نوع دیگر از انواع شرکت های تجاری که در قانون تجارت ایران به رسمیت شناخته شده است شرکت سهامی خاص می باشد. از این نوع شرکت در ایران استقبال زیادی شده و گرایش و علاقه فعالان اقتصادی به تاسیس و ثبت این نوع شرکت به نسبت سایر انواع شرکت، بسیار بیشتر می باشد و اکثر کارخانجات تولیدی در ایران که متعلق به اشخاص می باشد تحت عنوان شرکت سهامی خاص به ثبت رسیده اند.

از آنجا که تشکیل شرکت سهامی عام تشریفات فراوانی دارد، در مواد اصلاحی قانون تجارت، برای امور ساده تری که تعداد سهامداران کمتر است نوعی شرکت سهامی در نظر گرفته که شرکت سهامی خاص نامیده می شود.
شرکت سهامی خاص از انواع شرکت های سرمایه است و مزیت این گونه شرکت ها اینست که برخلاف برخی شرکت ها که با فوت یکی از شرکا امکان انحلال شرکت وجود دارد در شرکت های سهامی خاص، با فوت یا خروج یکی از سهامداران تاثیری در سرنوشت شرکت ندارد.
شرکت سهامی خاص، نوعی شرکت سهامی است که برخلاف شرکت سهامی عام، سهام آن قابل دادوستد در بورس اوراق بهادار نیست ولی توسط مردم به راحتی قابل معامله است. هنگام تشکیل چنین شرکتی باید تمام سرمایه آن در موقع تاسیس توسط موسسان تامین و بخشی از سرمایه در بانک سپرده گذاری شده باشد.
در شرکت های سهامی خاص، برخلاف شرکت تضامنی، مسئولیت هر یک از سهامداران در مورد بدهی های شرکت محدود به مبلغ سرمایه گذاری شده در شرکت است و در صورت عدم کفایت سرمایه، ضامن پرداخت بدهی های شرکت از اموال شخصی خود نیستند.
برای ثبت این شرکت، ابتدا بایستی این نوع شرکت را بیشتر بشناسیم و در مورد آن اطلاعات لازم را کسب نماییم. در این مقاله سعی خواهیم کرد شما را با شرکت سهامی خاص و عناصر و خصوصیات سازنده آن آشنا سازیم.
• تعریف شرکت سهامی خاص 
شرکت سهامی خاص، شرکت بازرگانی است و سرمایه آن که قانوناَ در موقع تاسیس از یک میلیون ریال کم تر نخواهد بود، به سهام تقسیم شده و کلیه سهام آن به وسیله سهامداران تعهد و تامین می گردد و مسئولیت صاحبان سهام که تعداد آن ها نباید کم تر از سه نفر باشد محدود به مبلغ اسمی سهام آن هاست.
لازم به توضیح است، در شرکت های سهامی خاص، موسسین شرکت در واقع همان سهامدارانی هستند که به تشکیل شرکت اقدام می نمایند. بدین جهت نیازی به مجمع عمومی موسس ندارند.
• عناصر و خصوصیات تشکیل دهنده شرکت سهامی خاص
برای امکان تشکیل شرکت سهامی خاص ، وجود عناصر و خصوصیات زیرین ضرورت قانونی دارد :
1- سهامداران شرکت، ( موسسین ) نباید کم تر از سه نفر باشند.
2- سرمایه شرکت در موقع تاسیس، نباید کم تر از یک میلیون ریال باشد.
3- کلیه سهام شرکت باید به وسیله سهامداران ( موسسین ) تعهد و تامین گردد.
4- سرمایه شرکت به سهام و در صورت تجزیه به قطعات سهام تقسیم شده و باید متساوی القیمه باشد.

5- مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها خواهد بود.
6- اساسنامه شرکت به امضای کلیه سهامداران خواهد رسید و اداره امور شرکت طبق اصول بازرگانی و مالی و قواعد پیش بینی شده در اساسنامه به عمل خواهد آمد.
