در این نوشتار، برای آشنایی ذهن خوانندگان ابتدا به تعریف طرح صنعتی اشاره ای خواهیم داشت و سپس وارد بحث اصلی شویم. قدر مسلم آن است که شما عزیزان می توانید در صورت نیاز به هر گونه مشاوره در این رابطه با کارشناسان ما در ثبت شرکت فکر برتر در ارتباط باشید. همکاران ما در این مرکز ، از طریق مشاوره تخصصی شما را راهنمایی خواهند کرد.
طرح صنعتی عبارتست از مجموعه ای از خطوط، طرح ، رنگ ، شکل ، ترکیب رنگی یا غیررنگی، دو بعدی یا سه بعدی ، هرگونه نمای داخلی یا خارجی، جزئی یا کلی یک محصول، بسته بندی، پوشش، طرح های چاپی و گرافیکی که به محصول شکل ظاهری خاصی بدهد و ویژگی و چهره جدیدی را ارائه دهد که به طور صنعتی قابل اجراء است.
به بیانی دیگر، طرح صنعتی به عنوان خصوصیات مربوط به شکل، ساختار، نقش و تزیینات به کار رفته در یک کالا به واسطه یک فرآیند صنعتی است به نحوی که در کالای نهایی و خاتمه یافته ایجاد چشم اندازی و جذابیت نماید.
تفاوت های میان طرح صنعتی ناشی از استخدام و طرح صنعتی ناشی از قرارداد :
غیر از مورد طرح صنعتی ناشی از استخدام، ممکن است طرح صنعتی بنا به سفارش و بر طبق قرارداد پیمانکاری ایجاد شود. در اینکه در این فرض چه کسی حق ثبت طرح صنعتی و حقوق ناشی از آن متعلق به چه کسی است، قوانین ملی کشورها و رویه های معموله در آن ها می تواند متفاوت باشد.
طرح صنعتی ناشی از استخدام با طرح صنعتی ناشی از قرارداد تفاوت دارد ؛ اگرچه ممکن است دارای احکام مشترک و یکسانی باشند. در رابطه با تفاوت ماهوی این دو نوع قرارداد نظرات مختلف بین حقوقدانان وجود دارد که خلاصه آن ها به شرح ذیل است :
1- اگر طراح بر مبنای زمان و مدتی که در اختیار کارفرما قرار داده است از او مزد دریافت می کند، قرارداد استخدامی خواهد بود و اگر بر مبنای کار و موضوعی که تعهد به انجام آن کرده است از کارفرما وجه دریافت می کند، پیمانکاری و سفارش خواهد بود.
2- نظر دوم آن است که اگر نیروی کار در اختیار کارفرمای حرفه ای گذارده شود، تا به ضوابط استخدام خواهد بود و اگر کار و خدمتی را به عموم پیشنهاد می کند ولی طی قرارداد، در مقابل شخص یا اشخاص تعهد به اجرای آن را می نماید، پیمانکاری خواهد بود.
3- بر اساس نظر سوم مبنای تفاوت در استقلال پیمانکار و عدم آن در مستخدم است. به این توضیح که پیمانکار در نحوه انجام تعهدی که نموده و حتی تعطیلات جزیی میان دوره ای و میزان نیروی کار و کم و کیف آلات و ابزار و محیط کار بنا به صلاحدید خود عمل می کند در حالیکه فرد مستخدم از جهات مزبور تابع کارفرماست.
در قانون مصوب 1386 و بر اساس ماده ( 5 ) آن، قانونگذار علیرغم تفاوت ماهوی بین اختراع ناشی از استخدام و اختراع ناشی از قرارداد احکام آن ها را مشابه فرض کرده است. بر اساس بند ( ه ) ماده ( 5 ) قانون که بر اساس ماده 23 قانون، قابل تسری به طرح های صنعتی نیز می باشد، در صورتی که اختراع ناشی از استخدام یا قرارداد باشد، حقوق مادی آن متعلق به کارفرما خواهد بود، مگر آنکه خلاف آن در قرارداد شرط شده باشد.
با توجه به مراتب فوق و نظر به مفاد قانون مصوب 1386 و سایر قوانین و مقررات مرتبط ذکر نکات ذیل ضروری به نظر می رسد :
1- احکام طرح صنعتی ناشی از استخدام و طرح صنعتی ناشی از قرارداد علیرغم تفاوت ماهوی، مشابه فرض شده است. بدین توضیح که اگر طرح صنعتی ناشی از قرارداد باشد، حقوق مادی آن متعلق به کارفرماست مگر آنکه خلاف آن در قرارداد شرط شده باشد.
2- حقوق معنوی طراح در هر حال متعلق به اوست و متقاضی ثبت تکلیف دارد نام طراح را در اظهارنامه ذکر کند.
3- با توجه به بند ( ب ) ماده 6 قانون حمایت از پدید آورندگان نرم افزارهای رایانه ای، اگر هدف از انعقاد قرارداد، پدید آوردن نرم افزار مورد نظر باشد یا پدید آوردن آن جزو موضوع قرارداد باشد، حقوق مادی مربوط به کارفرماست ، مگر اینکه در قرارداد به صورت دیگری پیش بینی شده باشد.
4- بهتر است همانند طرح صنعتی ناشی از استخدام، مقررات و احکام مربوط به طرح صنعتی ناشی از قرارداد نیز به صراحت و به طور شفاف در مجموعه قوانین و مقررات مربوط پیش بینی شود تا از بروز اختلاف و طرح دعاوی مختلف در مراجع قضایی جلوگیری شود.