ثبت برند یا علامت تجاری یکی از مهم ترین مسائلی است که امروزه بسیاری از افراد فعال در عرصه تجارت با آن مواجه هستند، چرا که ثبت برند باعث می شود تا کالاها و خدمات یک مجموعه در میان مردم شناخته شود و جایگاه و اعتبار رسمی پیدا کنند. پیش از آغاز فرآیند رسمی ثبت برند، اولین گام، استعلام برند بوده که از طریق سامانه های استعلامی مربوطه، قابل انجام است.

استعلام برند که به معنای جست و جوی برند در بانک های اطلاعاتی مراجع رسمی می باشد، مساله ای است که امروزه کاملا ضروری بوده و نمی توان آن را یک امر اختیاری تلقی نمود. دلیل این مساله آن است که استفاده از یک برند ثبت شده به نام یک فرد، توسط دیگری، می تواند به وجهه و اعتبار آن شخص لطمه وارد کرده و موقعیت تجاری وی را در معرض خطر قرار دهد. به همین دلیل است، که ثبت برند مشابه از منظر قانونی نیز ممنوع بوده و فرد خاطی را با ضمانت اجراهای قانونی مواجه می سازد. در این مقاله ابتدا به مفهوم علامت تجاری، الزامات تجار و ثبت برند تجاری برای کسب و کارها و سپس معنای مالکیت معنوی ثبت برند و لزوم استعلام ثبت برند از سایت قوه قضاییه می پردازیم.

ثبت برند یا علامت تجاری

ثبت برند و علائم تجاری برای تولیدکنندگان کالا و محصولات، افراد شاغل در زمینه صنعت و تجارت و موارد مرتبط با آن، مزایایی دارد. این افراد برای شناخته شدن در بازار، اسمی را انتخاب و اقدام به ثبت آن می ‌کنند. در حقیقت اولین قدم برای شروع فعالیت در زمینه ‌های ذکرشده، انتخاب و ثبت علامت تجاری است. داشتن برند یا علامت، موجب تمایز محصول از سایر محصولات مشابه در بازار می ‌شود، به طوری که مصرف‌ کنندگان با شنیدن نام آن علامت تجاری، محصول و ویژگی‌ های مخصوص آن را به یاد می‌ آورند. بنابراین ثبت علامت تجاری فقط داشتن یک نام نیست، بلکه شناسنامه یک محصول است که موجب شناخت آن در سطح ملّی و جهانی است.

مزایای ثبت برند

برند شما ویژگی‌ های محصولتان را نشان می‌ دهد و معرف میزان دوام، کیفیت، عملکرد و ماندگاری محصول است. برند یک تعهد دائمی برای تولید کننده ایجاد می‌ کند که مجموعه ‌ای از ویژگی‌ ها و مزایا و خدمات خاص را به طور همیشگی به مشتری عرضه کند. مصرف کننده با استفاده از یک برند شناخته شده ریسک کمتری در خرید انجام می ‌دهد و احتمال متضرر شدن آن خیلی کم ‌تر است چون یک برند قوی، ارزش اعتباری و اجتماعی بالایی دارد. شما اگر انتظار مشتری را از مصرف کالای مورد نظرش برآورده کنید، حس رضایتمندی در او ایجاد می ‌شود، در نتیجه به محصول شما وفادار می‌ ماند. پس یک تولید کننده باهوش باید همیشه به دنبال راهی برای جلب رضایت و وفاداری مصرف کنندگان باشد، زیرا وقتی که محصول شما یک وجه تمایز ویژه نسبت به سایرین داشته باشد به راحتی به یک برند محبوب و ماندگار تبدیل می‌ شود. از مزایای ثبت برند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. یکی از دلایل لزوم ثبت برند این است که حق استفاده انحصاری برای صاحب برند ایجاد می ‌شود. ثبت برند از سوءاستفاده افراد سودجو از علائم ثبت شده مشهور برای فروش محصولات بی کیفیت جلوگیری می‌ کند. مطابق قانون اشخاصی که اقدام به ثبت برند می ‌کنند حق استفاده انحصاری نسبت به علامت تجاری برایشان ایجاد می‌ شود. بر اساس این حق، صاحبان برند می‌ توانند از اشخاص ثالثی که بدون اجازه اقدام به عرضه کالا با علائم تجاری یا مشابه برند ثبت شده آن‌ ها نموده ‌اند شکایت و خسارت دریافت کنند.
2. ثبت برند باعث می ‌شود مشتریان به راحتی محصولات را بشناسند و از هم تمیز دهند.
3. باعث ایجاد رقابت سالم بین تولیدکنندگان و شرکت‌ ها می ‌شود که محصولاتشان با هم فرق داشته باشد و در افزایش کیفیت محصولات و سرمایه گذاری بیشتر تلاش کنند.
4. با ثبت برند شرکت‌ ها به راحتی می‌ توانند از تسهیلات و وام ‌های بانکی استفاده کنند.
5. ثبت برند یک روش مؤثر در بازاریابی و جذب مشتری است و باعث می‌ شود شرکت‌ ها وجهه و شهرت کسب کنند.
6. از نکات کلیدی ثبت برند می توان به قابلیت نقل و انتقال برند اشاره کرد. علامت تجاری ثبت شده، طبق قوانین ثبت علائم، قابل نقل و انتقال است.

