به موجب ماده 357 قانون تجارت حق العمل کار کسی است که به نام خود ولی به حساب آمر معامله می کند و در برابر این عمل، حق الزحمه ( حق العمل ) دریافت می کند. بنابراین بابت استیفاء از عمل وی به او اجرت می دهند. نام دیگر حق العمل کاری، خرید به دستور و به حساب دیگری است، حق العمل کار را به فرانسه " کمیسیونر" گویند. تعبیر دیگر آن " نمایندگی ناقص" است چرا که اگرچه حق العمل کار، نماینده است اما برای وی مسئولیتی متصور است و حق العمل کار در مقابل طرف معامله مسئول اجرای تعهدات فرض شده است.
حقوق حق العمل کار :
الف : اجرت
ب: حق حبس
ج: مخارج

• الف: اجرت

به موجب ماده 369 قانون تجارت، حق العمل کار اجرت تعیین شده حق العمل کار در قرارداد است. حق العمل کار زمانی مستحق حق العمل کار می شود که معامله اجرا شده باشد. اجرا فرع بر انعقاد عقد است. به عنوان مثال اگر عقد بیع توسط حق العمل کار منعقد شده باشد، او پس از تسلیم تمام مبیع و ثمن مستحق حق العمل می شود.
اگر معامله اجرا نشود دو حالت را می توان در نظر داشت :
حالت اول: عدم اجرای معامله مستند به آمر باشد مانند آن که حق العمل کار مامور در خرید بوده و آمر ثمن معامله را به او تحویل ندهد. در این صورت حق العمل کار مستحق حق العمل ( اجرت المسمی ) است.
حالت دوم : معامله اجرا نشود به هر دلیلی غیر به آمر. در این حالت حق العمل کار مستحق اجرت المثل یعنی اجرت طبق عرف و عادت می باشد، مانند آن که طرف معامله تعهدات خود را اجرا نکند و معامله فسخ شود.
اجرت حق العمل کار :
اجرای معامله : دریافت حق العمل
عدم اجرا : مستند به فعل آمر : دریافت حق العمل
دلایل دیگر غیر از فعل آمر : دریافت اجرت المثل

• ب: حق حبس

به موجب ماده 371 قانون تجارت، حق العمل کار در مقابل آمر برای وصول مطالبات خود از او نسبت به اموالی که موضوع معامله بوده و یا نسبت به قیمتی که اخذ کرده، حق حبس خواهد داشت.
حق العمل کار و متصدی حمل و نقل، از حقی به نام حق حبس برخوردارند. حق العمل کار می تواند مالی را که برای آمر خریداری کرده نزد خود نگه دارد تا آمر حق العمل و مخارج معامله را به او بدهد. مثلاَ کلید و اسناد منزل خریداری شده را به آمر تحویل ندهد تا حق الزحمه و مخارج او تحویل داده شود.
حق حبس :
حق حبس حق العمل کار، در مقابل آمر می باشد.
حق حبس برای وصول مطالبات است.
حق حبس نسبت به اموالی که موضوع معامله بوده یا نسبت به قیمتی که اخذ کرده است.

• ج: مخارج حق العمل کار

به موجب ماده 368 قانون تجارت، تمام مخارج و مساعده که لازم بوده را می تواند دریافت کند. اما دلال فقط در دو صورت می تواند مخارج را مطالبه کند : 1. شرط 2. عرف تجاری
مخارجی را که حق العمل کار انجام داده و برای انجام معامله و نفع آمر لازم بوده و هم چنین هر مساعده ای که به نفع آمر داده باشد، اصلاَ یا منفعتاَ به حق العمل کار مسترد شود.
حق العمل کار می تواند مخارج انبارداری و حمل و نقل را نیز به حساب آمر گذارد.
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره با ما تماس حاصل فرمایید.
همکاران ما در ثبت شرکت فکر برتر، با افتخار در خدمت شما خواهند بود.