7- ثبت شرکت در اداره ثبت شرکت ها، بر اساس اظهارنامه ممضی به امضای کلیه سهامداران ( موسسین ) به عمل خواهد آمد.
8- مبلغ اسمی هر سهم به توافق سهامداران تعیین و نقل و انتقال سهام بر طبق پیش بینی های معموله در اساسنامه خواهد بود.
9- قید عبارت " شرکت سهامی خاص" قبل از نام شرکت یا بعد از آن، بدون فاصله با نام شرکت، در کلیه اوراق و اطلاعیه ها و آگهی های شرکت، به طور روشن و خوانا به عمل خواهد آمد.
موسسین شرکت، نسبت به کلیه اعمال و اقداماتی که به منظور تاسیس و به ثبت رساندن شرکت انجام می دهند مسئولیت تضامنی دارند.
به دستور ماده 20 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 24/ 12 / 1347 برای تاسیس و ثبت کردن شرکت های سهامی خاص، فقط تسلیم اظهارنامه به ضمیمه مدارک ذیل به مرجع ثبت شرکت ها، کافی خواهد بود :
الف- اساسنامه شرکت که باید به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
ب- اظهارنامه مشعر بر تعهد کلیه سهام و گواهینامه بانکی حاکی از تادیه قسمت نقدی آن، که نباید کم تر از سی و پنج درصد کل سهام باشد. اظهارنامه مذکور، باید به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
هر گاه تمام یا قسمتی از سرمایه به صورت غیرنقد باشد، باید تمام آن تادیه گردیده و صورت تقویم آن به تفکیک ، در اظهارنامه منعکس شده باشد. و در صورتی که سهام ممتازه وجود داشته باشد، باید شرح امتیازات و موجبات آن در اظهارنامه منعکس شده باشد.
ج- انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت، که باید در صورتجلسه ای قید و به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
د- قبول سمت مدیریت و بازرسی
ه- ذکر روزنامه کثیرالانتشاری که هر گونه آگهی راجع به شرکت تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی، در آن منتشر خواهد شد.
چند نکته :
- اظهارنامه شرکت های سهامی خاص که سند ثبت شرکت محسوب می شود و قانون آن را به جای شرکت نامه قبول نموده است، از اوراق بهادار بوده و توسط اداره ثبت شرکت ها تهیه و در اختیار متقاضیان قرار می گیرد و باید با قید تاریخ به امضای کلیه موسسین برسد.
- سهامداران ( موسسین ) شرکت سهامی خاص در اولین جلسه مجمع عمومی که مجمع عمومی موسس تلقی می شود، طی صورتجلسه ای که برای تعیین اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت تنظیم می نمایند، نام روزنامه کثیرالانتشاری را که هرگونه آگهی راجع به شرکت تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی، در آن روزنامه منتشر خواهد شد، باید ذکر نمایند.
بنا به نظارت بند 4 ماده 20 ناظر به قسمت اخیر ماده 17 لایحه قانونی تجارت ، تاریخ تنظیم و امضای صورتجلسه مبنی بر امضای اساسنامه و اظهارنامه از سوی سهامداران ( موسسین ) و انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان از طرف آنان و تحصیل قبولنامه سمت از منتخبین به مدیریت و بازرسی شرکت، و تعیین روزنامه کثیرالانتشار برای هر گونه آگهی راجع به شرکت تا تشکیل مجمع عمومی عادی، تاریخ تشکیل شرکت محسوب است.