شرایط علائم قابل ثبت

در مورد ممنوعیت‌های ثبت برند باید بدانید که برای ثبت برند باید از ترکیب نام، سمبل، نشانه، طرح، شعار، علامت استفاده کرد، یا ترکیبی که موجب شناسایی محصول، تمایز آن از سایر محصولات و انتقال یک مفهوم یا احساس به مخاطب شود. امروزه اسم و برند تجاری از اهمیت خاصی برخوردار است و تجار حساسیت زیادی نسبت به ثبت برند و حفاظت از آن نشان می ‌دهند. به همین دلیل، در این مقاله قصد داریم تا به مهم ‌ترین نکات ثبت برند بپردازیم. انواع برند غیرقابل ثبت در قانون ثبت اختراعات، طرح‌ های صنعتی و علائم تجاری، درماده 32 محدودیت ‌هایی برای ثبت انواع برند عنوان شده است. در واقع برندهایی که این ویژگی‌ ها را داشته باشند، قابلیت ثبت ندارند:

• نتواند کالاها یا خدمات یک مؤسسه را از کالاها و خدمات مؤسسه دیگر متمایز کند.
• خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد.
• مراکز تجاری یا عمومی را به ویژه در مورد مبدأ جغرافیایی کالاها یا خدمات یا خصوصیات آن‌ها گمراه کند.
• عین یا تقلید نشان نظامی، پرچم، یا سایر نشان‌ های مملکتی یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور یا سازمان‌ هایی که تحت کنوانسیون‌های بین‌المللی تأسیس شده اند، بوده یا موارد مذکور یکی از اجزاء آن علامت باشد، مگر آن که توسط مقام صلاحیت‌ دار کشور مربوط یا سازمان ذی‌ ربط اجازه استفاده از آن داده شده باشد.
• عین یا شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به مؤسسه دیگری در ایران معروف باشد.
• عین یا شبیه آن قبلاً برای خدمات غیر مشابه ثبت و معروف شده باشد. به شرط آن‌ که عرفاً میان استفاده از علامت و مالک علامت معروف ارتباط وجود داشته باشد و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد کند.
• عین علامتی باشد که قبلاً به نام شخص دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم باشد یا برای کالا و خدماتی است که به لحاظ ارتباط و شباهت موجب گمراهی می ‌شود.

مراحل ثبت برند

ثبت برند مراحلی دارد که در زیر شرح داده می‌شود:

۱. در اولین مرحله شما برای برند خود نامی انتخاب می‌کنید که نشان‌دهنده نوع فعالیت شما است. این نام، نشانه اختصاصی محصول شما است و باید با رعایت موازین شرع و قانونی و اصول بازاریابی انتخاب شود و به صورت یگانه و بی ‌همتا باشد تا در ذهن مصرف‌ کننده ماندگار شود.

پس از انتخاب نام، باید استعلام بگیرید تا نامی که انتخاب کرده ‌اید، مشابه نامی که قبلا ثبت شده، نباشد. افراد شخصا می ‌توانند در بخش استعلام ثبت برند تجاری از سایت قوه قضاییه، جستجوی علامت تجاری را انجام دهند.

در این مرحله، مدارک مورد نیاز برای ثبت برند را تهیه کنید.

مدارک موردنیاز اشخاص حقیقی برای ثبت برند

تصویر شناسنامه شخص حقیقی

تصویر کارت ملی شخص حقیقی

تصویر کارت بازرگانی (در صورت لاتین بودن برند پیشنهادی)

تصویر مجوز فعالیت (تاییدشده در دفاتر اسناد رسمی)

اطلاعاتی از قبیل آدرس، کد پستی، آدرس الکترونیکی، شماره تلفن همراه و شماره تلفن ثابت شخص حقیقی

مدارک موردنیاز اشخاص حقوقی برای ثبت برند

تصویر شناسنامه تمام افرادی که در شرکت حق امضاء دارند، اعم از مدیران، سهامداران و شرکای شرکت

تصویر مجوز فعالیت

کپی روزنامه رسمی تاسیس

کپی روزنامه رسمی آخرین تغییرات

تصویر بازرگانی

اطلاعاتی از قبیل آدرس، کدپستی، آدرس الکترونیکی، شماره تلفن همراه و ثابت افراد دارای حق امضاء

مدارک تهیه شده باید اسکن شده و هنگام ثبت‌نام در سایت مالکیت معنوی، بارگذاری شود.

