . ( وزارت امور خارجه، نمونه هایی از پرچم کشورهای مختلف را به اداره ثبت علائم و اختراعات می فرستد تا از ثبت علائمی که مانند آن ها باشد خودداری شود ).
- کلمات یا عباراتی که تصور انتساب به مقامات رسمی ایران را موجب شود.
- علامت موسسات رسمی، مانند هلال احمر و نظایر آن .
- علائمی که مخل انتظامات عمومی یا منافی عفت باشد.

• مواردی که داشتن و ثبت علامت تجاری الزامی است :

همان طور که گفته شد، موسسات تجاری جز در مواردی که دولت آن را الزامی کند، اجباری به ثبت علامت تجاری ندارند. ولی حق استعمال انحصاری علامت برای آن ها مشروط و منوط به ثبت آن علامت است به این معنی که اشخاصی که علامت خود را به ثبت نرسانند نمی توانند از استفاده اشخاص دیگر از آن علامت جلوگیری کنند.
به موجب مصوبه ی سوم اردیبهشت 1328 هیاًت وزیران،ثبت علائم برای هر یک از این موارد اجباری است:
الف) داروهای اختصاصی مورد استفاده ی طبی
ب) مواد غذایی که در لفاف و ظروف مخصوص عرضه می شوند
ج)  آب های گازدار
ه) لوازم آرایش که برای استعمال مستقیم بر روی پوست انسان به کار می رود.
لذا به موجب این ماده،تمام اجناس دارویی و طبی و مواد غذایی مذکور در آن آیین نامه،اعم از آن که در داخل ایران ساخته و یا در خارج ساخته و وارد کشور شود و در بازار تحت اسم مشخصی که بر روی برچسب آن زده می شود به معرض فروش قرار گیرد باید دارای علامت صنعتی یا تجارتی ثبت شده بوده و در روی برچسب نکات زیر تصریح شود:
الف- اسم تجارتی و نشانی سازنده ی جنس با قید کشور مبدا
ب- شماره ثبت علامت در ایران
مجازات ها :
به موجب قانون مجازات اسلامی، اشخاص ذیل به حبس تا شش ماه محکوم خواهند شد :
1- کسانی که علامت تجاری اجباری را در روی محصولی که اجباراَ باید دارای آن علامت باشد، استعمال نکنند.
2- کسانی که عالماَ محصولی را به معرض فروش گذاشته یا بفروشند، که دارای علامتی نباشد که برای آن محصول اجباری است.
لازم به توضیح است، موسسات تجاری،صنعتی و کشاورزی ثبت شده در خارج از کشور نیز بر اساس ماده ( 4 ) قانون ثبت علائم و اختراعات به شرط رعایت موارد ذیل می توانند از مزایای این قانون بهره مند گردند :
1) علائم تجاری خود را به موجب مقررات این قانون در ایران به ثبت برسانند.
2) کشور محل اقامت موسسه یا شرکت مذکور، به موجب عهده نامه و یا قوانین داخلی خود از علائم تجاری ایران حمایت کند.
بند ( 2 ) ماده ( 4 ) قانون ثبت علائم و اختراعات با پیوستن کشور ایران در اسفند ماه سال 1337 به اتحادیه بین المللی پاریس که در جهت حمایت از مالکیت صنعتی، تجاری و کشاورزی تدوین گردیده است ؛ رسمیت بیشتری یافت. در واقع کلیه کشورهایی که به اتحادیه بین المللی پاریس ملحق شده اند مکلفند از ثبت علائم و اختراعات اتباع و ساکنین دیگر کشورهای عضو اتحادیه مذکور، حمایت نمایند.
علامتی که ثبت شده باشند، از تاریخ تسلیم اظهارنامه حمایت خواهند شد و مدت اعتبار علامت ثبت شده، ده سال است. ولی صاحب علامت یا قائم مقام یا نماینده قانونی او، می تواند ثبت علامت را تا شش ماه پس از انقضای مدت اعتبار آن، هر ده سال یک بار تجدید نماید. در این صورت حق استعمال انحصاری ده سال، با صاحب علامت خواهد بود و به همین طریق ، هر تجدید ثبت، حق مزبور را برای ده سال دیگر تضمین می نماید. تقاضای تجدید ثبت علامت، باید در دو نسخه تنظیم و به امضای صاحب علامت یا قائم مقام یا نماینده قانونی او برسد و نمونه علامت در روی آن الصاق شود.

