ماده 8 قانون بخش تعاونی می گوید : عضو در شرکت های تعاونی شخصی است حقیقی یا حقوقی غیر دولتی که واجد شرایط مندرج در این قانون بوده و ملتزم به اهداف بخش تعاونی و اساسنامه قانونی آن باشد.
لذا، عضویت در شرکت تعاونی حقوق، تکالیف و مسئولیت هایی برای عضو ایجاد می کند که در این مقاله تکالیف و مسئولیت های مالی عضو شرکت تعاونی  را بررسی می کنیم .

• تکالیف عضو شرکت تعاونی

یکی از شرایط عضویت، همان طور که در مقالات پیشین گفته شد، این است که داوطلب عضویت رعایت مقررات اساسنامه تعاونی را متعهد شود. در همین زمینه ماده 11 قانون بخش تعاونی مقرر می دارد : " کلیه اعضاء مکلف اند به وظایف و مسئولیت هایی که در حدود قوانین و مقررات تعهد کرده اند، عمل کنند ".
بدین ترتیب قانون مراعات مقررات تعاونی را برای عضو واجب قرار داده است؛ ولی قابل ذکر است از آنجا که عضویت در شرکت تعاونی، مانند عضویت در هر سازمانی، مستلزم رعایت مقررات مربوط به آن است، می توان گفت که رعایت مقررات مربوط به شرکت تعاونی برای عضو آن، واجب تبعی و در عداد مقدمات عقلیه است و عضو بدون بیان این ماده قانونی نیز مکلف به رعایت آن است و چنان که معلوم است، معاف بودن عضو شرکت تعاونی از مراعات مقررات تعاونی، به این علت که در بدو ورود به عضویت رعایت کردن آن ها را تعهد نکرده است، امری است که از لحاظ منطقی نمی توان آن را قبول کرد.
هر گاه بخواهیم مکلف بودن عضو در قبال شرکت تعاونی را به دقت بیان کنیم ، باید بگوییم که حفظ رابطه با شرکت تعاونی و حضور در جلسات مجامع عمومی و مشارکت در شور و تبادل نظر درباره امور مطروحه در آن و نیز مشارکت در تصمیم گیری ها با ابزار رای، از جمله در انتخاب اعضای هیئت مدیره و بازرسان، از تکالیف عضو به شمار می رود. حتی می توان گفت که هرگاه به وجود عضوی در هیئت مدیره یا بازرسی شرکت تعاونی نیاز باشد و وی را واجد شرایط عضویت و تصدی سمت در آن باشد، بر او واجب است که داوطلبی خود را برای این امر اعلام کند، چنین وجوبی را می توان به واجب کفایی تشبیه کرد.
در مورد حضور و ابراز رای در مجامع عمومی، قانون می پذیرد که عضو، نماینده تام الاختیاری از طرف خود برای این کار تعیین کند، بدین ترتیب به عضوی که به علتی نمی تواند به این امور بالمباشره اقدام کند، امکان می دهد به توسط نماینده تکلیف خود را ادا کند.

• مسئولیت مالی عضو

منظور از مسئولیت مالی عضو، مسئولیت وی در برابر طلبکاران شرکت تعاونی است. از آنجا که شرکت تعاونی شخصیت دارد و دارایی آن جدا و مستقل از دارایی اعضای آن است، دارایی خود وی جوابگوی طلب طلبکاران است و مادام که شرکت تعاونی باقی است، طلبکاران شرکت برای وصول مطالبات خود حق مراجعه به اعضای شرکت را ندارند. ولی هر گاه شرکت منحل شود و دارایی او برای پرداخت همه بدهی های وی کافی نباشد، آیا عضو در پرداخت باقیمانده آن مسئولیت دارد و طلبکاران شرکت برای وصول باقیمانده طلب خود می توانند به اعضا مراجعه کنند ؟ پاسخ همان است که ماده 23 قانون بخش تعاونی مقرر می دارد : " مسئولیت مالی اعضا در شرکت تعاونی، محدود به میزان سهم آنان می باشد، مگر آنکه در قرارداد ترتیب دیگری شرط شده باشد ". پس هر گاه عضو کلیه بهای سهم یا سهام خود را به شرکت تعاونی تادیه کرده باشد، هیچ گونه مسئولیتی نسبت به باقیمانده بدهی شرکت که پس از انحلال و تقسیم دارایی آن بین طلبکاران شرکت، پرداخت نشده می ماند ندارد ؛ و اگر قسمتی از بهای سهم یا سهام خود را تادیه نکرده باشد، فقط برابر همان مبلغ تادیه نشده مسئول پرداخت باقیمانده بدهی شرکت خواهد بود؛ زیرا مبلغ تادیه نشده جزو دارایی شرکت است و اگر به خود شرکت تادیه نشده باشد، باید به طلبکار شرکت بابت باقیمانده طلبی که از شرکت دارد پرداخت شود. همان طور که ماده 23 قانون مقرر می دارد ، می توان در قراردادی که بین شرکت تعاونی و اعضای آن منعقد می شود ترتیب دیگری شرط کرد و اعضا را در برابر بدهی های شرکت مسئول قرار داد.
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره با ما تماس حاصل فرمایید.
همکاران ما در ثبت شرکت فکر برتر، با افتخار در خدمت شما خواهند بود.