۲. مرحله دوم، ثبت اظهارنامه در سایت مالکیت معنوی است. در حقیقت، این مرحله آغاز فرایند ثبت برند تجاری است. ابتدا باید در سایت ثبت‌نام کنید و مشخصات اولیه را وارد کنید. پس از نام‌نویسی و برای تایید حساب کاربری در سایت مالکیت معنوی، همراه با برگه‌ای که سایت به شما می‌دهد، به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه و گواهی امضا برای تایید حساب دریافت کنید. پس از بارگذاری این گواهی در سایت، نام کاربری و کلمه عبور را دریافت کنید. بعد از تایید حساب کاربری، به بخش ثبت اظهارنامه مراجعه و برخی مدارک لازم از جمله کپی شناسنامه، کپی کارت ملی، جواز فعالیت، نمونه برند پیشنهادی و کارت بازرگانی را در سایت بارگذاری می ‌کنید. پس از بررسی و تایید کارشناسان، پیامک تایید برای شما ارسال می ‌شود. برای ثبت و بررسی اظهارنامه، باید هزینه آن را پرداخت کنید.

در این مرحله پس از بررسی اظهارنامه و در صورتی که ثبت برند بلامانع باشد، درخواست ثبت به روزنامه رسمی ارسال می‌ شود. هزینه آگهی تقاضای ثبت در روزنامه را نیز باید پرداخت کنید.

در صورتی که شخصی به ثبت برند شما اعتراض نداشته باشد، پس از ۳۰ روز از چاپ در روزنامه، اظهار ثبت از طرف کارشناسان تایید می‌شود. درخواست‌کننده پس از دریافت پیامک باید به صورت حضوری همراه با اصل مدارک به اداره مالکیت معنوی مراجعه و اقدام به تشکیل پرونده نماید.

پس از اینکه ثبت علامت بدون مانع بود و اصل مدارک به اداره تحویل داده شد، باید در سامانه ثبت برند حق‌الثبت را پرداخت کنید.

دلایل لزوم استعلام علائم تجاری پیش از ثبت آن

جستجو و استعلام علائم تجاری قبل از ثبت علامت، این امکان را به افراد می دهد تا بدون صرف هزینه زیاد و اتلاف وقت به راحتی بتوانند علامت تجاری مورد نظر خود را انتخاب کنند. در مواردی که افراد بدون جستجو و استعلام علائم تجاری، اقدام به ارائه درخواست برای ثبت علامت تجاری مورد نظر خود می کنند، این امکان وجود دارد که درخواست مذکور به دلیل شباهت علامت تجاری به علائم تجاری دیگری که قبلا به ثبت رسیده است، رد شود.

در چنین مواردی علاوه بر از دست رفتن هزینه ای که افراد، آن را برای ثبت علامت تجاری صرف کرده اند، زمان آن ها نیز هدر رفته و آغاز کار تجاری آن ها با تاخیر مواجه شده و چه بسا، در این فاصله، علامت تجاری دیگری که مجددا تصمیم به ثبت آن می گیرند نیز، توسط فرد دیگری ثبت شده باشد. به همین دلیل نیز به تمامی افراد و مجموعه هایی که قصد ثبت علائم تجاری دارند، توصیه می گردد که قبل از هرگونه اقدام قانونی جهت ثبت علائم تجاری، حتما از نحوه جستجو و استعلام علامت تجاری کسب اطلاع کرده و این استعلام را انجام دهند. مشاوران موسسه حقوقی فکر برتر می توانند شما را در این امر یاری رسانند. 

استعلام ثبت برند

هنگامی که یک برند تجاری در حوزه‌ ای خاص به ثبت می ‌رسد، نه تنها کسی حق برگزیدن آن را برای محصولات یا خدمات خود ندارد، بلکه هیچ‌ کس امکان انتخاب نام ‌های مشابه یا نشان‌ های مشابه آن برند را نیز نخواهد داشت. در واقع علامت تجاری نباید تکراری باشد و این موضوع شامل عبارت‌ های مشابه نیز می ‌شود. بنابراین پیش از فرستادن اظهارنامه ثبت علائم تجاری باید از آن مطمئن شد.

نحوه استعلام برند قبل از ثبت به دو شیوه میسر است. یکی از طریق سامانه مرکز مالکیت معنوی که زیر نظر سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است و شیوه دیگر از طریق، سایت روزنامه رسمی قابل انجام است. توجه داشته باشید که حتما باید قبل از ثبت برند، استعلام آن به صورت کامل انجام شود وگرنه ممکن است هزینه و زمان افراد برای ارسال اظهارنامه ثبت از دست برود و برند انتخاب شده آن ها توسط مرجع قانونی رد شود.

