ثبت طرح صنعتی اشتراکی
اگر دو یا چند نفر به طور مشترک طرحی را ایجاد کرده باشند، در صورتی که طراح ها همان متقاضیان ثبت طرح باشند، در این فرض طرح صنعتی مورد درخواست ثبت، به طور مشترک به نام همه آن ها به ثبت می رسد و حقوق ناشی از ثبت طرح نیز به آنان تعلق خواهد داشت. به عبارت دیگر در این فرض طراح ها در رابطه با حقوق ناشی از ثبت طرح تابع احکام راجع به اموال و حقوق مشترک خواهند بود که از جمله این احکام عبارتند از :
1- مالکین مشترک طرح صنعتی نمی توانند بدون رضایت بقیه مالکین سهم خود را منتقل یا در رهن قرار دهند.
2- مالکین مشترک طرح صنعتی می توانند بدون رضایت بقیه مالکین مشاع از طرح صنعتی استفاده کنند مگر اینکه در قرارداد خلاف آن تصریح و مورد توافق قرار گرفته باشد.
3- مالکین مشترک طرح بدون رضایت بقیه مالکین مشاع نمی توانند مجوز بهره برداری انحصاری یا غیرانحصاری صادر نمایند.
با توجه به قانون مصوب 1386 و بر اساس ماده 24 آن طرح صنعتی اشتراکی تابع مقررات مربوط به اختراع اشتراکی است. بدین توضیح که اگر افرادی به صورت مشترک طرح صنعتی را ایجاد کرده باشند، با توجه به بند ( ب ) ماده 5 قانون فوق حقوق ناشی از طرح صنعتی مشترکاَ به آنان تعلق می گیرد.
البته قانونگذار در بحث نرم افزار و با توجه به ماهیت آن حکم خاصی را در خصوص مورد پیش بینی کرده است. بر اساس ماده 11 آیین نامه اجرای قانون حمایت از پدید آورندگان نرم افزارهای رایانه ای، هر گاه اشخاص متعدد در پدید آورندگان نرم افزار مشخص باشد، حقوق مادی حاصل از آن به نسبت مشارکت هر یک تعلق می گیرد. در صورتی که یکایک آنان جدا و متمایز نباشد، اثر مشترک نامیده می شود و حقوق ناشی از آن حق مشاع پدید آورندگان است.
علیرغم مراتب فوق ، مالکین مشترک می توانند بر خلاف رویه های فوق توافق کنند، به این معنا که مالکین مشاع می توانند توافق کنند که امکان بهره برداری از طرح صنعتی ثبت شده فقط متعلق به یکی از مالکین مشاع باشد. در این فرض اگر شخص متعهد بر خلاف تعهد خود از طرح صنعتی ثبت شده بهره برداری نماید، متعهد له می تواند درخواست خسارت از متعهد نماید. البته در این فرض متعهد له می تواند در صورت نقض تعهد درخواست کند و حق طرح دعوی نقض علیه متعهد ندارد چون متعهد در واقع مالک طرح صنعتی است و مالک طرح صنعتی نمی تواند ناقض طرح صنعتی خود باشد.
در خاتمه آنچه که به عنوان نتیجه گیری می توان ذکر کرد اینکه طراح کسی است که طرح صنعتی را پدید آورده است، بنابراین طراح می تواند یک یا چند نفر باشد و باید اسامی آن ها در گواهینامه طرح صنعتی ذکر گردد. همچنین چنانچه بین آن ها در رابطه با طرح صنعتی اشتراکی اختلافی بروز کند باید مرجعی وجود داشته باشد تا آن ها بتوانند به آن مراجعه و احقاق حق نمایند. این مرجع می تواند یک مرجع بالای اداری یا قضایی باشد. عمده اعتراض هایی که می تواند در این خصوص مطرح باشد عبارتست از :
1- تعدادی ادعا کنند که آن ها و نه کسی که اسم او در گواهینامه اختراع آمده است ، پدید آورنده واقعی طرح صنعتی هستند.
2- شخصی ادعا کند آن هایی که اسامی شان در گواهینامه طرح صنعتی آمده است، دخالتشان در طراحی طرح به حدی نبوده است که پدید آورنده طرح صنعتی تلقی گردند.
در خاتمه با توجه به قانون مصوب 1386 و سایر قوانین و مقررات مرتبط ذکر نکات ذیل ضروری به نظر می رسد :
1- قانونگذار سال 1386 با توجه به ماده 23 قانون ، احکام طرح صنعتی مشترک را تابع احکام اختراع اشتراکی دانسته است.
2- با توجه به بند ( ب ) ماده 5 قانون ، حقوق ناشی از طرح صنعتی که به صورت اشتراکی ایجاد شده است، مشترکاَ به پدید آورندگان آن تعلق دارد.
3- در اینکه نحوه اعمال حقوق طراح ها در فرض یادشده چگونه است، در قانون 1386 و آیین نامه مربوط احکامی نیامده است . در تبصره ذیل ماده 11 آیین نامه اجرایی مواد 2 و 17 قانون حمایت از حقوق پدید آورندگان نرم افزارهای رایانه ای مصوب 1383 هیات وزیران در رابطه با نقض حقوق در فرضی که نرم افزار مشترک باشد احکامی آمده است. بر حسب تبصره یادشده، هر یک از شرکاء به تنهایی یا همه آن ها به اتفاق می توانند در مورد نقض حقوق موضوع قانون به مراجع قضایی صالحه مراجعه نمایند.
4- بر اساس ماده 24 آیین نامه مصوب 1387 رئیس قوه قضاییه، در صورتی که متقاضیان ثبت طرح صنعتی متعدد باشند، به عبارت دیگر در صورتی که طرح صنعتی به صورت مشترک پدید آمده باشد، درخواست استرداد اظهارنامه ثبت طرح صنعتی باید به امضای همه مالکین مشاع برسد و یک نفر از مالکین حق استرداد اظهارنامه ثبت طرح صنعتی را ندارد.
5- چنانچه طراح فوت نماید و مدت اعتبار گواهینامه اختراع باقی باشد، مرجع ثبت به درخواست وراث یا احدی از وراث، نام ورثه یا وراث را به عنوان مالک در ظهر گواهینامه طرح صنعتی قید و مراتب را با ذکر میزان سهم هر یک در دفتر مربوط ثبت خواهد کرد و در این فرض نیز بهره برداری از طرح صنعتی ثبت شده توسط وراث تابع احکام مربوط به طرح صنعتی مشترک خواهد بود.
6- در خیلی از کشورها اذن اکثریت برای اجرا و اعمال حقوق مشترک کفایت می کند و در صورتی که اتفاق نظر یا اکثریتی وجود نداشته باشد، مرجع قضایی در خصوص مورد تعیین تکلیف می کند. البته در حقوق ایران تصرف در آثار مشترک باید با موافقت همه شرکاء باشد و البته شرکاء می توانند برای اداره مال مشترک به گونه ای غیر از رویه فوق نیز توافق کنند. به عبارت دیگر با توجه به مفاد ماده 576 قانون مدنی، طرز اداره کردن اموال مشترک تابع شرایط مقرره بین شرکاء خواهد بود.
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره می توانید با ما تماس حاصل فرمایید.
همواره آماده پاسخگویی به سوالات ثبتی شما عزیزان هستیم.