علامت تجاری یا اصطلاحاَ برند ، عبارتست از هر گونه علامتی اعم از نقش، تصویر، رقم ، حرف ، عبارت ، مهر و ... که برای امتیاز و تشخیص لوازم صنعتی و تجاری تعیین و انتخاب می شود .

برند همان نشانه یا سمبل یا آرم گرافیکی شرکت ها برای معرفی محصولاتشان است و در واقع نمادی است که با هدف فروش کالاها یا ارائه خدمات مورد استفاده قرار می گیرد . برند به خریدار کمک می کند فقط با ملاحظه آن در روی یک کالا اقدام به خرید نموده ، بدون آنکه نام شرکت یا سازنده آن را بداند.

در نظام حقوقی ایران همانند بسیاری از کشورهای جهان ثبت علائم و برند های تجاری و خدماتی، سبب تملک و کسب حق مالکیت بر علائم دانسته شده است.  مرجع ثبت علائم تجاری طبق ماده 36 ق. ث. ا. ط. ع مصوب 1386، " اداره مالکیت صنعتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور " وابسته به قوه قضائیه ایران می باشد .ذیلاَ به نکات قابل توجه راجع به ثبت علامت تجاری می پردازیم.

1- ثبت علایم تجاری قبلاَ اجباری نبود و به اختیار صاحبان صنایع و تجار گذاشته شده بود. لیکن در تصویب نامه مصوب 3 اردیبهشت 1328 هیئت دولت، ثبت علائم تجاری را برای موارد زیر اجباری نمود .

- مواد غذایی که در لفاف و ظروف مخصوصی باشد مانند کنسرو ، کره ، شکلات و روغن های مختلف و ...

- نوشابه و آب های گازدار

- لوازم آرایش که اثر مستقیم روی پوست بدن انسان دارند مثل صابون ، عطر ، ادوکلن

- داروهای اختصاصی با موارد استعمال طبی اعم از انسانی و حیوانی

از این نظر که این موارد ارتباط مستقیم با سلامت و بهداشت جامعه دارد عدم ثبت آن ها بسیار خطرناک می باشد. به موجب قانون مجازات اسلامی :

 کسانی که علامت تجاری اجباری را در روی محصولی که اجباراَ باید دارای آن علامت باشد، استعمال نکنند و کسانی که عالماَ محصولی را به معرض فروش گذاشته یا بفروشند، که دارای علامتی نباشد که برای آن محصول اجباری است ، به حبس تا شش ماه محکوم خواهند شد.

2- تعیین برند به سلیقه و اراده و طرز تفکر تجار و مسئولان شرکت های تجاری بستگی دارد که معمولاَ با شغل آن ها ارتباط دارد . برند انتخابی ، می بایست جدید، ابتکاری بوده و گمراه کننده نباشد. تذکر این مطلب لازم است که ، نام های عام محصولات یا اسامی جغرافیایی، که خریدار را نسبت به مبدا و کیفیت محصولات گمراه کند، علامت مشخصه تجاری محسوب نمی شود.

3- برای ثبت برند ، متقاضی باید معلوم کند در طبقه ( زمینه ) فعالیتی که مد نظر وی است آن نام قبلاَ ثبت شده است یا خیر.  از جمله طرق استعلام برند ، مراجعه به سامانه روزنامه رسمی کشور به نشانی http://rrk.ir  و یا مراجعه به سامانه اداره مالکیت صنعتی به نشانی http://iripo.ssaa.ir  می باشد.

پرواضح است ، متقاضیان عزیز، در صورت تکراری بودن نام برند و عنوان تجاری می بایست از انتخاب همان نام خودداری به عمل آورند.

4- علائم ذیل ، به عنوان علائم تجاری، قابلیت به کارگیری ندارند :

- پرچم کشور و سایر پرچم های دولتی، علائم هلال احمر و نشان ها ، مدال ها و رنگ های دولتی

- کلمات و یا عباراتی که توهم انتساب به مقامات رسمی کشور را فراهم کنند. توضیح آنکه ، به ثبت رسانیدن کلمات یا عباراتی که ایجاد وهم و خیال و گمان نماید که این تجارتخانه وابسته به یکی از مقام های رسمی است مثل اینکه مسئول یا رئیس فلان موسسه دولتی هم در آن سهیم است ( وزیر ، استاندار و غیره ) و یا اینکه این علامت این ذهنیت و تصور را در بین مردم ایجاد می نماید که این تجارتخانه یا شرکت وابسته به یکی از وزارتخانه ها و یا سایر سازمان ها و موسسات دولتی است مجاز نمی باشد.

- علامت های موسسات رسمی مانند ارتش و سپاه و غیره

- علائمی که مخل انتظامات عمومی و یا منافی عفت عمومی باشند.

5- ثبت برند لاتین نیاز به کارت بازرگانی دارد. جهت ثبت برند لاتین چه کلمه مورد نظر فارسی بوده و با فونت لاتین نوشته شود و یا اینکه خود کلمه ریشه لاتین داشته باشد ، تفاوتی در وجود کارت بازرگانی نیست. توجه داشته باشید که، ثبت برند هیچ ارتباط مستقیمی با پرداخت مالیات و عوارض دارایی ندارد.

6- هزینه ثبت اظهارنامه طبق جدول شماره 3 ضمیمه یک آیین نامه اجرایی ایران به ازاء یک طبقه برای شخص حقیقی 000/200 ریال و شخص حقوقی 000/400 ریال تعیین شده که باید به حساب اداره کل ثبت مالکیت صنعتی پرداخت و رسید آن ضمیمه اظهارنامه، تسلیم اداره مرجع ثبت گردد.

متقاضیان خارجی که در اجرای مقررات کنوانسیون پاریس، تقاضای خود را مستقیماَ تسلیم مرجع ثبت ( اداره ثبت علائم مالکیت صنعتی ) می نمایند، می بایست معادل ارزی مبلغ ریالی تعیین شده در جدول هزینه ها را مطابق نرخ رسمی بپردازند.

ثبت علائم نیاز به درخواست دارد و این درخواست تحت عنوان اظهارنامه باید تسلیم مرجع ثبت گردد. به مجرد تسلیم اظهارنامه ثبت علامت به اداره مالکیت صنعتی علامت مورد تقاضای ثبت پس از ورود در دفتر اظهارنامه های واصله از حمایت قانونی برخوردار می گردد. به وسیله اظهارنامه باید مشخصات کامل متقاضی آن و شرح علامت اعم از تصویر یا نقش ذکر گردد ، ضمن اینکه باید در اظهارنامه شماره جنس نیز قید شود .

به موجب ماده 37 آئین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386 ، مدت سی روز بعد از انتشار آگهی تقاضای ثبت علامت تجاری، شعبه ثبت علائم تجاری و اختراعات مکلف است در صورت عدم اعتراض علامت را به ثبت برساند. گواهی تایید ثبت علامت تجاری شامل نکات ذیل خواهد بود :

- تاریخ وصول اظهارنامه  و شماره ثبت آن در دفتر ثبت اظهارنامه

- تاریخ ثبت علامت و شماره ثبت آن

- اسم و شغل و تابعیت و اقامتگاه صاحب علامت

- نوع مال اتجاره و یا محصول و یا طبقات علامت مزبور

- در صورتی که علامت قبلاَ در کشورهای خارج ثبت شده باشد تاریخ و شماره و محل ثبت آن .

- تاریخ صدور تصدیق

- مدت اعتبار علامت

- امضاء رئیس شعبه ثبت علامت تجاری و مدیر کل اسناد و املاک

هم چنین بخوانید :

- با نکات مهم در ثبت برند آشنا شوید.