شرکت های تعاونی ، اصولاَ بر چهار قسمند :
" شرکت تعاونی تولیدی " ، " شرکت تعاونی توزیعی " ، " شرکت تعاونی اعتباری " و " شرکت تعاونی چند منظوره ".

شرکت تعاونی توزیعی ، شرکتی است که در امور مربوط به تهیه و توزیع کالا، مسکن ، خدمات و سایر نیازمندی های اعضاء فعالیت می نماید. آن دسته از شرکت های تعاونی که فعالیت آنان، تواماَ " تولیدی و توزیعی " باشد را شرکت تعاونی تولیدی و توزیعی می نامند.

هم چنین  می توانید  مقالات زیر را بخوانید :
- مجوز ثبت شرکت تعاونی
- راهنمای گام به گام تشکیل و ثبت شرکت تعاونی

 شرکت های تعاونی تولیدی مانند دامداران، کشاورزان ، پرورش دهندگان زنبور عسل یا صاحبان صنایع و هر گروهی دیگر که در رده تولیدی نام برده شده اند، در صورت تشکیل تعاونی برای تامین نیازهای خود از نوع تعاونی های توزیعی ( تامین کننده نیاز تولیدکنندگان ) محسوب می شوند.

• عضویت در شرکت تعاونی توزیعی

عضو در شرکت های تعاونی، شخصی است " حقیقی " که واجد شرایط مندرج در این قانون بوده و ملتزم به اهداف بخش تعاونی و اساسنامه قانونی آن تعاونی باشد و اگر شرکت در زمره تعاونی های تولیدی محسوب گردد، عضو مکلف است شخصاَ نیز در تعاونی اشتغال پیدا کند. همچنین در تعاونی های چند منظوره به استناد تبصره 2 ماده 8 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی در حالتی که عضویت مطلق باشد و همه افراد بتوانند به طور آزادانه عضویت شرکت را تحصیل نمایند؛ داشتن عضو غیرشاغل نیز مجاز تلقی گردیده است. لیکن هیات مدیره و مدیرعامل باید از بین اعضاء شاغل انتخاب شوند.
• شرایط عضویت در تعاونی ها
وفق ماده 9 مقرر در قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران شرایط عضویت به قرار ذیل است :
1- داشتن تابعیت جمهوری اسلامی ایران ؛
2- عدم ممنوعیت قانونی و حجر ، منجمله ورشکستگی به تقصیر ؛
3- عدم سوء پیشینه کیفری در جرایم مربوط به ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری ؛
4- درخواست کتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی ؛
5- عدم عضویت در تعاونی مشابه .
• حداقل و حداکثر تعداد عضو
تعداد عضو در تعاونی ها بر اساس مولفه هایی همچون نسبت سرمایه، فرصت اشتغال ، نوع فعالیت و رعایت اصل عدم تمرکز و تداول ثروت ، به وسیله آیین نامه ای تعیین می شود که به تصویب وزارت تعاون می رسد ، ولی در هر صورت ، تعداد اعضاء نباید کمتر از 7 نفر باشد. در این مورد باید گفت شرکت تعاونی به دو قسم است : " شرکت تعاونی عام " که شرکتی است که عضویت در آن برای همه آزاد می باشد. تعداد اعضاء در این تعاونی ها حداقل " 500 " نفر و بر اساس نوع تعاونی که وزارت تعاون تعیین کرده مشخص می شود. تعداد اعضای شرکت های تعاونی مصرف، حداقل " 250 " و در شرکت های تعاونی مسکن حداکثر " 500 " نفر تعیین گردیده است. این ملاک در شرکت های اشتغال زا با رعایت حداقل نباید از تعداد فرصت های شغلی دائمی طرح کمتر باشد و در سایر شرکت ها برای حداکثر تعداد اعضای تعاونی، محدودیتی وجود ندارد.
در شرکت تعاونی خاص، عضویت در آن برای گروهی خاص مانند کارگران ، دانشجویان ، کشاورزان ، زنان ، پزشکان و وکلای دادگستری و مشاغل خاص و نظایر این ها با رعایت شرایط آزاد تعیین می شود.
در شرکت های تعاونی همه با هم برابرند و همه همکار یکدیگرند و از نظر نژاد ، زبان ، رنگ ، پوست ، ملیت ، شغل و غیره هیچکدام از اعضاء بر دیگری برتری ندارند.
• حداقل سرمایه شرکت تعاونی
برای مقدار سرمایه شرکت تعاونی حداقل مقرر شده است. به موجب دستورالعمل تشکیل تعاونی ها ، حداقل سرمایه برای تشکیل شرکت های تعاونی عام و خاص، به ترتیب یکصد میلیون ریال و ده میلیون ریال ، تعیین می گردد . هر تعاونی وقتی تشکیل و ثبت می شود که حداقل یک سوم سرمایه آن تادیه و چنانچه به صورت نقدی و جنسی باشد، تقویم و تسلیم شده باشند. لازم به ذکر است که تعاونی های مذکور پس از تشکیل در دوره فعالیت نیز باید پیوسته مبالغ حداقل سرمایه های فوق را داشته باشند.
• شرایط هیات مدیره
1- تابعیت جمهوری اسلامی ایران ، 2- ایمان و تعهد و التزام عملی به اسلام ،3- داشتن اطلاعات یا تجربه لازم برای انجام وظایف متناسب تعاونی مربوط،4- عدم ممنوعیت قانونی و حجر ، 5- عدم عضویت در گروه های محارب، 6- عدم ارتکاب جرایم بر ضد امنیت و جعل اسناد ، عدم سابقه محکومیت به ارتشاء ، اختلاس ، کلاهبرداری ، خیانت در امانت ، تدلیس ، تصرف غیرقانونی در اموال دولتی و ورشکستگی به تقصیر یا تقلب .
• مدیر عامل
مسئولیت اجرایی امور شرکت به عهده " مدیرعامل " است. مدیرعامل برای دو سال ، توسط هیات مدیره انتخاب و تمدید آن بلامانع است. به طور موظف با حقوق، کار می کند. عزل و قبول استعفای او به وسیله هیات مدیره صورت می گیرد. مدیرعامل می تواند در جلسات هیات مدیره، بدون حق رای شرکت کند. اوراق عادی با امضای مدیر عامل ، ولی اوراق تعهد آور مثل چک و سفته با دو امضاء یعنی مدیرعامل و رئیس هیات مدیره یا نائب رئیس آن انجام می شود. مدیرعامل نمی تواند سمت مدیرعامل یا بازرس یا عضویت در هیات مدیره تعاونی دیگری را همزمان داشته باشد.

• مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت 

برای ثبت تعاونی ، مدارک و اوراق ذیل بایستی توسط هیات مدیره همراه با درخواست خود تحویل اداره تعاون گردد :
1. اساسنامه مصوب شرکت
2. دعوتنامه تشکیل اولین مجمع عمومی عادی
3. صورتجلسه اولین مجمع عمومی عادی ، دایر بر تصویب اساسنامه و انتخاب اولین هیات مدیره و بازرس یا بازرسان .
4. صورتجلسه راجع به جلسه اولین هیات مدیره دایر بر انتخاب رئیس و نایب رئیس و منشی هیات مدیره، انتخاب صاحبان امضاهای مجاز و اسامی و مشخصات آن ها و انتخاب مدیر عامل
5. فهرست اسامی و مشخصات داوطلبان تشکیل تعاونی
6. فهرست اسامی حاضران در اولین مجمع عمومی عادی که حاوی امضای آن ها باشد.
7. فهرست اسامی و مشخصات و نشانی اعضای اولین هیات مدیره و بازرس یا بازرسان اعم از اصلی و علی البدل و مدیرعامل که حاوی امضای آن ها باشد.
8. مدارک مربوط به تقویم و تسلیم آن مقدار از سرمایه که به صورت جنبی بوده است.
9. قبولی کتبی اعضای اولین هیات مدیره و بازرس یا بازرسان
10. رسید پرداخت مقدار وجوه لازم التادیه سرمایه تعاونی ، طبق اساسنامه
چند نکته :
1. شرکت های تعاونی توزیعی یا تولیدی ، علاوه بر اخذ مجوز تشکیل از اداره تعاون برای انجام فعالیت ، موظف به گرفتن مجوز لازم از دستگاه های ذیربط نیز هستند.
2. موسسان تعاونی باید با قوانین و مقررات تعاونی ها آشنایی داشته باشند و در صورت نیاز در کلاس آموزش یک روزه که اداره کل تعاون استان دایر می کند شرکت کنند.
3. مرجع ثبت تعاونی ها در تهران " اداره کل ثبت شرکت ها " و در شهرستان ها " اداره ثبت " واقع در مرکز اصلی تعاونی است. هرگونه تغییری که بعداَ در اساسنامه یا در اعضای هیئت مدیره، بازرسان ، مدیرعامل تعاونی یا در سرمایه آن صورت گیرد، باید به مرجع ثبت تعاونی اعلام شود.
4. ثبت تعاونی به وسیله درج آگهی در روزنامه رسمی به اطلاع عموم می رسد. عندالاقتضا می توان علاوه بر روزنامه رسمی در یکی از روزنامه های محلی یا با الصاق آگهی در معابر عمومی مرکز تعاونی نیزثبت آن را اعلام کرد.
5. هیات مدیره تعاونی پس از ثبت ، می بایست نسبت به اخذ پروانه تاسیس اقدام نماید.
از انتخابتان متشکریم.