شرکت تعاونی شرکتی است از اشخاص حقیقی یا حقوقی که به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضا از طریق خودیاری و کمک متقابل و همکاری آنان ، موافق اصولی که در قانون شرکت های تعاونی مصوب 9 / 4/ 1352 مصرح است ، تشکیل می شود.
قانون اساسی تعاونی ها را به تولیدی و توزیعی تقسیم می کند و شرکت های تعاونی برای تامین منافع مادی و بهبود وضع اجتماعی اعضا و بر اساس توحید مساعی و همکاری آن ها تشکیل می شود.
در رابطه با شرکت تعاونی، توجه به نکات ذیل حائز اهمیت است :
- نوع فعالیت : فعالیت شرکت تعاونی در امور مربوط به تولید و توزیع است. این امر را قانون اساسی با بیان اینکه بخش تعاونی شامل شرکت ها و موسسات تعاونی تولید و توزیع است، مقرر می دارد.
- هدف و منظور :
اهداف این شرکت ها مطابق قانون  به این شرح می باشد :
1- ایجاد و تامین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل
2- قرار دادن وسائل کار در اختیار کسانی که قادر به کارند ولی وسائل کار ندارند.
3- پیشگیری از تمرکز و تداول و ثروت در دست افراد و گروه های خاص جهت تحقق عدالت اجتماعی
4- جلوگیری از کارفرمای مطلق شدن دولت
5- قرار گرفتن مدیریت و سرمایه و منابع در اختیار نیروی کار و تشویق بهره برداری مستقیم از حاصل کار خود .
6- پیشگیری از انحصار ، احتکار ، تورم ، اضرار به غیر
7- توسعه و تحکیم مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم
لازم است یادآوری شود که قرار دادن وسایل کار در اختیار کسانی که قادر به کارند ولی وسایل کار ندارند، پیشگیری از تمرکز و تداول ثروت در دست افراد و گروههای خاص، جهت تحقق عدالت اجتماعی، قرار گرفتن مدیریت و سرمایه و منافع در اختیار نیروی کار و تشویق بهره برداری مستقیم از حاصل کار خود ، پیشگیری از انحصار ، تورم و احتکار از جمله این اهداف است.
اهداف مذکور غایت قصوای شرکت تعاونی است و اصولاَ تحقق بخشیدن به آن ها علت غایی تشکیل تعاونی است ؛ لذا اهتمام شرکت تعاونی برای نیل به آن ها به سبب جهتی که برای فعالیت های آن تعیین شده کاملاَ ضروری است تا جایی که می توان آن را در ردیف قضایای موجهه قرار داد.
اما منظور شرکت تعاونی حمایت از منافع مادی اعضا، بهتر کردن وضع کار و شغل ، تحصیل رزق و انتظام امور معاش و معیشت آنان و به طور کلی بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی است. فی الواقع اهداف و منظور فوق خصوصیاتی است که شرکت تعاونی را از شرکت تجاری منفک و متمایز می سازد ، زیرا در شرکت تجاری سودآوری به معنای خاص آن، یعنی کسب پول مطرح و منظور است و در نتیجه فقط وضع مادی صاحبان سرمایه مطمح نظر می باشد ؛ در صورتی که در شرکت تعاونی وضع اقتصادی و اجتماعی اعضا هر دو مطلب است.
شایان ذکر است ، طریق فعالیت در شرکت تعاونی، اعم از اینکه تولیدی یا توزیعی باشد، از طریق همکاری اعضا صورت می گیرد و مبتنی بر کمک متقابل و اشتراک مساعی آنان با یکدیگر است و شرکت تعاونی در نیل به منظور خود که همانا رفع نیازمندی های مشترک شغلی و معیشتی و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضاست ، بر خودیاری و همیاری آن ها تکیه دارد. معنای تعاون نیز همین است و توفیق امری که به طریقه تعاون انجام می گیرد، جز با توسل به طرق مذکور ممکن نیست.
تشکیل شرکت تعاونی و همچنین فعالیت آن، از آغاز تا انجام ، باید مطابق مقررات قانون بخش تعاونی مصوب 1370 و اصلاحیه های مصوب 1377 آن و سایر اصول و مقررات مربوط صورت گیرد. شرکت تعاونی بدون رعایت قوانین و مقررات مذکور نمی تواند تشکیل و به ثبت داده شود و فعالیت کند؛ زیرا طبق قانون ، وزارت تعاون که نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات تعاونی را عهده دار است ، اولاَ اقدامات اولیه مربوط به تاسیس شرکت های تعاونی را تحت نظارت و کنترل دارد و وقتی موافقتنامه تشکیل آن ها را صادر می کند که در انجام مقدمات لازم ، مقررات مربوط رعایت شده باشد؛ ثانیاَ موظف است که با خودداری از صدور مجوز ثبت از ثبت ، شرکت هایی که در مراحل تشکیل آن ها مقررات مذکور رعایت نشده باشد، ممانعت کند، از فعالیت شرکت هایی که به هر نحو از عنوان تعاونی سوء استفاده می کنند، جلوگیری کند و از تعاونی هایی که برخلاف قانون و مقررات بخش تعاونی و اساسنامه خود عمل می کنند، سلب مزایا کند.
هر شرکت تعاونی یک شخص حقوقی محسوب شده و دارای شخصیت حقوقی است.