برای آشنایی بیشتر با انواع موضوعات شرکت ابتدا می بایست با مفاهیم اصلی مانند شرکت و انواع شرکت ها بیشتر آشنا شویم. شرکت و یا کمپانی به معنای یک شخصیت حقوقی انجمن و یا بنگاه تجارت است.
بنابر تعریف قانون مدنی در کشور ایران، یک شرکت عبارت از اجتماع حقوق مالکان متعدد در شی واحد به نحو اشاعه است، اما این تعریف همچنین دربرگیرنده مشاعات هم هست. بنابر مفهوم استنباط شده از قانون تجارت، تعریف شرکت را می توان در واقع قراردادی دانست که براساس آن اعضا و یا شرکا، سود حاصل از سرمایه آن را تقسیم بندی می کنند. لازم به ذکر است که شرکت ها در قوانین موجود در ایران، دارای شخصیت حقوقی هستند.
بطور کلی مفهوم تجارت، بازرگانی و یا داد و ستد (Trade)، واگذاری مالکیت کالا و خدمات از کسی یا نهادی یعنی یک فروشنده به شخص دیگری، در ازای دریافت کردن چیزی از خریداران است. در حیث من مجموع، هر گونه کاری که بتوان آن را سنجید و اندازه گیری کرد، ضمن این که مردم در برابر آن کالا یا خدمت، بهای آن را واگذار نمایند و کالا یا خدمات دیگری را متقابل و با کمال میل ارائه دهند، تجارت گفته می‌شود. تجارت به دو بخش تجارت داخلی و تجارت خارجی تقسیم می شود.
انواع شرکت ها
در مجموع در قانون تجارت 7 نوع شرکت تجاری وجود دارد.
- شرکت های سهامی ( شامل شرکت های سهامی عام و سهامی خاص)
- شرکت های با مسئولیت محدود
- شرکت های تضامنی
- شرکت های مختلط ( شامل شرکت های مختلط سهامی و غیرسهامی)
- شرکت های نسبی
- شرکت های تعاونی تولید و مصرف
موضوع فعالیت شرکت ها
از موضوعات مهمی که در زمینه قانون تحلیلی برای ثبت شرکت ها مطرح است، موضوع فعالیت تجاری آن هاست.
لازم به یادآوری است، دامنه عملیات در شرکت ها نمی تواند از موضوع فعالیت شرکت ثبت شده خارج باشد. یکی از اقدامات اولیه برای ثبت شرکت، تصمیم گیری برای تعیین موضوع فعالیت های شرکت است. تعیین موضوع یک شرکت با توجه به نظر شرکای آن انجام می شود و حدود فعالیت آن شرکت را مشخص می نماید. در واقع می توان گفت موضوع فعالیت شرکت، نشان دهنده و بیانگر هویت آن شرکت است و اهدافی را تعیین می کند که آن شرکت برای انجام آن ثبت شده است.
نکته اصلی در ادامه مقاله انواع موضوعات شرکت، این است که موضوع معین شده برای ثبت شرکت، می بایست با ذکر جزئیات دقیق و صریح درج و ثبت شود. یعنی یک شخص حقوقی، تنها درباره موضوعاتی فعالیت دارد که در آن موضوع شرکت، به صورت واضح و شفافی مشخص شده باشد.
به همین دلیل، برخی از شرکت ها از عناوین کلی همانند امور تجاری، اقتصادی و فروش کالاهای بازرگانی استفاده می کنند و در نهایت بکار گرفتن عناوین مذکور ممکن است باعث سردرگمی بیشتر شود. علت این موضوع که اساسنامه بر تعیین موضوع فعالیت شرکت تاکید دارد، این مورد است که برای هیئت مدیره و مدیران اجرایی شرکت دیگر مقدور نباشد، در فعالیت های خارج از موضوع فعالیت ها سرمایه گذاری کنند.
در خصوص معین بودن موضوعات شرکت، ذکر این نکته الزامی است که موضوع معامله یا قرارداد باید کامل مشخص باشد، چرا که یکی از شرایط لازم در اثبات صحت معاملات به شمار می رود. بدین ترتیب عقد قرارداد برای موضوعاتی که مشخص نیستند، وضوح ندارند و دارای ابهام است، باطل خواهد بود.