• چند نکته در خصوص برند/ علائم تجاری :

- علائم تجاری از زمره مایه های تجاری است و به همین دلیل، قابل نقل و انتقال است. نقل و انتقال علامت تجاری وقتی معتبر است که موافق مقررات قانون، به ثبت رسیده باشد.
- شما می توانید برند خود را هم به صورت شخصی ( حقیقی ) و یا شرکتی ( حقوقی ) ثبت کنید و در هر صورت شما ، شماره ثبت مخصوص به خود را دریافت می کنید .( شایان ذکر است برند حقیقی و حقوقی از لحاظ اعتبار با هم تفاوتی ندارند و از یک میزان اعتبار برخوردارند ).
- برای ثبت برند تاریخ تقاضای ثبت آن هم بسیار مهم است. اگر یک علامت تجاری هم زمان دو متقاضی برای ثبت داشته باشد، متقاضی ای که تاریخ تقاضای آن ارجحیت داشته باشد اجازه ی به ثبت رساندن آن را دارد.
- ثبت برند یا نام تجاری می تواند به فارسی باشد و یا به لاتین و یا به هر دو شکل انجام شود، ولی متقاضیانی که می خواهند علامت یا نام تجاری را به صورت لاتین نیز ثبت کنند، الزاماَ باید کارت بازرگانی داشته باشند.
- برند هیچ گونه مالیاتی ندارد و طبق قانون اداره مالکیت های صنعتی ثبت برند معاف از مالیات می باشد.
- شما با داشتن کارت بازرگانی شخصی ( حقیقی ) می توانید 3 برند تجاری و با کارت بازرگانی شرکتی ( حقوقی ) می توانید 10 برند تجاری را ثبت نمایید.
- برند تجاری شما در کنار یک شکل یا لوگو قابل ثبت می باشد. لوگو شکل انتخاب شده برای محصول است که محصول با آن ارائه می شود. از طریق لوگو می توان تاثیر بیشتری در ذهن مخاطب برجای گذاشت.
- به موجب قانون، علاماتی که ثبت شده باشند، از تاریخ تسلیم اظهارنامه، حمایت خواهند شد و مدت اعتبار علامت ثبت شده، ده سال است.
- هر گاه در موقع تجدید ثبت، تغییری در علامت داده شود، مقررات مربوط به تغییرات از هر حیث باید کاملاَ رعایت گردد . تجدید ثبت در صورتی که تغییری در علامت داده نشده باشد. محتاج به آگهی نیست. هرگاه مدت اعتبار علامت منقضی شده باشد، ثبت آن از طرف صاحب علامت یا دیگران، تابع کلیه مقررات و تشریفات مربوط به ثبت علائم خواهد بود. اشخاص ذی نفع می توانند در ظرف سی روز از تاریخ نشر آگهی مربوط، اعتراض خود را تسلیم نمایند.
- صدور گواهی ثبت علامت تجاری یا برند از اداره مالکیت صنعتی به منزله صدور یک سند معتبر است که امتیازات گوناگونی را برای مالک خود به همراه می آورد.
از انتخابتان متشکریم.
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره تخصصی با ما تماس حاصل فرمایید.
ثبت شرکت فکر برتر آماده ی پاسخگویی به کلیه ی سوالات شما در زمینه های حقوقی و ثبتی نظیر ثبت برند می باشد.