بعد از این که شخص حقیقی یا حقوقی به عنوان تاجر شناخته شد تکالیفی را باید انجام دهد :
الف: نگهداری 4 دفتری که در ماده 6 ق.ت، از آن ها نام برده شده است. ( دفتر روزنامه ، دفتر کل ، دفتر دارایی ، دفتر کپیه )
ب: ثبت نام در دفتر ثبت تجاری
لازم به یادآوری است، دفاتر تجاری دفتری است که بازرگانان امور تجاری خود از قبیل داد و ستد تجاری، معاملات و واردات و صادرت تجاری و ... را در آن منعکس می کند. همچنین دفاتر تجاری، دفاتری هستند که تجار ( به استثنای کسبه جزء ) مکلف به تنظیم و تدوین آن طبق شرایط قانونی و موظف به ضبط معاملات و واردات و صادرات و به طور کلی تمام امور تجاری خود در دفاتر مزبور هستند.

• نگهداری دفاتر تجاری

با توجه به ماده 6 ق.ت، هر تاجری مکلف است از دفاتر تجاری استفاده کند، البته با وجود این که کسبه جزء تاجر محسوب می شوند، از نگهداری دفاتر تجاری معاف می باشند. دفاتر تجاری سند عادی هستند.
به موجب ماده 96 قانون مالیات های مستقیم سال 1366، کسبه جزء :
1. کسبه، پیشه وران و تولیدکنندگان و نظایر آن ها که حداکثر درآمد آن ها در سال یکصد میلیون ریال باشد. مثلاَ سوپرمارکتی که حداکثر درآمد سالیانه او پنج میلیون تومان است.
ثمره ی تفکیک میان کسبه جزء را صادر نمود و دادخواست ورشکستگی کسبه جزء پذیرفته نمی شود و باید دادخواست اعسار بدهند. معیار تشخیص کسبه جزء از تاجر، میزان درآمد سالیانه می باشد نه موضوع فعالیت، زیرا موضوع فعالیت هر دو عمل تجاری است.
کسبه جزء اشخاص حقیقی می باشند و اشخاص حقوقی را نمی توان کسبه جزء نامید.

• معایب نداشتن دفاتر تجاری

الف) با توجه به بند 3 ماده 542 ق.ت، تاجری که دفتر نداشته باشد یا دفاتر او ناقص یا بی ترتیب باشد ممکن است ورشکسته به تقصیر شناخته شود. ( از موارد ورشکسته به تقصیر اختیاری می باشد، یعنی صدور حکم ورشکستگی به تقصیر با تشخیص دادگاه است نه تکلیف دادگاه ).
ب) اگر در دادگاه به دفتر تجاری تاجر استناد شود، تاجر مکلف است این دفتر را ابراز کند مگر آن که ثابت نماید دفتر تاجر تلف شده یا به آن دسترسی ندارد. در غیر این صورت عدم ابراز دفاتر می تواند از قرائن مثبته بر ضرر تاجر باشد.
ج) جزای نقدی مقرر در ماده 15 ق.ت
د) مالیات علی الراس محاسبه می شود یعنی مامور مالیاتی اوضاع و احوال تجارتخانه را مشاهده و با توجه به آن مالیات را محاسبه می کند.
نکته : دفاتر روزنامه و کل ملاک محاسبه مالیات می باشند.

• تکلیف تاجر در قبال دفاتر تجاری

تاجر مکلف است کلیه معاملات را به ترتیب تاریخ وارد دفتر تجاری بنماید و هم چنین مکلف است دفاتر تجاری از ختم هر سال مالی تا 10 سال نگه دارد. تکلیف به نگهداری دفاتر تجاری برای تاجر تا 10 سال است اما این به این معنا نیست که پس از 10 سال این دفاتر قابلیت استناد در دعاوی را از دست می دهند. در نتیجه دفاتر تجاری قابلیت استناد نامحدود دارد.
البته به موجب ماده 157 قانون مالیات های مستقیم اصلاحی 1380، تکلیف نگهداری دفاتر تجاری برای تعیین میزان مالیات بر درآمد، 5 سال است.

• ثبت نام تاجر در دفاتر تجاری

دفتر ثبت تجاری مخصوص ثبت نام اشخاصی است که به شغل تجارت اشتغال دارند. دفتر ثبت نام تجاری برخلاف دفاتر تاجر، سند رسمی می باشد. یکی از الزامات حرفه ای شغل تجارت، ثبت نام تاجر در دفاتر تجاری است.
نکته : ثبت نام در دفتر ثبت تجاری برای شرکت های تجاری با ثبت در مرجع ثبت شرکت ها تفاوت دارد. ثبت در دفتر ثبت تجاری به صورت اعلامی می باشد و اداره ثبت مسئولیتی نسبت به صحت مطالب ارائه شده ندارد و قانون نیز ضمانت اجرایی در خصوص ارائه اطلاعات نادرست معین نکرده است.
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره تخصصی رایگان با ما تماس حاصل فرمایید.
با ارائه خدمات حرفه ای کارآمد، در خدمت شما عزیزان خواهیم بود.