• نمونه آگهی تاسیس شرکت ... ( سهامی خاص )
خلاصه اظهارنامه و اساسنامه شرکت که در تاریخ ... تحت شماره ... در این اداره به ثبت رسیده و در تاریخ ... از لحاظ امضاء ذیل تکمیل شده است، برای اطلاع عموم در روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشار ... آگهی می شود :
1- موضوع شرکت : اشتغال به کلیه فعالیت های تولیدی، صنعتی، بازرگانی ، خدماتی و نظایر آن، مشارکت با اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی، ارائه هرگونه خدمات فنی و مهندسی و نظیر آن، انجام فعالیت های تجاری داخلی و خارجی و واردات و صادرات انواع کالاها و عرضه و توزیع و فروش تولیدات و استحصالات و خرید مواد اولیه مورد نیاز، شرکت در مناقصه ها و مزایده ها، عقد قرارداد و عقود اسلامی با کلیه وزارتخانه ها و سازمان های دولتی، با بانک ها و موسسات اعتباری و شرکت های دولتی یا خصوصی اعم از داخلی و خارجی، اخذ وام و تسهیلات و اعتبار از کلیه بانک های داخلی و خارجی و موسسات مالی اعتباری، قبول مشاوره در زمینه های امور بازرگانی، تولیدی ، صنعتی ، مدیریتی و فنی و نظایر آن، طرح دعاوی در دادگاه های صالح برای احقاق حقوق شرکت و دفاع از دعاوی مطروحه علیه شرکت، ایجاد شعبه و اخذ و قبول نمایندگی سایر شرکت های داخلی و خارجی در موضوع شرکت با حق توکیل، برنامه نویسی برای انواع فعالیت های فوق الذکر، انجام کلیه اموری که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با موضوعات فوق ارتباط دارد.
2- مدت شرکت : از تاریخ ثبت شرکت به مدت نامحدود
3- مرکز اصلی شرکت : تهران، کد پستی ... خیابان .....
4- سرمایه شرکت : مبلغ ..... ریال منقسم به ........ سهم ..... ریالی بانام که مبلغ .. ریال آن طی گواهی شماره ....... مورخ ...... بانک ملی شعبه ......... پرداخت شده و بقیه در تعهد صاحبان سهام می باشد و امتیازات سهام ممتازه ( اگر باشد ) به شرح اساسنامه است.
5- اولین مدیران شرکت : آقای ... به سمت رئیس هیئت مدیره و آقای ... به سمت نایب رئیس و خانم ... به سمت عضو هیئت مدیره برای مدت دو سال انتخاب شدند و آقای ... به سمت مدیرعامل برای مدت دو سال انتخاب شد. ( توضیح : ممکن است مدیرعامل از بین اعضای هیئت مدیره، یا از خارج انتخاب شود ).
6- دارندگان حق امضاء : کلیه اسناد و اوراق تعهد آور و اسناد بهادار و بانکی و چک ها و بروات و سفته ها، و قراردادها و عقود اسلامی، به امضای متفق مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره ( یا یکی از اعضای هیئت مدیره ) همراه با مهر شرکت و سایر نامه های اداری و اوراق عادی با امضای مدیرعامل یا رئیس هیئت مدیره، یا اشخاص مجاز از طرف آن ها همراه با مهر شرکت معتبر است.
7- اختیارات مدیرعامل : برابر مفاد اساسنامه است.
8- بازرس یا بازرسان اصلی و علی البدل، آیا یا آقایان ... به سمت بازرس یا بازرسان اصلی، و آقای ... یا آقایان ... به سمت بازرس یا بازرسان علی البدل برای مدت یک سال انتخاب شدند. اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیرتجاری
بدیهی است انعکاس مطالبی از سوی اداره مذکور در آگهی تاسیس شرکت سهامی خاص موقعی است که مراتب در اساسنامه شرکت سهامی خاص پیش بینی و اظهارنامه تسلیمی به اداره یاد شده هم بر اساس آن تنظیم شود.
متقاضیان محترم، می توانند مراحل ثبت شرکت سهامی خاص را در مقالات " راهنمای گام به گام تشکیل و ثبت شرکت سهامی خاص " و یا " مراحل ثبت شرکت سهامی خاص " دنبال کنند.

" گروه فکر برتر "
مجموعه ای متشکل از برترین متخصصان با بهره گیری از
خدمات بهینه