به طور کلی، قوانین ثبت برند در ایران در زمینه نام ‌گذاری سختگیرانه است. قانون به گونه‌ ای نوشته شده است که از برندهای ثبت ‌شده به طور کامل حمایت کند. همچنین راه سوءاستفاده‌های عمدی و سهوی را نیز بسته است. در واقع، عناوین جدید باید طوری گزینش یا ترسیم شوند که مخاطبان را به اشتباه نیندازند. در نتیجه، استعلام دقیق برند قبل از ثبت آن بسیار ضروری است.

استعلام برند قبل از ثبت در مرکز مالکیت معنوی

سامانه ثبت برند ipm.ssaa.ir، معتبرترین مرجع استعلام برند است. برای این منظور، کافی است که اشخاص متقاضی ثبت برند، با مراجعه به این سایت و انتخاب گزینه جست و جو در بانک اطلاعاتی ثبت علائم، پس از وارد کردن اطلاعات لازم در فرم مربوطه، از ثبت یا عدم ثبت برند مورد نظر خود، توسط اشخاص دیگر مطمئن شوند.

 اطلاعات اولیه مورد نیاز برای جست‌وجو در این سایت شامل این موارد می ‌شود: نام برند، میزان تطابق آن با عبارت‌ های مشابه، طبقه ‌بندی کالا و خدمات، طبقه‌ بندی تصویر، شماره ثبت، شماره اظهارنامه و وضعیت آن. علاوه بر این ها، افراد حقیقی باید نام و نام خانوادگی، شماره ملی و تاریخ اظهارنامه خود را نیز وارد کنند. همچنین اشخاص حقوقی به نام شرکت، شماره ثبت شرکت و تاریخ اظهارنامه خود نیاز پیدا خواهند کرد.

استعلام برند قبل از ثبت در روزنامه رسمی

روزنامه رسمی مرجع قانونی انتشار تمام آگهی ‌های ثبت برند در ایران است. تمام برندهای فارسی و لاتین ثبت شده در کشور حتماً دو نوبت آگهی در آن چاپ کرده‌ اند. بنابراین استعلام برند قبل از ثبت در آدرس rrk.ir نیز راهی مطمئن برای رسیدن به این منظور است. تمامی آگهی ‌های ثبت برند در این وب ‌سایت در دسترس قرار گرفته ‌اند. از این طریق شما می‌ توانید نام یا لوگوی انتخابی خود را بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که منحصربه‌فرد است.

نحوه استعلام علائم تجاری یا همان برند از سایت روزنامه رسمی بدین صورت است که که اشخاص متقاضی ثبت برند، پس از ورود به سایت، با مراجعه به بخش آگهی های قانونی، اطلاعات برندی را که انتخاب کرده اند، وارد نموده تا متوجه شوند آیا در گذشته نیز این برند ثبت و آگهی شده است یا خیر.

هزینه و مدت زمان جست و جو و استعلام علائم تجاری

یکی از مهم ترین موارد چالش برانگیزی که ممکن است باعث شود تا برخی از افراد به سراغ یادگیری نحوه جستجو و استعلام علائم تجاری نروند، آن است که نمی دانند دقیقا برای گذراندن مراحل استعلام باید چقدر منتظر باشند و چه مدت طول می کشد تا استعلام علامت تجاری انجام شود. در بعضی مواقع نیز ممکن است برخی فکر کنند که برای استعلام علامت تجاری باید هزینه زیادی را پرداخت کنند. 

اما واقعیت آن است که با اطلاع یافتن از جزییات نحوه جستجو و استعلام علائم تجاری، شما متوجه این موضوع می شوید که استعلام گرفتن از سامانه مالکیت معنوی یا سایت روزنامه رسمی، دارای هیچ هزینه ای نیست و کاملا رایگان است و عموم مردم می توانند از این امکان حقوقی که برایشان به وجود آمده است، استفاده کنند. 

همچنین، این فرآیند حقوقی در کوتاه ترین زمان ممکن انجام می گیرد و بنابراین هر زمان که افراد بخواهند می توانند به راحتی به سایت های گفته شده مراجعه نمایند واقدام به جست وجو و استعلام علائم تجاری نمایند.

موسسه حقوقی فکر برتر

در این مقاله در مورد ثبت برند، مزایا و مراحل ثبت برند و همچنین نحوه استعلام ثبت برند از سایت قوه قضاییه صحبت کردیم. اگر شما عزیزان در تمامی زمینه های ثبت برند شخص حقوقی یا ثبت برند شخص حقیقی و همچنین نحوه استعلام ثبت برند نیاز به دریافت مشاوره و راهنمایی دارید می ‌توانید با مشاوران و همکاران ما در مجموعه فکر برتر در تماس باشید تا شما را راهنمایی نمایند.