ثبت علائم تجاری با توسعه تجارت بین المللی ابعاد تازه جهانی پیدا کرده است و حمایت از این حقوق جهانی گشته و با مقررات بین المللی حمایت می شود. بنابراین دیگر تنها صحبت از قانون داخلی و ملی طرفدار ندارد بلکه بستر و زمینه ایجاد قوانین بین المللی فراهم شده است.
یک علامت تجاری و صنعتی، در صورتی که به ثبت نرسیده باشد و یا حداقل تقاضای ثبت آن مطرح نشده باشد، ممکن است مورد کپی برداری، تقلید ، استعمال و به طور کلی جعل رقبای تجاری قرار گیرد. در چنین شرایطی، جز در مواردی خاص همچون مشهور بودن علامت تجاری، هیچ محکمه ای از مشروعیت حق مالک واقعی دفاع نمی کند.
در واقع ارزش اقتصادی یک آفرینش فکری شامل علامت تجاری به دلیل نادر بودن و کمیابی آن است که در صورت حمایت و دستیابی تعدادی افراد به آن و بهره برداری و استعمال آن، ارزش یاد شده از میان رفته و یا به حداقل کاهش خواهد یافت.
علامت تجاری و صنعتی مهم ترین نشانه تمایز بخش میان کالاها و خدمات شرکت های مختلف است، اما رسالت و کارکرد آن هر روز بیشتر از گذشته گسترش می یابد و بی سبب نیست که قوانین مربوط به مالکیت بر این علائم نیز، هر از چند گاه متحول می شود.
با توجه به آنچه گفته شد، در این مقاله به ضوابط قانونی کسب حق مالکیت علامت تجاری پرداخته و گونه های ثبت تقلب آمیز علامت تجاری را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
- گونه های تقلب آمیز علامت تجاری بین المللی
به موجب قانون 1991 انگلیس ، " هر شخص حقیقی یا حقوقی می تواند حق مالکیت بر علامت تجاری به دست آورد ". ثبت علائم، در صورتی می تواند حق مالکیت صنعتی برای ثبت کننده علامت ذی ربط باشد که از طریق تقلب و کلاهبرداری علیه شخص ثالث و به ویژه با انگیزه محروم کردن وی از ادامه فعالیت تجاری خود، صورت نگرفته باشد. به موجب قانون 1991 ، تقلب در زمینه ثبت علائم، به شخصی که مدعی داشتن حقی بر آن علامت باشد، اجازه می دهد تا به طرح یک شکایت برای استرداد مالکیت بپردازد. البته قربانی تقلب می تواند به طرح شکایت برای ابطال ثبت یاد شده بپردازد، بدون اینکه تلاشی برای استرداد مالکیت انجام دهد.
در این رابطه شخصی که خود را صاحب حقی بر علامت می داند، می تواند در مقابل دادگاه و در دو حالت تقاضای استرداد حق خود را بنماید، اول : اینکه تقاضای ثبت نسبت به حق شخص ثالث تقلب آمیز باشد. دوم : اینکه تخطی نسبت به یک تعهد قانونی یا قراردادی یصورت گرفته باشد. ناگفته نماند که همین دو شرط در مورد حق اختراع نیز صحت دارد.
تلاش برای ثبت تقلب آمیز، گونه های بسیار دارد که در این جا به اهم آن ها اشاره می شود :
1- اقدام به ثبت یک علامت ، بدون اطلاع کسی که در حال بهره برداری از علامت باشد.
2- اقدام یک شرکت برای ثبت نام خانوادگی مدیر سابق آن به عنوان علامت تجاری.
3- اقدام به ثبت یک علامت تجاری با هدف برانگیختن مالک یک علامت تجاری باسابقه و بهره برداری تبلیغاتی از این شکایت.
در این رابطه بر اساس رویه های موجود چند قاعده عام مورد پذیرش همگان است : شخصی که وجود تقلب را در دادگاه مطرح می کند، بایستی با دلیل آن را اثبات کند، به عبارت روشن تر از یک سو ثابت کند که شخص ثبت کننده به وجود حق قبلی نسبت به علامت مربوط آشنایی داشته و از سوی دیگر با اراده قصد صدمه زدن به دیگری را داشته است.
ناگفته نماند که اقدام برای استرداد حق در دادگاه تا سه سال بعد از انتشار تقاضای ثبت صورت گیرد، البته این در صورتی است که ثبت کننده سوء نیت نداشته باشد. چنین شخصی می تواند در صورت عدم شکایت و بعد از سه سال مدعی ثبت علامت شود، اما در صورتی که وجود سوء نیت وی، حتی بعد از سه سال ثابت شود، مدعی حق مالکیت می تواند به طرح شکایت بپردازد و حق استفاده از علامت را به خود انتقال دهد.