نمونه هایی از انواع موضوعات شرکت
الف. نمونه موضوعات فعالیت شرکت چندمنظوره پزشکی، آزمایشگاهی و طراحی سایت
- خرید و فروش کالا و خدمات
- صادرات و واردات کلیه تجهیزات پزشکی، پیراپزشکی و آزمایشگاهی
- ارائه کلیه خدمات اینترنتی اعم از طراحی، اجرا و مشاوره امور مربوط به سایت
- بازاریابی غیر شبکه ای و غیر هرمی در حیطه های تولید، طراحی و پشتیبانی نرم افزارها از نوع غیر هنری و غیرفرهنگی
- انعقاد قرارداد با اشخاص حقیقی و حقوقی و همچنین شرکت در نمایشگاه ها اعم از داخلی و خارجی
ب. نمونه موضوعات فعالیت شرکت های چند منظوره مشاوره و عمرانی
- خرید، فروش، واردات و صادرات تمامی کالاهای مجاز بازرگانی
- ساخت راه، باند فرودگاه و جاده سازی
- زیباسازی معابر و گذرگاه های شهری
- نقشه برداری و تسطیح (مسطح سازی) اراضی
- طراحی، محاسبه، نظارت و اجرای کلیه پروژه های عمرانی (اعم از فلزی، بتنی و ابنیه سبک و سنگین و تاسیسات آنها)
- راهداری و اجرای عملیات آسفالت، شن و ماسه
- طراحی سازه ها و طرح های اجرایی پل و تونل
- طراحی و اجرای تزئینات و دکوراسیون داخلی
- شرکت در انواع مناقصات و مزایدات دولتی و خصوصی
- اخذ وام و تسهیلات بانکی (به صورت ارزی و ریالی)
- اخذ و اعطای نمایندگی ها و انعقاد قرارداد با تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی
ج. نمونه موضوعات فعالیت شرکت های نفت، گاز و پتروشیمی
- کنترل پروژه، مدیریت پیمان و عقد قرارداد با سازمان ها، شرکت ها، نهادها و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی، شرکت در انواع مناقصات و مزایدات دولتی و غیردولتی
- فعالیت در زمینه های نفت، گاز، پتروشیمی و پالایشگاه
- فولاد، سیمان، خودروسازی، آب و فاضلاب و صنایع وابسته به آن
- خرید و اجرا (منظور به طور کامل تخصصی یافته است) در زمینه های الکترونیکی، سیستم های مخابراتی، ابزار دقیق مکانیک و انجام فرآیند و مهندسی سازه از تولید، انتقال و توزیع
- انجام پیمانکاری پروژه ها در زمینه مشاوره، مدیریت انرژی در کارخانه ها، ساختمان ها، برج ها و هتل ها
- ارائه انواع خدمات مشاوره مدیریتی
- خرید و فروش کلیه کالاهای مجاز بازرگانی، صادرات و واردات تمامی کالاهای مجاز بازرگانی
د. نمونه موضوعات فعالیت شرکت های مشاوره کسب و کار
- مشاوره و ارزیابی طرح های کسب و کار خلاقانه در حیطه سلامت، زیست فناوری، دارو، تجهیزات پزشکی و محیط زیست
- تاسیس آزمایشگاه های تخصصی در حوزه های فعالیت شرکت
- ارائه خدمات مشاوره و مربیگری برای توسعه و رشد شرکت ها
- مشارکت در تاسیس و راه اندازی شرکت های داخلی و خارجی
- ارائه خدمات مختلف مرتبط با حوزه های سرمایه گذاری پرریسک
- خرید، فروش، واردات و صادرات تمامی کالاهای مجاز بازرگانی و شرکت در مناقصات و مزایدات، عقد قرارداد با اشخاص حقیقی و حقوقی
- اخذ وام، تسهیلات بانکی، اخذ و اعطای نمایندگی موسسات و شرکت های داخلی و خارجی، مشارکت در نمایشگاه های داخلی، خارجی و بین المللی تخصصی و غیرتخصصی
ه. نمونه موضوع فعالیت شرکت های بازرگانی و عمرانی
- طراحی، نظارت، اجرا، ساخت و مشاوره تمامی پروژه های عمرانی و بازسازی و مرمت و بازسازی ابنیه، گردشگری، توریستی و اقامتی هتل ها و ایجاد محوطه و مجموعه های گردشگری
- انعقاد و اخذ قرارداد با اشخاص حقیقی و حقوقی، اخذ وام و تسهیلات از بانک ها و موسسات مالی و اعتباری، شرکت در نمایشگاه های داخلی و خارجی و غرفه آرایی
- خرید، فروش، واردات و صادرات تمامی کالاهای مجاز بازرگانی
- ایجاد شعب و نمایندگی ها، شرکت کردن در مناقصات و مزایدات
سوالات تکمیلی
1. منظور از موضوعات نیازمند به اخذ مجوز در یک شرکت چیست؟
منظور این مطلب است که برخی از موضوعات در شرکت ها بدون این که نیاز داشته باشند که از مراجع ذیصلاح مجوزی دریافت کنند، قابلیت ثبت شدن در سامانه های ثبت شرکت ها را دارند. در صورتی که موضوعات انتخاب شده نیاز به موافقت مرجع خاصی داشته باشد، از الزامات قانونی است که پیش از اقدام به ثبت، برای دریافت مجوزهای مربوطه اقداماتی به عمل آید.
2. آیا پس از ثبت شرکت می توان موضوع فعالیت آن را تغییر داد؟
بله، البته این تغییر موضوع، از مواردی است که در قالب ثبت تغییرات باید به اطلاع اداره ثبت شرکت ها برسد.
3. آیا بیمه از موضوعاتی است که پیش از ثبت، باید از مراجع مربوطه مجوزهای لازم را اخذ نماید؟
بله، موضوعات فعالیت مربوط به امور بیمه ای، شامل شرکت های بیمه ای با موضوع تصدی هر نوع خدمات بیمه ای، نمایندگی بیمه و کارگزاری خدمات بیمه ای که باید از بیمه مرکزی مجوز بگیرند، از مواردی است که نیاز به اخذ مجوز مذکور دارد.
4. انواع شرکت های سهامی در قوانین ثبت شرکت ها کدامند؟
شرکت های سهامی شامل شرکت های سهامی عام و سهامی خاص و از جمله شرکت های هفت گانه ثبت شده هستند.
5. اگر متقاضی ثبت شرکت هنوز در مورد موضوع شرکت دچار تردید باشد، امکان ثبت باز هم وجود دارد؟
خیر، در خصوص معین بودن موضوعات شرکت، موضوع معامله یا قرارداد باید به طور کامل مشخص باشد، چرا که از شرایط لازم در اثبات صحت معاملات به شمار می رود. در غیر این صورت و عقد قرارداد برای موضوعاتی که مشخص نیست و دارای ابهام است، باطل اعلام می گردد.